อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                       ๔. ผลชาตกํ
     นายํ รุกฺโข  ทุรารุโหติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
ผลกุสลํ อุปาสกํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอโก กิร สาวตฺถีวาสี กุฏุมฺพิโก พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ
นิมนฺเตตฺวา อตฺตโน อาราเม นิสีทาเปตฺวา ยาคุชชฺชกํ ทตฺวา
อุยฺยานปาลํ อาณาเปสิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ อุยฺยาเน วิจริตฺวา อยฺยานํ อมฺพาทีนิ
นานาผลานิ เทหีติ ฯ โส สาธูติ ปฏิสฺสุณิตฺวา ภิกฺขุสงฺฆํ อาทาย
อุยฺยาเน วิจรนฺโต รุกฺขํ โอโลเกตฺวา เอตํ ผลํ อามํ เอตํ น
สุปกฺกํ เอตํ สุปกฺกนฺติ ชานาติ ฯ ยํ โส  วทติ ตํ ตเถว โหติ ฯ
ภิกฺขู คนฺตฺวา ตถาคตสฺส อาโรเจสุํ ภนฺเต อยํ อุยฺยานปาโล
ผลกุสโล ภูมิยํ ฐิโตว รุกฺขํ โอโลเกตฺวา เอตํ ผลํ อามํ เอตํ น
สุปกฺกํ เอตํ สุปกฺกนฺติ ชานาติ ยํ โส วทติ ตํ ตเถว โหตีติ ฯ
สตฺถา น ภิกฺขเว อยเมว อุยฺยานปาโล ผลกุสโล ปุพฺเพปิ
ปณฺฑิตาปิ ผลกุสลา อเหสุนฺติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต  โพธิสตฺโต
สตฺถวาหกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ปญฺจหิ สกฏสเตหิ วณิชฺชํ
กโรนฺโต เอกสฺมึ กาเล มหาวตฺตนิอฏวึ ปตฺวา อฏวีมุเข ฐตฺวา
สพฺเพ มนุสฺเส สนฺนิปาตาเปตฺวา อิมิสฺสา อฏวิยา วิสรุกฺขา นาม
โหนฺติ วิสปตฺตานิ วิสปุปฺผานิ วิสผลานิ วิสมธูนิ โหนฺติเยว ปุพฺเพ
ตุมฺเหหิ อปริภุตฺตํ ยงฺกิญฺจิ ปตฺตํ วา ผลํ วา ปุปฺผํ วา มํ
อนาปุจฺฉิตฺวา มา ขาทิตฺถาติ อาห ฯ เต สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา
อฏวึ โอตรึสุ ฯ อฏวีมุเข จ เอกสฺมึ คามทฺวาเร กึผลรุกฺโข นาม
อตฺถิ ตสฺส ขนฺธ สาขา ปลาส ปุปฺผ ผลานิ สพฺพานิ อมฺพสทิสาเนว
โหนฺติ น เกวลํ วณฺณสณฺฐานโต คนฺธรเสหิ จสฺส อามปกฺกานิ
ผลานิ อมฺพผลสทิสาเนว ขาทิตานิ ปน หลาหลวิสํ วิย ตํ ขณํเยว
ชีวิตกฺขยํ ปาเปนฺติ ฯ ปุรโต คจฺฉนฺตา เอกจฺเจ โลลปุริสา
อมฺพรุกฺโข อยนฺติ สญฺญาย ผลานิ ขาทึสุ เอกจฺเจ สตฺถวาหํ
ปุจฺฉิตฺวาว ขาทิสฺสามาติ หตฺเถน คเหตฺวา อฏฺฐํสุ ฯ เต สตฺถวาเห
อาคเต อยฺย อิมานิ อมฺพผลานิ ขาทามาติ ปุจฺฉึสุ ฯ โพธิสตฺโต
นายํ อมฺพรุกฺโขติ ญตฺวา กึผลรุกฺโข นาเมส นายํ อมฺพรุกฺโข
มา ขาทถาติ วาเรตฺวา เย ขาทึสุ เตปิ วมาเปตฺวา จตุมฺมธุรํ
ปาเยตฺวา อโรคํ อกาสิ ฯ ปุพฺเพ ปน อิมสฺมึ รุกฺขมูเล มนุสฺสา
นิวาสํ กปฺเปตฺวา อมฺพผลานีติ อิมานิ วิสผลานิ ขาทิตฺวา ชีวิตกฺขยํ
ปาปุณนฺติ ฯ ปุนทิวเส คามวาสิโน นิกฺขมิตฺวา มตมนุสฺเส ทิสฺวา
ปาเท คณฺหิตฺวา ปฏิจฺฉนฺนฏฺฐาเน ฉฑฺเฑตฺวา สกเฏหิ สทฺธึเยว สพฺพํ
เตสํ สนฺตกํ คเหตฺวา คจฺฉนฺติ ฯ เต ตํ ทิวสํปิ อรุณุคฺคมนกาเลเยว
มยฺหํ พลิพทฺทา ภวิสฺสนฺติ มยฺหํ สกฏํ มยฺหํ ภณฺฑนฺติ เวเคน
ตํ รุกฺขมูลํ คนฺตฺวา มนุสฺเส นีโรเค ทิสฺวา กถํ ตุมฺเห อิมํ รุกฺขํ
นายํ อมฺพรุกฺโขติ ชานิตฺถาติ ปุจฺฉึสุ ฯ เต มยํ น ชานาม
สตฺถวาหเชฏฺฐโก โน ชานาตีติ อาหํสุ ฯ มนุสฺสา โพธิสตฺตํ ปุจฺฉึสุ
ปณฺฑิต กินฺติ กตฺวา ตฺวํ อิมสฺส รุกฺขสฺส นอมฺพรุกฺขภาวํ
อญฺญาสีติ ฯ โส ทฺวีหิ การเณหิ อญฺญาสินฺติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
       นายํ รุกฺโข ทุรารุโห     นปิ คามโต อารกา
       อาการเกน ชานามิ      นายํ สาธุผโล ทุโมติ ฯ
     ตตฺถ นายํ รุกฺโข ทุรารุโหติ อยํ วิสรุกฺโข น ทุกฺขารุโห
โหติ อุกฺขิปิตฺวา ฐปิตนิสฺเสณี วิย สุเขน อาโรหิตุํ สกฺกาติ วทติ ฯ
นปิ คามโต อารกาติ คามโต ทูเร ฐิโตปิ น โหติ คามทฺวาเร
ฐิโตเยวาติ ทีเปติ ฯ อาการเกน ชานามีติ อิมินา ทุพฺพิเธน
การเณนาหํ อิมํ รุกฺขํ ชานามิ ฯ กินฺติ ฯ นายํ สาธุผโล ทุโมติ สเจ
หิ อยํ มธุรผโล อมฺพรุกฺโข อภวิสฺส เอวํ สุขารุฬฺเห อวิทูเร
ฐิเต เอตสฺมึ เอกมฺปิ ผลํ น ติฏฺเฐยฺย ผลขาทกมนุสฺเสหิ
นิจฺจปริวุโตว อสฺส เอวํ อหํ อตฺตโน ญาเณน ปริจฺฉินฺทิตฺวา อิมสฺส
วิสรุกฺขภาวํ อญฺญาสินฺติ ฯ
     มหาชนสฺส ธมฺมํ เทเสตฺวา โสตฺถิคมนํ คโต ฯ
     สตฺถาปิ เอวํ ภิกฺขเว ปุพฺเพปิ ปณฺฑิตา ผลกุสลา อเหสุนฺติ
อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ
ตทา ปริสา พุทฺธปริสา อเหสุํ สตฺถวาโห ปน อหเมวาติ ฯ
                     ผลชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                     -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๕๓-๕๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=1051&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=1051&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=54
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=358
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=353
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=353
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27