ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

                       ๕ ติฏฺฐชาตกํ
     อญฺญมญฺเญหิ ติฏฺเฐหีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
ธมฺมเสนาปติสฺส สทฺธิวิหาริกํ เอกํ สุวณฺณการปุพฺพกํ ภิกฺขุํ อารพฺภ
กเถสิ ฯ
      อาสยานุสยญาณญฺหิ พุทฺธานญฺเญว โหติ น อญฺเญสํ ตสฺมา
ธมฺมเสนาปติ อตฺตโน อาสยานุสยญาณสฺส นตฺถิตาย สทฺธิวิหาริกสฺส
อาสยานุสยํ อชานนฺโต อสุภกมฺมฏฺฐานเมว กเถสิ ฯ ตสฺส ตํ น
สปฺปายมโหสิ ฯ กสฺมา ฯ โส กิร ปฏิปาฏิยา ปญฺจ ชาติสตานิ
สุวณฺณการเคเหเยว ปฏิสนฺธึ คณฺหิ ฯ อถสฺส ทีฆรตฺตํ
ปริสุทฺธสุวณฺณทสฺสนสฺเสว ปริจิตตฺตา อสุภํ น สปฺปายมโหสิ ฯ โส
ตตฺถ นิมิตฺตมตฺตมฺปิ อุปฺปาเทตุํ อสกฺโกนฺโต จตฺตาโร มาเส เขเปสิ ฯ
ธมฺมเสนาปติ อตฺตโน สทฺธิวิหาริกสฺส อรหตฺตํ ทาตุํ อสกฺโกนฺโต
อทฺธา อยํ พุทฺธเวเนยฺโย ภวิสฺสติ ตถาคตสฺส สนฺติกํ เนสฺสามีติ
จินฺเตตฺวา ปาโตว ตํ อาทาย สยํ สตฺถุ สนฺติกํ อคมาสิ ฯ
สตฺถา กึ นุ โข สารีปุตฺต เอกํ ภิกฺขุํ อาทาย อาคโตสีติ
ปุจฺฉิ ฯ อหํ ภนฺเต อิมสฺส กมฺมฏฺฐานํ อทาสึ อยมฺปน จตูหิ
มาเสหิ นิมิตฺตมตฺตมฺปิ น อุปฺปาเทสิ สฺวาหํ พุทฺธเวเนยฺโย เอส
ภวิสฺสตีติ จินฺเตตฺวา ตุมฺหากํ สนฺติกํ อาทาย อาคโตติ ฯ สารีปุตฺต
กตรํ ปน เต กมฺมฏฺฐานํ สทฺธิวิหาริกสฺส ทินฺนนฺติ ฯ อสุภกมฺมฏฺฐานํ
ภควาติ ฯ สารีปุตฺต นตฺถิ ตว สตฺตานํ อาสยานุสยญาณํ คจฺฉ ตฺวํ
สายณฺหสมเย อาคนฺตฺวา ตว สทฺธิวิหาริกํ อาทาย คจฺเฉยฺยาสีติ ฯ
เอวํ สตฺถา เถรํ อุยฺโยเชตฺวา ตสฺส ภิกฺขุโน มนาปํ นิวาสนญฺจ
จีวรญฺจ ทาเปตฺวา ตํ อาทาย คามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตฺวา ปณีตํ ขาทนียํ
โภชนียํ ทาเปตฺวา มหาภิกฺขุสงฺฆปริวุโต ปุน วิหารํ อาคนฺตฺวา
คนฺธกุฏิยํ ทิวสภาคํ เขเปตฺวา สายณฺหสมเย ตํ ภิกฺขุํ คเหตฺวา
วิหารจาริกํ จรมาโน อมฺพวเน เอกํ โปกฺขรณึ มาเปตฺวา ตตฺถ
มหนฺตํ ปทุมินิคจฺฉํ ตตฺราปิ จ มหนฺตํ เอกํ ปทุมปุปฺผํ มาเปตฺวา
ภิกฺขุ อิมํ ปทุมํ โอโลเกนฺโต นิสีทาหีติ นิสีทาเปตฺวา คนฺธกุฏึ
ปาวิสิ ฯ โส ภิกฺขุ ตํ ปุปฺผํ ปุนปฺปุนํ โอโลเกติ ฯ ภควา ตํ
ปุปฺผํ ชรํ ปาเปสิ ฯ ตํ ตสฺส ปสฺสนฺตสฺเสว ชรํ ปตฺวา วิวณฺณํ
อโหสิ ฯ อถสฺส จ ปริยนฺตโต ปฏฺฐาย ปตฺตานิ ปตนฺตานิ มุหุตฺเตน
สพฺพานิ ปตึสุ ฯ ตโต กิญฺชกฺขํ ปติ กณฺณิกา อวสิสฺสติ ฯ โส ภิกฺขุ
ตํ ปสฺสนฺโต จินฺเตสิ อิทํ ปทุมปุปฺผํ อิทาเนว อภิรูปํ อโหสิ ทสฺสนียํ
อถสฺส วณฺโณ ปริณโต ปตฺตานิ จ กิญฺชกฺขญฺจ ปติ กณฺณิกมตฺตเมว
ฐิตํ เอวรูปสฺส นาม ปทุมสฺส ชรา ปตฺตา มยฺหํ สรีรสฺส กึ น
ปาปุณิสฺสติ สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจาติ วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปสิ ฯ สตฺถา
ตสฺส จิตฺตํ วิปสฺสนํ อารุฬฺหนฺติ ญตฺวา คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว โอภาสํ
ผริตฺวา อิมํ คาถมาห
       อุจฺฉินฺท สิเนหมตฺตโน   กุมุทํ สารทิกํว ปาณินา
       สนฺติมคฺคเมว พฺรูหย    นิพฺพานํ สุคเตน เทสิตนฺติ ฯ
     โส ภิกฺขุ คาถาปริโยสาเน อรหตฺตํ ปตฺวา มุตฺโต วตมฺหิ
สพฺพภเวหีติ จินฺเตตฺวา
               โส วุตฺถวาโส ปริปุณฺณมานโส
               ขีณาสโว อนฺติมเทหธารี
               วิสุทฺธสีโล สุสมาหิตินฺทฺริโย
               จนฺโท ยถา ราหุมุขา ปมุตฺโต
               ตโมกตํ โมหมหนฺธการํ
               วิโนทยึ สพฺพมลํ อเสสํ
               อาโลกปชฺโชตกโร ปภงฺกโร
              สหสฺสรํสี วิย ภานุมา นเภติ
     อาทีหิ คาถาหิ อุทานํ อุทาเนสิ อุทาเนตฺวา จ ปน คนฺตฺวา
ภควนฺตํ วนฺทิ ฯ เถโรปิ อาคนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา อตฺตโน
สทฺธิวิหาริกํ คเหตฺวา อคมาสิ ฯ อยํ ปวุตฺติ ภิกฺขูนํ อนฺตเร
ปากฏา ชาตา ฯ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ ทสพลสฺส คุณํ วณฺณยมานา
นิสีทึสุ อาวุโส สารีปุตฺตตฺเถโร อาสยานุสยญาณสฺส อภาเวน
อตฺตโน สทฺธิวิหาริกสฺส อาสยํ น ชานาติ สตฺถา ปน ญตฺวา
เอกทิวเสเนว ตสฺส สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ อทาสิ อโห พุทฺธา
นาม มหานุภาวาติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา ปญฺญตฺตาสเน นิสีทิตฺวา
กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา น
ภควา อญฺญาย กถาย ตุมฺหากญฺเญว ปน ธมฺมเสนาปติโน
สทฺธิวิหาริกสฺส อาสยานุสยญาณกถายาติ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว
เอตํ อจฺฉริยํ สฺวาหํ เอตรหิ พุทฺโธ หุตฺวา ตสฺส อาสยํ ชานามิ
ปุพฺเพปาหํ ตสฺส อาสยํ ชานามิเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต ตทา โพธิสตฺโต
ตํ ราชานํ อตฺเถ จ ธมฺเม จ อนุสาสติ ฯ ตทา รญฺโญ มงฺคลสฺสสฺส
นฺหานติฏฺเฐ อญฺญตรํ ปฐมํ วฬวํ ขฬุงฺกสฺสํ นฺหาเปสุํ ฯ มงฺคลสฺโส
วฬเวน นฺหานติฏฺฐํ โอตาริยมาโน ชิคุจฺฉิตฺวา โอตริตุํ น อิจฺฉิ ฯ
อสฺสโคปโก คนฺตฺวา รญฺโญ อาโรเจสิ เทว มงฺคลสฺโส ติฏฺฐํ
โอตริตุํ น อิจฺฉตีติ ฯ ราชา โพธิสตฺตํ เปเสสิ คจฺฉ ปณฺฑิต
ชานาหิ เกน การเณน อสฺโส ติฏฺฐํ โอตาริยมาโน น
โอตรตีติ ฯ โพธิสตฺโต สาธุ เทวาติ นทีติรํ คนฺตฺวา อสฺสํ
โอโลเกตฺวา นิโรคภาวมสฺส ญตฺวา เกน นุ โข การเณน อยํ
อิมํ ติฏฺฐํ น โอตรตีติ อุปธาเรนฺโต ปฐมตรํ เอตฺถ อญฺโญ
นฺหาปิโต ภวิสฺสติ เตน สํชิคุจฺฉมาโน ติฏฺฐํ น โอตรติ มญฺเญติ
จินฺเตตฺวา อสฺสโคปเก ปุจฺฉิ อมฺโภ อิมสฺมึ ติฏฺเฐ กํ ปฐมํ
นฺหายิตฺถาติ ฯ อญฺญตรํ วฬวสฺสํ สามีติ ฯ โพธิสตฺโต เอส
อตฺตโน สิงฺคารตาย ชิคุจฺฉนฺโต เอตฺถ นฺหายิตุํ น อิจฺฉติ อิมํ
อญฺญสฺมึ ติฏฺเฐ นฺหาเปตุํ วฏฺฏตีติ ตสฺส อชฺฌาสยํ ญตฺวา
โภ อสฺสโคปก สปฺปิมธุผาณิตาภิสงฺขตํ ปายาสมฺปิ ตาว ปุนปฺปุนํ
ภุญฺชนฺตสฺส ติตฺติ โหติ อยํ อสฺโส พหุวาเร อิธ ติฏฺเฐ นฺหาโต
อญฺญมฺปิ ตาว นํ ติฏฺฐํ โอตาเรตฺวา นฺหาเปถ จ ปาเยถ จาติ
วตฺวา อิมํ คาถมาห
       อญฺญมญฺเญหิ ติฏฺเฐหิ       อสฺสํ ปาเยหิ สารถิ
       อจฺจาสนสฺส ปุริโส        ปายาสสฺสปิ ตปฺปตีติ ฯ
     ตตฺถ อญฺญมญฺเญหีติ อญฺเญหิ อญฺเญหิ ฯ ปาเยหีติ
เทสนาสีสเมตํ ฯ นฺหาเปหิ จ ปาเยหิ จาติ อตฺโถ ฯ อจฺจาสนสฺสาติ
กรณตฺเถ สามิวจนํ ฯ อติอสเนน อติภุตฺเตนาติ อตฺโถ ฯ ปายาสสฺสปิ
ตปฺปตีติ สปฺปิอาทิอภิสงฺขเตน มธุปายาเสนาปิ ตปฺปติ ติตฺโต โหติ
ธาโต สุหิโต น ปุน ภุญฺชิตุกามตํ อาปชฺชติ ตสฺมา อยมฺปิ อสฺโส
อิมสฺมึ ติฏฺเฐ นิวทฺธํ นฺหาปเนน ปริยตฺตึ อาปนฺโน ภวิสฺสติ อญฺญตฺถ
น นฺหาเปถาติ ฯ
     เต ตสฺส วจนํ สุตฺวา อสฺสํ อญฺญํ ติฏฺฐํ โอตาเรตฺวา
ปายึสุ เจว นฺหาเปสุํ จ ฯ โพธิสตฺโต อสฺสสฺส ปานียํ ปิวิตฺวา
นฺหาตกาเล รญฺโญ สนฺติกํ อคมาสิ ฯ ราชา กึ ตาต อสฺโส
นฺหาโต จ ปิวิโต จาติ ปุจฺฉิ ฯ อาม เทวาติ ฯ ปฐมํ
กึการเณน น อิจฺฉตีติ ฯ อิมินาปิ นาม เทว การเณนาติ สพฺพํ
อาจิกฺขิ ฯ ราชา เอวรูปสฺส ติรจฺฉานสฺสาปิ นาม อาสยํ ชานาติ
อโห ปณฺฑิโตติ โพธิสตฺตสฺส มหนฺตํ ยสํ ทตฺวา ชีวิตปริโยสาเน
ยถากมฺมงฺคโต ฯ โพธิสตฺโตปิ ยถากมฺมเมว คโต ฯ
     สตฺถา น ภิกฺขเว อหํ เอตสฺส อิทาเนว อชฺฌาสยํ ชานามิ
ปุพฺเพปิ ชานามิเยวาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา มงฺคลสฺโส อยํ ภิกฺขุ อโหสิ ราชา
อานนฺโท ปณฺฑิตอมจฺโจ ปน อหเมว อโหสีติ ฯ
                    ติฏฺฐชาตกํ ปญฺจมํ ฯ
                       ---------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๒๗๔-๒๗๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=5657&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=5657&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=25              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=167              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=165              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=165              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]