อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

                     ๒ สีลวคฺควณฺณนา
                       --------
                      ๑ ลกฺขณชาตกํ
     โหติ สีลวตํ อตฺโถติ อิทํ สตฺถา ราชคหํ อุปนิสฺสาย เวฬุวเน
วิหรนฺโต เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ เทวทตฺตสฺส วตฺถุ ยาว
อภิมารปโยชนา กณฺฑหาลชาตเก อาวิภวิสฺสติ ยาว ธนปาลก-
วิสฺสชฺชนา ปน จุลฺลหํสชาตเก อาวิภวิสฺสติ ยาว ปฐวิปฺปเวสนา
พารสนิปาเต สมุทฺทพาณิชชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ
     เอกสฺมึ สมเย เทวทตฺโต ปญฺจ วตฺถูนิ ยาจิตฺวา อลภนฺโต
สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา ปญฺจ ภิกฺขุสตานิ อาทาย คยาสีเส วิหรติ ฯ อถ
เตสํ ภิกฺขูนํ ญาณํ ปริปากํ อคมาสิ ฯ ตํ ญตฺวา สตฺถา เทฺว
อคฺคสาวเก อามนฺเตสิ สารีปุตฺตา ตุมฺหากํ นิสฺสิตกา ปญฺจสตา
ภิกฺขู เทวทตฺตสฺส ลทฺธึ โรเจตฺวา เตน สทฺธึ คตา อิทานิ ปน
เตสํ ญาณํ ปริปากํ คตํ ตุมฺเห พหูหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ ตตฺถ คนฺตฺวา
เตสํ ธมฺมํ เทเสตฺวา เต ภิกฺขู มคฺคผเลหิ ปโพเธตฺวา คเหตฺวา
อาคจฺฉถาติ ฯ เต ตตฺเถว คนฺตฺวา เตสํ ธมฺมํ เทเสตฺวา
มคฺคผเลหิ ปโพเธตฺวา ปุนทิวเส อรุณุคฺคมนเวลาย เต ภิกฺขู อาทาย
เวฬุวนเมว อาคมึสุ ฯ อาคนฺตฺวา จ ปน สารีปุตฺตตฺเถรสฺส ภควนฺตํ
วนฺทิตฺวา ฐิตกาเล ภิกฺขู เถรํ ปสํสิตฺวา ภควนฺตํ อาหํสุ ภนฺเต
อมฺหากํ เชฏฺฐกภาติโก ธมฺมเสนาปติ ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ ปริวุโต
อาคจฺฉนฺโต อติวิย โสภติ เทวทตฺโต ปน ปริหีนปริวาโร ชาโตติ ฯ
น ภิกฺขเว สารีปุตฺโต อิทาเนว ญาติสงฺฆปริวุโต อาคจฺฉนฺโต โสภติ
ปุพฺเพปิ โสภติเยว เทวทตฺโตปิ น อิทาเนว คณโต ปริหีโน
ปุพฺเพปิ ปริหีโนเยวาติ ฯ ภิกฺขู ตสฺสตฺถสฺสาวิภาวตฺถาย ภควนฺตํ
ยาจึสุ ฯ ภควา ภวนฺตเรน ปฏิจฺฉนฺนํ การณํ ปากฏํ อกาสิ ฯ
     อตีเต มคธรฏฺเฐ ราชคหนคเร เอโก มคธราชา รชฺชํ กาเรสิ ฯ
ตทา โพธิสตฺโต มิคโยนิยํ ปฏิสนฺธึ คเหตฺวา วุฑฺฒึ ปตฺโต
มิคสหสฺสปริวาโร อรญฺเญ วสติ ฯ ตสฺส ลกฺขโณ จ กาโฬ จาติ
เทฺว ปุตฺตา อเหสุํ ฯ โส อตฺตโน มหลฺลกกาเล ตาตา อหํ
อิทานิ มหลฺลโก ตุมฺเห อิทํ คณํ ปริหรถาติ ปญฺจ ปญฺจ
มิคสตานิ เอเกกํ ปุตฺตํ ปฏิจฺฉาเปสิ ฯ ตโต ปฏฺฐาย เทฺวปิ ชนา
มิคคณํ ปริหรนฺติ ฯ มคธรฏฺฐสฺมิญฺจ สสฺสสมเย กิฏฺฐสมฺพาเธ
อรญฺเญ มิคานํ ปริปนฺโถ โหติ ฯ มนุสฺสา สสฺสขาทกานํ มิคานํ
มารณตฺถาย ตตฺถ โอปาตํ ขณนฺติ สูลานิ โรเปนฺติ ปาสาณยนฺตานิ
สชฺชนฺติ กูฏปาสาทโย ปาเส โอเฑนฺติ ฯ พหู มิคา วินาสํ อาปชฺชนฺติ ฯ
โพธิสตฺโต กิฏฺฐสมฺพาธสมยํ ญตฺวา ปุตฺเต ปกฺโกสาเปตฺวา
อาห ตาตา อยํ กิฏฺฐสมฺพาธสมโย พหู มิคา วินาสํ ปาปุณนฺติ
มยํ มหลฺลกา เยน เตนุปาเยน เอกสฺมึ ฐาเน วีตินาเมสฺสาม
ตุมฺเห ตุมฺหากํ มิคคเณ คเหตฺวา อรญฺเญ ปพฺพตปาทํ ปวิสิตฺวา
สสฺสานํ อุทฺธฏกาเล อาคจฺเฉยฺยาถาติ ฯ เต สาธูติ ปิตุ วจนํ
ปฏิสฺสุณิตฺวา สปริวารา นิกฺขมึสุ ฯ เตสํ ปน คมนาคมนมคฺเค
มนุสฺสา ชานนฺติ อิมสฺมึ กาเล มิคา ปพฺพตํ อาโรหนฺติ อิมสฺมึ
กาเล โอโรหนฺตีติ ฯ เต ตตฺถ ตตฺถ ปฏิจฺฉนฺนฏฺฐาเน นิสินฺนา
พหู มิเค วิชฺฌิตฺวา มาเรนฺติ ฯ กาฬมิโคปิ อตฺตโน ทนฺธตาย อิมาย
นาม เวลาย คนฺตพฺพนฺติ อชานนฺโต มิคคณํ อาทาย ปุพฺพณฺเหปิ
สายณฺเหปิ ปโทเสปิ ปจฺจูเสปิ คามทฺวาเรน คจฺฉติ ฯ มนุสฺสา ตตฺถ
ตตฺถ ปกติยาว ฐิตา จ นิสินฺนา จ พหู มิเค วินาสํ คเมนฺติ ฯ
เอวํ โส อตฺตโน ทนฺธตาย พหู มิเค วินาสํ ปาเปตฺวา อปฺปเกเหว
มิเคหิ อรญฺเญ ปาวิสิ ฯ ลกฺขณมิโค ปน ปณฺฑิโต พฺยตฺโต
อุปายกุสโล อิมาย เวลาย คนฺตพฺพํ อิมาย เวลาย น คนฺตพฺพนฺติ
ชานาติ ฯ โส คามทฺวาเรน น คจฺฉติ ทิวาปิ น คจฺฉติ
ปโทเสปิ ปจฺจูเสปิ น คจฺฉติ มิคคณํ อาทาย อฑฺฒรตฺติกสมเยเนว
คจฺฉติ ตสฺมา เอกํปิ มิคํ อวินาเสตฺวา อรญฺญํ ปาวิสิ ฯ เต
ตตฺถ จตฺตาโร มาเส วสิตฺวา สสฺเสสุ อุทฺธเฏสุ ปพฺพตา โอตรึสุ ฯ
กาโฬ ปจฺฉา คจฺฉนฺโตปิ ปุริมนเยเนว อวเสสมิเคปิ วินาสํ ปาเปนฺโต
เอกโกว อาคมิ ฯ ลกฺขโณ ปน เอกํ มิคมฺปิ อวินาเสตฺวา ปญฺจหิ
มิคสเตหิ ปริวุโต มาตาปิตูนํ สนฺติกํ อาคมิ ฯ โพธิสตฺโตปิ เทฺว
ปุตฺเต อาคจฺฉนฺเต ทิสฺวา มิคิยา สทฺธึ มนฺเตนฺโต อิทํ คาถํ
สมุฏฺฐาเปสิ ฯ
        โหติ สีลวตํ อตฺโถ      ปฏิสนฺถารวุตฺตินํ
        ลกฺขณํ ปสฺส อายนฺตํ     ญาติสงฺฆปุรกฺขิตํ
        อถ ปสฺสสิมํ กาฬํ       สุวิหีนํว ญาติภีติ ฯ
     ตตฺถ สีลวตนฺติ สุขสีลตาย สีลวนฺตานํ อาจารสมฺปนฺนานํ ฯ
อตฺโถติ วุฑฺฒิ ฯ ปฏิสนฺถารวุตฺตินนฺติ ธมฺมปฏิสนฺถาโร จ
อามิสปฏิสนฺถาโร จ เอเตสุ วุตฺติโนติ ปฏิสนฺถารวุตฺติโน ฯ เตสํ
ปฏิสนฺถารวุตฺตีนํ ฯ เอตฺถ จ ปาปนิวารณ โอวาทานุสาสนาทิวเสน
ธมฺมปฏิสนฺถาโร โคจรลาภาปนคิลานุปฏฺฐานธมฺมิกรกฺขาวเสน
อามิสปฏิสนฺถาโร เวทิตพฺโพ ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ อิเมสุ ทฺวีสุ
ปฏิสนฺถาเรสุ ฐิตานํ อาจารสมฺปนฺนานํ ปณฺฑิตานํ วุฑฺฒิ นาม โหติ ฯ
อิทานิ ตํ วุฑฺฒึ ทสฺเสตุํ มิคมาตรํ อาลปนฺโต ลกฺขณํ ปสฺสาติ
อาทิมาห ฯ ตตฺรายํ สงฺเขปตฺโถ อาจารปฏิสนฺถารสมฺปนฺนํ อตฺตโน
ปุตฺตํ เอกํ มิคมฺปิ อวินาเสตฺวา ญาติสงฺเฆน ปุรกฺขิตํ ปริวาริตํ
อาคจฺฉนฺตํ ปสฺส ตาย ปน อาจารปฏิสนฺถารสมฺปทาย วิหีนํ ทนฺธปญฺญํ
อถ ปสฺสสิมํ กาฬํ เอกมฺปิ ญาตึ อวเสเสตฺวา สุวิหีนเมว ญาตีหิ
เอกกํ อาคจฺฉนฺตนฺติ ฯ
     เอวํ ปุตฺตํ อภินนฺทิตฺวา ปน โพธิสตฺโต ยาวตายุกํ ฐตฺวา
ยถากมฺมงฺคโต ฯ
     สตฺถา น ภิกฺขเว สารีปุตฺโต อิทาเนว ญาติสงฺฆปริวุโต
โสภติ ปุพฺเพปิ โสภติเยว น เทวทตฺโต เอตรหิเยว คณมฺหา
ปริหีโน ปุพฺเพปิ ปริหีโนเยวาติ อิทํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ทสฺเสตฺวา
เทฺว วตฺถูนิ กเถตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กาโฬ เทวทตฺโต อโหสิ ปริสาปิสฺส เทวทตฺตปริสา ลกฺขโณ
สารีปุตฺโต ปริสาปิสฺส พุทฺธปริสา มาตา ราหุลมาตา อโหสิ
ปิตา ปน อหเมว อโหสีติ ฯ
                    ลกฺขณชาตกํ ปฐมํ ฯ
                   ----------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๒๑๗-๒๒๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=4512&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=4512&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=11
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=71
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=71
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=71
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27