ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๒๕๑. ๔. อธิมุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา
      กายทุฏฺฐุลฺลครุโนติ อายสฺมโต อธิมุตฺตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      โส กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ
ปตฺโต พฺราหฺมณวิชฺชาสุ นิปฺผตฺตึ คโต กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย
ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อรญฺเญ วิหรนฺโต พุทฺธุปฺปาทํ สุตฺวา มนุสฺสูปจารํ
อุปคนฺตฺวา สตฺถารํ ภิกฺขุสํฆปริวุตํ คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส อตฺตโน วากจีรํ
สตฺถุ ปาทมูเล ปตฺถริ. สตฺถา ตสฺส อชฺฌาสยํ ญตฺวา ตสฺมึ อฏฺฐาสิ. ตตฺถ
ฐิตํ ภควนฺตํ การานุสาเรน คนฺเธน ปูเชตฺวา "สมุทฺธรสิมํ โลกนฺ"ติอาทิกาหิ
ทสหิ คาถาหิ อภิตฺถวิ. ตํ สตฺถา "อนาคเต อิโต สตสหสฺสกปฺปมตฺถเก โคตมสฺส
นาม สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส สาสเน ปพฺพชิตฺวา ฉฬภิญฺโญ ภวิสฺสตี"ติ พฺยากริตฺวา
ปกฺกามิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ตโต ยาวายํ พุทฺธุปฺปาโท,
ตาว เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล
นิพฺพตฺติตฺวา อธิมุตฺโตติ ลทฺธนาโม วิญฺญุตํ ปตฺโต พฺราหฺมณวิชฺชาสุ นิปฺผตฺตึ
คนฺตฺวา ตตฺถ สารํ อปสฺสนฺโต ปจฺฉิมภวิกตฺตา นิสฺสรณํ คเวสนฺโต เชตวนปฏิคฺคหเณ
พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ
ปฏฺฐเปตฺวา น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒- :-
@เชิงอรรถ:  สี. ตตฺถ วาสํ       ขุ. อป. ๓๒/๓๐๔/๔๕๒ สพฺพกิตฺติกตฺเถราปทาน
          "กณิการํว ชลิตํ              ทีปรุกฺขํว โชติตํ ๑-
           โอสธึว วิโรจนฺตํ            วิชฺชุว ๒- คคเน ยถา.
           อสมฺภีตํ อนุตฺราสึ ๓-         มิคราชํว เกสรึ
           ญาณาโลกํ ปกาเสนฺตํ         มทฺทนฺตํ ติตฺถิเย คเณ.
           อุทฺธรนฺตํ อิมํ โลกํ           ฉินฺทนฺตํ สพฺพสํสยํ
           อสมฺภีตํ ๔- มิคราชํว         อทฺทสํ โลกนายกํ.
           ชฏาชินธโร อาสึ            พฺรหฺา อุชุ ปตาปวา
           วากจีรํ คเหตฺวาน           ปาทมูเล อปตฺถรึ.
           การานุสาริยํ คยฺห           อนุลิมฺปึ ๕- ตถาคตํ
           สมฺพุทฺธมนุลิมฺเปตฺวา ๖-       สนฺถวึ โลกนายกํ.
           สมุทฺธรสิมํ โลกํ             โอฆติณฺณ ๗- มหามุนิ
           ญาณาโลเกน โชเตสิ         ปวรํ ๘- ญาณมุตฺตมํ.
           ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตสิ           มทฺทเส ปรติตฺถิเย
           อุสโภ ชิตสงฺคาโม           สมฺปกมฺเปสิ เมทนึ.
           ๙- มหาสมุทฺเท อุมฺมีว        เวลนฺตมฺหิ ๑๐- ปฏิชฺชติ ๙-
           ตเถว ตว ญาณมฺหิ           สพฺพทิฏฺฐี ปภิชฺชเร.
           สุขุมจฺฉิกชาลานิ ๑๑-         สรมฺหิ สมฺปตานิ เต ๑๒-
           อนฺโตชาลิกตา ปาณา         ปีฬิกา โหนฺติ ตาวเท.
           ตเถว ติตฺถิยา โลเก         มุฬฺหา สจฺจวินิสฺสิตา ๑๓-
           อนฺโตญาณวเร ตุยฺหํ          ปริวตฺตนฺติ มาริส.
           ปติฏฺฐา วุยฺหตํ โอเฆ         ตฺวํ หิ นาโถ อพนฺธุนํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุชฺชลํ    ฉ.ม. วิชฺชุตํ    ฉ.ม. อนุตฺตาสึ    ฉ.ม. คชฺชนฺตํ
@ สี. อนุปึสึ    สี. อนุปึสิตฺวา   สี. ปฏิคณฺห, ปาลิ. โอฆติณฺโณ (สฺยา)
@ ฉ.ม. นาวฏํ  ๙-๙ ฉ.ม. มหาสมุทฺเท อูมิโย, เวลนฺตมฺหิ ปภิชฺชเร
@๑๐ สี. เวลนฺตํ หิ  ๑๑ ฉ.ม....ชาเลน  ๑๒ สี. สุขุมจฺฉิเก ยถาชาเล ปารมฺหิ
@  สมฺปสาริเต  ๑๓ ฉ.ม. ปุถุปาสณฺฑนิสฺสิตา
           ภยฏฺฏิตานํ สรณํ ๑-          มุตฺติตฺถีนํ ปรายณํ. ๒-
           เอกจฺจโร ๓- อสทิโส        เมตฺตากรุณสญฺจโย ๔-
           อสโม สุสโม สนฺโต ๕-       วสี ตาที ชิตญฺชโย. ๖-
           ธีโร ๗- วิคตสมฺโมโห        อเนโช อกถํกถี
           ตุสฺสิโต วนฺตโทโสสิ          นิมฺมโล สํยโต ๘- สุจิ.
           สงฺคาติโค หตมโท ๙-        เตวิชฺโช ติภวนฺตโค
           สีมาติโค ธมฺมครุ            คตตฺโถ หิตวพฺภุโต.
           ตารโก ตฺวํ ยถา นาวา ๑๐-   นิธีวสฺสาสการโก
           อสมฺภีโต ยถา สีโห          คชราชาว ๑๑- ทปฺปิโต.
           โถเมตฺวา ทสคาถาหิ         ปทุมุตฺตรํ มหายสํ
           วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท       ตุณฺหี อฏฺฐาสหํ ตทา.
           ปทุมุตฺตโร โลกวิทู           อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห
           ภิกฺขุสํเฆ ฐิโต สตฺถา         อิมา คาถา อภาสถ.
           โย เม สีลญฺจ ญาณญฺจ        สทฺธมฺมญฺจาปิ วณฺณยิ
           ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ            สุณาถ มม ภาสโต.
           สฏฺฐิ กปฺปสหสฺสานิ           เทวโลเก รมิสฺสติ
           อญฺเญ เทเวภิภวิตฺวา          อิสฺสรํ การยิสฺสติ.
           โส ปจฺฉา ปพฺพชิตฺวาน        สุกฺกมูเลน โจทิโต
           โคตมสฺส ภควโต            สาสเน ปพฺพชิสฺสติ.
           ปพฺพชิตฺวาน กาเยน          ปาปกมฺมํ วิวชฺชิย
           สพฺพาสเว ปริญฺญาย          นิพฺพายิสฺสตินาสโว.
           ยถาปิ เมโฆ ถนยํ           ตปฺเปติ เมทนึ อิมํ
@เชิงอรรถ:  ปาลิ. สรโณ      ปาลิ. ปรายโน     ฉ.ม. เอกวีโร    ปาลิ....สญฺญุโต
@ ปาลิ. ปญฺญวา ยุตฺตจาโค จ            ปาลิ. คุณาลโย    สี. วีโร
@ สี. ปยโต        สี. คตมโท      ๑๐ ม. นาโค      ๑๑ สี. นาคราชาว
           ตเถว ตฺวํ มหาวีร           ธมฺเมน ตปฺปยี มมํ.
           สีลํ ปญฺญญฺจ ธมฺมญฺจ          ถวิตฺวา โลกนายกํ
           ปตฺโตมฺหิ ปรมํ สนฺตึ          นิพฺพานํ ปทมจฺจุตํ.
           อโห นูน ส ภควา           จิรํ ติฏฺเฐยฺย จกฺขุมา
           อญฺญาตญฺจ วิชาเนยฺยุํ ๑-      ผุเสยฺยุํ ๒- อมตํ ปทํ.
           อยํ เม ปจฺฉิมา ชาติ         ภวา สพฺเพ สมูหตา
           สพฺพาสเว ปริญฺญาย          วิหรามิ อนาสโว.
           สตสหสฺสิโต กปฺเป           ยํ พุทฺธมภิโถมยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ           กิตฺตนาย อิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ    กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตนา สห วสนฺเต กายทฬฺหิพหุเล ภิกฺขู
โอวทนฺโต:-
    [๑๑๔] "กายทุฏฺฐุลฺลครุโน            หิยฺยมานมฺหิ ชีวิเต
           สรีรสุขคิทฺธสฺส              กุโต สมณสาธุตา"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ กายทุฏฺฐุลฺลครุโนติ ทุฏฺฐุลฺลํ อสุภโยคฺยตา, กายสฺส ทุฏฺฐุลฺลํ กาย-
ทุฏฺฐุลฺลํ, กายทุฏฺฐุลฺลํ ครุ สมฺภาวิตํ ๓- ยสฺส โส กายทุฏฺฐุลฺลครุ,
อนิสฺสรณปฺปญฺโญ หุตฺวา กายโปสนปฺปสุโต กายทฬฺหิพหุโลติ อตฺโถ, ตสฺส
กายทุฏฺฐุลฺลครุโน. หิยฺยมานมฺหิ ชีวิเตติ กุนฺนทีนํ อุทกํ วิย ชีวิตสงฺขาเร
ลหุโส ๔- ขียมาเน. สรีรสุขคิทฺธสฺสาติ ปณีตาหาราทีหิ อตฺตโน กายสฺส สุเขน เคธํ
อาปนฺนสฺส. กุโต สมณสาธุตาติ เอวรูปสฺส ปุคฺคลสฺส สมณภาเวน สาธุตา สุสมณตา กุโต
เกน
@เชิงอรรถ:  ม. อญฺญาตญฺจ วิชาเนยฺยํ     ม. ผุเสยฺยํ     ม. สํกุฏิตํ     สี. พหุโส
การเณน สิยา, เอกํสโต ปน กาเย ชีวิเต จ นิรเปกฺขสฺส อิตรีตรสนฺโตเสน
สนฺตุฏฺฐสฺส อารทฺธวิริยสฺเสว สมณสาธุตาติ อธิปฺปาโย.
                    อธิมุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         ---------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๔๘-๓๕๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=7748&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=7748&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=251              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5630              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5806              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5806              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]