ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๔๓๑. ๒. อุตฺตมาเถรีคาถาวณฺณนา
      จตุกฺขตฺตุํ ปญฺจกฺขตฺตุนฺติอาทิกา อุตฺตมาย เถริยา คาถา.
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺตี วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล พนฺธุมตีนคเร อญฺญตรสฺส กุฏุมฺพิกสฺส กุลเคเห
๑- ฆรทาสี หุตฺวา นิพฺพตฺติ. สา วยปฺปตฺตา อตฺตโน อยฺยกานํ เวยฺยาวจฺจํ กโรนฺตี
ชีวติ. เตน สมเยน พนฺธุมราชา ปุณฺณมทิวเส ๒- อุโปสถิโก หุตฺวา ปุเรภตฺตํ ทานานิ
ทตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุณาติ. อถ มหาชนา ยถา ราชา ปฏิปชฺชติ,
ตเถว ปุณฺณมทิวเส อุโปสถงฺคานิ สมาทาย วตฺตนฺติ. อถสฺสา ทาสิยา เอตทโหสิ
"เอตรหิ โข มหาราชา มหาชนา จ อุโปสถงฺคานิ สมาทาย วตฺตนฺติ, ยนฺนูนาหํ
อุโปสถทิวเสสุ อุโปสถสีลํ  สมาทาย  วตฺเตยฺยนฺ"ติ. สา ตถา กโรนฺตี สุปริสุทฺธํ
อุโปสถสีลํ รกฺขิตฺวา ตาวตึเสสุ นิพฺพตฺตา อปราปรํ สุคตีสุเยว สํสรนฺตี อิมสฺมึ
พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ เสฏฺฐิกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา ๓- ปฏาจาราย
เถริยา สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา ตํ มตฺถกํ ปาเปตุํ
นาสกฺขิ, ปฏาจาราเถรี ตสฺสา จิตฺตาจารํ ญตฺวา โอวาทมทาสิ. สา ตสฺสา โอวาเท
ฐตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๔-:-
             "นคเร พนฺธุมติยา           พนฺธุมา นาม ขตฺติโย
              ทิวเส ปุณฺณมาย โส         อุปวสิ อุโปสถํ.
              อหํ เตน สมเยน           กุมฺภทาสี อหุํ ตหึ
              ทิสฺวา สราชิกํ เสนํ         เอวาหํ จินฺตยึ ตทา.
              ราชาปิ รชฺชํ ฉฑฺเฑตฺวา      อุปวสิ อุโปสถํ
              สผลํ นูน ตํ กมฺมํ           ชนกาโย ปโมทิโต.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. เคเห   ม. อนุโปสถํ. เอวมุปริปิ   สี.,ม.,อิ. ปตฺตา   ขุ.อป. ๓๓/๑/๒๙๘
              โยนิโส ปจฺจเวกฺขิตฺวา       ทุคฺคติญฺจ ๑- ทลิทฺทตํ
              มานสํ สมฺปหํสิตฺวา          อุปวสึ อุโปสถํ.
              อหํ อุโปสถํ กตฺวา          สมฺมาสมฺพุทฺธสาสเน
              เตน กมฺเมน สุกเตน        ตาวตึสมคจฺฉหํ.
              ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ        อุทฺธํ โยชนมุคฺคตํ ๒-
              กูฏาคารวรูเปตํ            มหาสนสุภูสิตํ.
              อจฺฉรา สตสหสฺสา          อุปติฏฺฐนฺติ มํ สทา
              อญฺเญ เทเว อติกฺกมฺม       อติโรจามิ สพฺพทา.
              จตุสฏฺฐิเทวราชูนํ           มเหสิตฺตมการยึ
              เตสฏฺฐิจกฺกวตฺตีนํ           มเหสิตฺตมการยึ.
              สุวณฺณวณฺณา หุตฺวาน         ภเวสุ สํสรามหํ
              สพฺพตฺถ ปวรา โหมิ         อุโปสถสฺสิทํ ผลํ.
              หตฺถิยานํ อสฺสยานํ          รถยานญฺจ สีวิกํ ๓-
              ลภามิ สพฺพเมเวตํ          อุโปสถสฺสิทํ ผลํ.
              โสวณฺณมยํ รูปิมยํ           อโถปิ ผลิกามยํ
              โลหิตงฺกมยญฺเจว           สพฺพํ ปฏิลภามหํ.
              โกเสยฺยกมฺพลกานิ ๔-       โขมกปฺปาสิกานิ จ
              มหคฺฆานิ จ วตฺถานิ         สพฺพํ ปฏิลภามหํ.
              อนฺนํ ปานํ ขาทนียํ          วตฺถเสนาสนานิ จ
              สพฺพเมตํ ปฏิลเภ           อุโปสถสฺสิทํ ผลํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ทุคฺคจฺจญฺจ   ฉ.ม. อุพฺภโยชนมุคฺคตํ   เกวลํ (สฺยา)  ๔...กมฺพลิยานิ
@(สฺยา)
              วรคนฺธญฺจ มาลญฺจ          จุณฺณกญฺจ วิเลปนํ
              สพฺพเมตํ ปฏิลเภ           อุโปสถสฺสิทํ ผลํ.
              กูฏาคารญฺจ ปาสาทํ         มณฺฑปํ หมฺมิยํ คุหํ
              สพฺพเมตํ ปฏิลเภ           อุโปสถสฺสิทํ ผลํ.
              ชาติยา สตฺตวสฺสาหํ         ปพฺพชึ อนคาริยํ
              อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต        อรหตฺตมปาปุณึ.
              กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ        ภวา สพฺเพ สมูหตา
              สพฺพาสวปริกฺขีณา           นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว.
              เอกนวุติโต กปฺเป          ยํ กมฺมมกรึ ตทา
              ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          อุโปสถสฺสิทํ ผลํ.
              กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา อุทานวเสน:-
       [๔๒]  "จตุกฺขตฺตุํ ปญฺจกฺขตฺตุํ         วิหารา อุปนิกฺขมึ
              อลทฺธา เจตโส สนฺตึ        จิตฺเต อวสวตฺตินี.
       [๔๓]   สา ภิกฺขุนึ อุปาคจฺฉึ         ยา เม สทฺธายิกา อหุ
              สา เม ธมฺมมเทเสสิ        ขนฺธายตนธาตุโย.
       [๔๔]   ตสฺสา ธมฺมํ สุณิตฺวาน        ยถา มํ อนุสาสิ สา
              สตฺตาหํ เอกปลฺลงฺเกน       นิสีทึ ปีติสุขสมปฺปิตา
              อฏฺฐมิยา ปาเท ปสาเรสึ     ตโมกฺขนฺธํ ปทาลิยา"ติ
อิมา คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ สา ภิกฺขุนึ อุปาคจฺฉึ, ยา เม สทฺธายิกา อหูติ ยา มยา สทฺธาตพฺพา
สทฺเธยฺยวจนา อโหสิ, ตํ ภิกฺขุนึ สา อหํ อุปคจฺฉึ อุปสงฺกมึ, ปฏาจาราเถรึ
สนฺธาย วทติ. "สา ภิกฺขุนี อุปคจฺฉิ, ยา เม สาธยิกา"ติปิ ปาโฐ, สา ปฏาจารา
ภิกฺขุนี อนุกมฺปาย มํ อุปคจฺฉิ, ยา มยฺหํ สทตฺถสฺส สาธิกาติ อตฺโถ. สา
เม ธมฺมมเทเสสิ, ขนฺธายตนธาตุโยติ สา ปฏาจารา เถรี "อิเม ปญฺจกฺขนฺธา,
อิมานิ ทฺวาทสายตนานิ, อิมา อฏฺฐารส ธาตุโย"ติ ขนฺธาทิเก วิภชิตฺวา ๑- ทสฺเสนฺตี
มยฺหํ ธมฺมํ เทเสสิ.
      ตสฺสา ธมฺมํ สุณิตฺวานาติ ตสฺสา ปฏิสมฺภิทาปฺปตฺตาย เถริยา สนฺติเก
ขนฺธาทิวิภาคปุพฺพงฺคมํ อริยมคฺคํ ปาเปตฺวา เทสิตํ สณฺหํ สุขุมํ วิปสฺสนาธมฺมํ
สุตฺวา. ยถา มํ อนุสาสิ สาติ สา เถรี ยถา มํ อนุสาสิ โอวทิ, ตถา
ปฏิปชฺชนฺตี ปฏิปตฺตึ มตฺถกํ ปาเปตฺวาปิ สตฺตาหํ เอกปลฺลงฺเกน นิสีทึ. กถํ?
ปีติสุขสมปฺปิตาติ ฌานมเยน ปีติสุเขน สมงฺคีภูตา. อฏฺฐมิยา ปาเท ปสาเรสึ,
ตโมกฺขนฺธํ ปทาลิยาติ อนวเสสํ โมหกฺขนฺธํ อคฺคมคฺเคน ปทาเลตฺวา อฏฺฐเม ทิวเส
ปลฺลงฺกํ ภินฺทนฺตี ปาเท ปสาเรสึ, อิทเมว วสฺสา อญฺญาพฺยากรณํ อโหสิ.
                    อุตฺตมาเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       -------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๕๙-๖๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=1249&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=1249&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=431              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9055              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9113              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9113              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]