ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๒๒๓. ๖. ขณฺฑสุมนตฺเถรคาถาวณฺณนา
      เอกปุปฺผํ จชิตฺวานาติ อายสฺมโต ขณฺฑสุมนตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      โส กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต
สตฺถริ ปรินิพฺพุเต ตสฺส ถูปสฺส สมนฺตโต จนฺทนเวทิกาย ปริกฺขิปิตฺวา มหนฺตํ
ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ อุฬารํ สมฺปตฺตึ อนุภวนฺโต
กสฺสปสฺส ภควโต กาเล กุฏุมฺพิกกุเล นิพฺพตฺโต สตฺถริ ปรินิพฺพุเต กนกถูปํ
อุทฺทิสฺส รญฺญา ปุปฺผปูชาย กยิรมานาย ปุปฺผานิ อลภนฺโต เอกํ ขณฺฑสุมนปุปฺผํ
ทิสฺวา มหตา มูเลน ตํ กีณิตฺวา คณฺหนฺโต เจติเย ปูชํ กโรนฺโต อุฬารํ ปีติ-
โสมนสฺสํ อุปฺปาเทสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อสีติวสฺสโกฏิโย
สคฺคสุขํ ๔- อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ปาวายํ มลฺลราชกุเล นิพฺพตฺติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สํสรนฺโต    สี. น คจฺเฉยฺยํ   สี. วนสณฺฑํ ปกฺกนฺโต ตถา ปกฺกนฺโตว
@ ม. อคฺคสุขํ
ตสฺส ชาตกาเล เคเห ขณฺฑสกฺขรา สุมนปุปฺผานิ จ อุปฺปนฺนานิ อเหสุํ. เตนสฺส
ขณฺฑสุมโนติ นามมกํสุ. โส วิญฺญุตํ ปตฺโต ภควติ ปาวายํ จุนฺทสฺส อมฺพวเน
วิหรนฺเต อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ
กโรนฺโต น จิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน  ๑- :-
         "ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน         โลกเชฏฺโฐ นราสโภ
           ชลิตฺวา อคฺคิขนฺโธว          สมฺพุทฺโธ ปรินิพฺพุโต.
           นิพฺพุเต จ มหาวีเร          ถูโป วิตฺถาริโก อหุ
           ทูรโตว อุปฏฺเฐนฺติ           ธาตุเคหวรุตฺตเม.
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน       อกํ ๒- จนฺทนเวทิกํ
           ทิสฺสติ ถูปขนฺโธ จ           ถูปานุจฺฉวิโก ตทา.
           ภเว นิพฺพตฺตมานมฺหิ          เทวตฺเต อถ มานุเส
           โอมตฺตํ เม น ปสฺสามิ        ปุพฺพกมฺมสฺสิทํ ๓- ผลํ.
           ปญฺจทสกปฺปสเต             อิโต อฏฺฐ ชนา อหุํ ๔-
           สพฺเพ สมตฺตนามา ๕- เต     จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ    กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน ปุริมชาตึ อนุสฺสรนฺโต ตตฺถ อตฺตโน สุมน-
ปุปฺผปริจฺจาคสฺส สคฺคสมฺปตฺตินิมิตฺตตํ นิพฺพานูปนิสฺสยตํ จ ทิสฺวา อุทานวเสน
ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต:-
     [๙๖] "เอกปุปฺผํ จชิตฺวาน           อสีติ วสฺสโกฏิโย
           สคฺเคสุ ปริจาเรตฺวา         เสสเกนมฺหิ นิพฺพุโต"ติ
คาถํ อภาสิ.
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๒/๑๕/๒๓๕ สปริวาริยตฺเถราปทาน   ม. อกริ    ม. ปุปฺผกมฺมสฺสิทํ
@ สี. ปญฺจสเต ทเส กปฺเป, สเตโต อฏฺฐ ชนา พหู    สี. สมคฺคนามา
      ตตฺถ เอกปุปฺผนฺติ เอกํ กุสุมํ, ตํ ปน อิธ สุมนปุปฺผํ อธิปฺเปตํ.
จชิตฺวานาติ สตฺถุ ถูปปูชากรณวเสน ปริจฺจชิตฺวา ปริจฺจาคเหตุ. อสีติ วสฺสโกฏิโยติ
มนุสฺสคณนาย วสฺสานํ อสีติ โกฏิโย, อจฺจนฺตสํโยเค เจตํ อุปโยควจนํ, อิทญฺจ ฉสุ
กามสคฺเคสุ ทุติเย อปราปรุปฺปตฺติวเสน วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. ตสฺมา สคฺเคสูติ
ตาวตึสสงฺขาเต สคฺคโลเก, ปุนปฺปุนํ อุปฺปชฺชนวเสน เหตฺถ พหุวจนํ. ปริจาเรตฺวาติ
รูปาทีสุ อารมฺมเณสุ อินฺทฺริยานิ ปริจาเรตฺวา สุขํ อนุภวิตฺวา, เทวจฺฉราหิ วา
อตฺตานํ ปริจาเรตฺวา อุปฏฺฐาเปตฺวา. เสสเกนมฺหิ นิพฺพุโตติ ปุปฺผปูชาย วเสน
ปวตฺตกุสลเจตนาสุ ภวสมฺปตฺติ ๑- ทายกกมฺมโต เสเสน ยํ ตตฺถ วิวฏฺฏูปนิสฺสยภูตํ, ตํ
สนฺธาย วทติ. พหู หิ ตตฺถ ปุพฺพาปรวเสน ปวตฺตา เจตนา. เสสเกนาติ วา
ตสฺเสว กมฺมสฺส วิปากาวเสเสน ๒- อปริกฺขีเณเยว ตสฺมึ กมฺมวิปาเก นิพฺพุโต อมฺหิ,
กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพุโตสฺมิ. เอเตน ยสฺมึ อตฺตภาเว ฐตฺวา อตฺตนา อรหตฺตํ
สจฺฉิกตํ, โสปิ จริมตฺตภาโว ตสฺส กมฺมวิปาโกติ ทสฺเสติ. ยาทิสํ สนฺธาย
อญฺญตฺถาปิ "ตสฺเสว กมฺมสฺส วิปากาวเสเสนา"ติ ๓- วุตฺตํ.
                   ขณฺฑสุมนตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๐๘-๓๑๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=6865&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=6865&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=233              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5532              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5722              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5722              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]