อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๒๒. ๕. สุนาคตฺเถรคาถาวณฺณนา
      จิตฺตนิมิตฺตสฺส โกวิโทติ อายสฺมโต สุนาคตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺโต อิโต เอกตฺตึเส กปฺเป สิขิสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา
วยปฺปตฺโต ติณฺณํ เวทานํ ปารคู หุตฺวา อรญฺายตเน อสฺสเม วสนฺโต ตีณิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อพฺภสา นาม นาเมน
พฺราหฺมณสหสฺสานิ มนฺเต วาเจสิ. อเถกทิวสํ ตสฺส สตฺถารํ ทิสฺวา ลกฺขณานิ
อุปธาเรตฺวา ลกฺขณมนฺเต ปริวตฺเตนฺตสฺส "อีทิเสหิ ลกฺขเณหิ สมนฺนาคโต
อนนฺตชิโน อนนฺตาโณ พุทฺโธ ภวิสฺสตี"ติ พุทฺธาณํ อารพฺภ อุฬาโร ปสาโท
อุปฺปชฺชิ. โส เตน จิตฺตปฺปสาเทน เทวโลเก นิพฺพตฺโต อปราปรํ เทวมนุสฺเสสุ
สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท นาลกคาเม อญฺตรสฺส พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต
หุตฺวา นิพฺพตฺติ, สุนาโคติสฺส นามํ อโหสิ. โส ธมฺมเสนาปติสฺส คิหิสหาโย
เถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ทสฺสนภูมิยํ ปติฏฺิโต ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ
ปฏฺเปตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑- :-
          "หิมวนฺตสฺสาวิทูเร           วสโภ นาม ปพฺพโต
           ตสฺมึ ปพฺพตปาทมฺหิ          อสฺสโม อาสิ มาปิโต. ๒-
           ตีณิ สิสฺสสหสฺสานิ           วาเจสึ พฺราหฺมโณ ตทา
           สํหริตฺวาน เต สิสฺเส        เอกมนฺตํ อุปาวิสึ.
           เอกมนฺตํ นิสีทิตฺวา          พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู
           พุทฺธเวทํ คเวสนฺโต         าเณ จิตฺตํ ปสาทยึ.
           ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา       นิสีทึ ปณฺณสนฺถเร
           ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวาน         ตตฺถ กาลงฺกโต อหํ.
           เอกตึเส อิโต กปฺเป        ยํ สญฺมลภึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          าณสญฺายิทํ ผลํ.
           สตฺตวีสติ กปฺปมฺหิ           ราชา สิริธโร อหุ
           สตฺตรตนสมฺปนฺโน           จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเสลา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา ภิกฺขูนํ ธมฺมเทสนาปกาเสน ๓- อญฺ พฺยากโรนฺโต:-
@เชิงอรรถ: ๑ ขุ.อป. ๓๒/๓๔/๒๒๗ รโหสญฺิกตฺเถราปทาน  ๒ สี. อสฺสโมสิ สุมาปิโต
@๓ ฉ.ม. ธมฺมเทสนาปเทเสน
     [๘๕] "จิตฺตนิมิตฺตสฺส โกวิโท        ปวิเวกรสํ วิชานิย
           ฌายํ นิปโก ปติสฺสโต        อธิคจฺเฉยฺย สุขํ นิรามิสนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ จิตฺตนิมิตฺตสฺส โกวิโทติ ภาวนาจิตฺตสฺส นิมิตฺตคฺคหเณ กุสโล, "อิมสฺมึ
สมเย จิตฺตํ ปคฺคเหตพฺพํ, อิมสฺมึ สมฺปหํสิตพฺพํ, อิมสฺมึ อชฺฌุเปกฺขิตพฺพนฺ"ติ
เอวํ ปคฺคหณาทิโยคฺยสฺส จิตฺตนิมิตฺตสฺส คหเณ เฉโก. ปวิเวกรสํ วิชานิยาติ กาย-
วิเวกสํวฑฺฒิตสฺส ๑- จิตฺตวิเวกสฺส รสํ สญฺชานิตฺวา, วิเวกสุขํ อนุภวิตฺวาติ
อตฺโถ. "ปวิเวกรสํ ปิตฺวา"ติ ๒- หิ วุตฺตํ. ฌายนฺติ ปมํ อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน
ปจฺฉา ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน จ ฌายนฺโต. นิปโกติ กมฺมฏฺานปริหรเณ กุสโล. ปติสฺสโตติ
อุปฏฺิตสฺสติ. อธิคจฺเฉยฺย สุขํ นิรามิสนฺติ เอวํ สมถนิมิตฺตาทิโกสลฺเลน ลพฺเภ
จิตฺตวิเวกสุเข ปติฏฺาย สโต สมฺปชาโน หุตฺวา วิปสฺสนาฌาเนเนว ๓- ฌายนฺโต
กามามิสวฏฺฏามิเสหิ อสมฺมิสฺสตาย นิรามิสํ นิพฺพานสุขํ ผลสุขญฺจ อธิคจฺเฉยฺย
สมุปคจฺเฉยฺยาติ อตฺโถ.
                    สุนาคตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                         --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๘๒-๒๘๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=6295&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=6295&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=222
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5470
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5676
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5676
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26