อรรถกถาเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๑ เอกนิปาต(๑)

                     ๕ ตณฺฑุลนาฬิชาตกํ
     กิมคฺฆตี ตณฺฑุลนาฬิกา จาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
โลฬุทายิตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺมึ สมเย อายสฺมา ทพฺโพ มลฺลปุตฺโต สงฺฆสฺส ภตฺตุทฺเทสโก
อโหสิ ฯ ตสฺมึ ปาโตว สลากภตฺตาทีนิ อุทฺทิสมาเน อุทายิตฺเถรสฺส
กทาจิ วรภตฺตํ ปาปุณาติ กทาจิ ลามกภตฺตํ ฯ โส ลามกภตฺตสฺส
ปตฺตทิวเส สลากคฺคํ อากุลํ กโรติ กึ ทพฺโพว สลากํ ทาตุํ
ชานาติ อมฺเห น ชานามาติ วทติ ฯ ตสฺมึ สลากคฺคํ อากุลํ
กโรนฺเต หนฺททานิ ตฺวํเอว สลากํ เทหีติ สลากปจฺฉึ
อทํสุ ฯ ตโต ปฏฺฐาย โส สงฺฆสฺส สลากํ อทาสิ ฯ ททนฺโต จ
ปน อิทํ วรภตฺตนฺติ วา ลามกภตฺตนฺติ วา อสุกวสฺสคฺเค วรภตฺตํ
ฐิตํ อสุกวสฺสคฺเค ลามกภตฺตนฺติ วา น ชานาติ ฐิติกํ กโรนฺโตปิ
อสุกวสฺสคฺเค ฐิติกาติ น สลฺลกฺเขติ ฯ ภิกฺขูนํ ฐิตเวลาย อิมสฺมึ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๐.
ฐาเน อยํ ฐิติกา ฐิตา อิมสฺมึ ฐาเน อยนฺติ ภูมิยํ วา ภิตฺติยํ
วา เลขํ กฑฺฒิ ฯ ปุนทิวเส สลากคฺเค ภิกฺขู มนฺทตรา วา
โหนฺติ พหุตรา วา ฯ เตสุ มนฺทตเรสุ เลขา เหฏฺฐา โหติ พหุตเรสุ
อุปริ ฯ โส ฐิติกํ อชานนฺโต เลขาสญฺญาย สลากํ เทติ ฯ อถ
นํ ภิกฺขู อาวุโส อุทายิ เลขา นาม เหฏฺฐา วา โหตุ อุปริ
วา วรภตฺตํ ปน อสุกวสฺสคฺเค ฐิตํ ลามกภตฺตํ อสุกวสฺสคฺเคติ
อาหํสุ ฯ โส ภิกฺขู ปฏิปฺผรนฺโต ยทิ เอวํ อยํ เลขา กสฺมา
เอวํ ฐิตา กึ อหํ ตุมฺหากํ สทฺทหามิ อิมิสฺสา เลขาย สทฺทหามีติ
วทติ ฯ อถ นํ ทหรา จ สามเณรา จ อาวุโส โลฬุทายิ ตยิ
สลากํ เทนฺเต ภิกฺขู ลาเภน ปริหายนฺติ น ตฺวํ ทาตุํ อนุจฺฉวิโก
นิคฺคจฺฉ อิโตติ สลากคฺคโต นิกฺกฑฺฒึสุ ฯ ตสฺมึ ขเณ สลากคฺเค
มหนฺตํ โกลาหลํ อโหสิ ฯ ตํ สุตฺวา สตฺถา อานนฺทตฺเถรํ ปุจฺฉิ
อานนฺท สลากคฺเค มหนฺตํ โกลาหลํ กึ สทฺโท นาเมโสติ ฯ
เถโร ตถาคตสฺส ตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ อานนฺท น อิทาเนว อุทายิ
อตฺตโน พาลตาย ปเรสํ ลาภหานึ กโรติ ปุพฺเพปิ อกาสิเยวาติ
อาห ฯ เถโร ตสฺสตฺถสฺส อาวิภาวตฺถํ ภควนฺตํ ยาจิ ฯ ภควา
ภวนฺตเรน ปฏิจฺฉนฺนํ การณํ ปากฏํ อกาสิ ฯ
     อตีเต กาสิรฏฺเฐ พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต นาม ราชา
อโหสิ ฯ ตทา อมฺหากํ โพธิสตฺโต ตสฺส อคฺฆาปนิโก อโหสิ ฯ
หตฺถิอสฺสาทีนิ เจว มณิสุวณฺณาทีนิ จ อคฺฆาเปสิ อคฺฆาเปตฺวา
ภณฺฑสามิกานํ ภณฺฑานุรูปเมว มูลํ ทาเปติ ฯ ราชา ปน ลุทฺโธ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๑.
โหติ ฯ โส โลภปกติตาย เอวํ จินฺเตสิ อยํ เอวํ อคฺฆาเปนฺโต
นจิรสฺเสว มม เคเห ธนํ ปริกฺขยํ คมิสฺสติ อญฺญํ อคฺฆาปนิกํ
กริสฺสามีติ ฯ โส สีหปญฺชรํ อุคฺฆาเฏตฺวา ราชงฺคณํ โอโลเกนฺโต
เอกํ คามิกมนุสฺสํ โลลพาลํ ราชงฺคเณน คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา เอส
มยฺหํ อคฺฆาปนิกกมฺมํ กาตุํ สกฺขิสฺสตีติ ตํ ปกฺโกสาเปตฺวา สกฺขิสฺสสิ
ภเณ อมฺหากํ อคฺฆาปนิกกมฺมํ กาตุนฺติ อาห ฯ สกฺขิสฺสามิ เทวาติ ฯ
ราชา อตฺตโน ธนํ รกฺขณตฺถาย ตํ พาลํ อคฺฆาปนิกกมฺเม ฐเปสิ ฯ
ตโต ปฏฺฐาย โส พาโล หตฺถิอสฺสาทีนิ อคฺฆาเปนฺโต อคฺฆํ หาเปตฺวา
ยถารุจิยา กเถสิ ฯ ตสฺส ฐานนฺตเร ฐิตตฺตา ยํ โส กเถสิ ตเมว
มูลํ โหติ ฯ ตสฺมึ กาเล อุตฺตราปถโต เอโก อสฺสพาณิโช ปญฺจ
อสฺสสตานิ อาเนสิ ฯ ราชา ตํ ปุริสํ ปกฺโกสาเปตฺวา อสฺเส
อคฺฆาเปสิ ฯ โส ปญฺจนฺนํ อสฺสสตานํ เอกตณฺฑุลนาฬิยา อคฺฆมกาสิ
กตฺวา จ ปน อสฺสพาณิชสฺส เอกตณฺฑุลนาฬิกํ เทถาติ วตฺวา
อสฺเส อสฺสสาลายํ สณฺฐาเปสิ ฯ อสฺสพาณิโช โปราณกอคฺฆาปนกสฺส
สนฺติกํ คนฺตฺวา ตํ ปวุตฺตึ อาโรเจตฺวา อิทานิ กึ กตฺตพฺพนฺติ
ปุจฺฉิ ฯ โส อาห ตสฺส ปุริสสฺส ลญฺจํ ทตฺวา เอวํ ปุจฺฉถ
อมฺหากํ ตาว อสฺสา เอกํ ตณฺฑุลนาฬิกํ อคฺฆนฺติ ญาตเมตํ
ตุมฺเห ปน นิสฺสาย ตณฺฑุลนาฬิยา อคฺฆํ ชานิตุกาโมมฺหิ
สกฺขิสฺสถ โว รญฺโญ สนฺติเก ฐตฺวา สา ตณฺฑุลนาฬิกา
อิทนฺนาม อคฺฆตีติ วตฺตุนฺติ สเจ สกฺขิสฺสามีติ วทติ ตํ
คเหตฺวา รญฺโญ สนฺติกํ คจฺฉถ อหํปิ ตตฺถ คมิสฺสามีติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๒.
อสฺสพาณิโช สาธูติ โพธิสตฺตสฺส วจนํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อคฺฆาปนิกสฺส
ลญฺจํ ทตฺวา ตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ โส ลญฺจํ ลภิตฺวาว สกฺขิสฺสามิ
ตณฺฑุลนาฬึ อคฺฆาเปตุนฺติ ฯ เตนหิ คจฺฉาม ราชกุลนฺติ ตํ
อาทาย รญฺโญ สนฺติกํ อคมาสิ ฯ โพธิสตฺโตปิ อญฺเญปิ พหู
อมจฺจา อคมํสุ ฯ อสฺสพาณิโช ราชานํ วนฺทิตฺวา อหํ เทว
ปญฺจนฺนํ อสฺสสตานํ เอกตณฺฑุลนาฬิอคฺฆนภาวํ ชานามิ สา ปน
ตณฺฑุลนาฬิ กึ อคฺฆติ อคฺฆาปนิกํ ปุจฺฉถ เทวาติ ปุจฺฉิ ฯ
ราชา ตํ ปวุตฺตึ อชานนฺโต อมฺโภ อคฺฆาปนิก ปญฺจ อสฺสสตานิ
กึ อคฺฆนฺตีติ ปุจฺฉิ ฯ ตณฺฑุลนาฬึ เทวาติ ฯ โหตุ ภเณ อสฺสา
ตาว ตณฺฑุลนาฬึ อคฺฆนฺติ สา ปน กึ อคฺฆติ ตณฺฑุลนาฬิกาติ ปุจฺฉิ ฯ
โส พาลปุริโส พาราณสึ สนฺตรพาหิรํ อคฺฆติ ตณฺฑุลนาฬิกาติ
อาห ฯ โส กิร ปุพฺเพ ราชานํ อนุวตฺเตนฺโต เอกํ ตณฺฑุลนาฬึ
อสฺสานํ อคฺฆมกาสิ ปุน พาณิชกสฺส หตฺถโต ลญฺจํ ลภิตฺวา
ตสฺสา ตณฺฑุลนาฬิกาย พาราณสึ สนฺตรพาหิรํ อคฺฆมกาสิ ฯ
ตทา ปน พาราณสิยา ปาการปริกฺเขโป ทฺวาทสโยชนิโก
อโหสิ ฯ อิมิสฺสา อนฺตรพาหิรํ ปน ติโยชนสติกํ รฏฺฐนฺติ ฯ อิติ
โส พาโล เอวํ มหนฺตํ พาราณสึ สนฺตรพาหิรํ ตณฺฑุลนาฬิกาย
อคฺฆมกาสิ ฯ
     ตํ สุตฺวา โพธิสตฺโต ปุจฺฉนฺโต อิมํ คาถมาห
                  กิมคฺฆตี ตณฺฑุลนาฬิกา จ
                  พาราณสีอนฺตรพาหิรานิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๓.
        อสฺสปญฺจสเตตานิ เอกา ตณฺฑุลนาฬิกาติ ฯ
     ตํ สุตฺวา อมจฺจา ปาณึ ปหริตฺวา หสมานา มยํ ปุพฺเพ ปฐวิญฺจ
รชฺชญฺจ อนคฺฆนฺติ สญฺญิโน อหุมฺหา เอวํ มหนฺตํ กิร สราชกํ
พาราณสิรชฺชํ ตณฺฑุลนาฬิมตฺตํ อคฺฆติ อโห อคฺฆาปนิกสฺส สมฺปทา
กหํ เอตฺตกํ กาลํ อคฺฆาปนิโก ฐิโตสิ อมฺหากํ รญฺโญเอว
อนุจฺฉวิโกติ ปริหาสมกํสุ ฯ ตสฺมึ กาเล ราชา ลชฺชิโต
ตํ พาลํ นิกฺกฑฺฒาเปตฺวา โพธิสตฺตสฺเสว อคฺฆาปนิกฏฺฐานํ อทาสิ ฯ
โพธิสตฺโต ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ทสฺเสตฺวา เทฺว วตฺถูนิ กเถตฺวา
อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา คามิกพาลอคฺฆาปนิโก
โลฬุทายี อโหสิ ปณฺฑิตอคฺฆาปนิโก อหเมว อโหสีติ เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ ฯ
                  ตณฺฑุลนาฬิชาตกํ ปญฺจมํ ฯ
                 ---------------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๑๘๙-๑๙๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=3959&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=3959&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=5
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=30
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=29
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=29
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27