ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                  ๑๘๒. ๕. รมณียวิหาริตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ยถาปิ ภทฺโท อาชญฺโญติ อายสฺมโต รมณียวิหาริตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      โสปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อิโต
เอกนวุเต กปฺเป วิปสฺสึ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิตฺวา
โกรณฺฑปุปฺเผหิ ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทเวสุ ๑- นิพฺพตฺติตฺวา
อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห
อญฺญตรสฺส เสฏฺฐิสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺโต โยพฺพนมเทน กาเมสุ มุจฺฉํ อาปนฺโน
วิหรติ. โส เอกทิวสํ อญฺญตรํ ปารทาริกํ ราชปุริเสหิ วิวิธา กมฺมการณา ๒-
กรียมานํ ทิสฺวา สํเวคชาโต สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปพฺพชิ. ปพฺพชิโต
จ ราคจริตตาย นิจฺจกาลํ สุสมฺมฏฺฐํ ปริเวณํ สูปฏฺฐิตํ ๓- ปานียปริโภชนียํ
สุปญฺญตฺตํ มญฺจปีฐํ กตฺวา วิหรติ. เตน โส รมณียวิหารีเตฺวว ปญฺญายิตฺถ.
      โส ราคุสฺสนฺนตาย อโยนิโส มนสิ กริตฺวา สญฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฏฺฐิอาปตฺตึ
อาปชฺชิตฺวา "ธิรตฺถุ มํ เอวํภูโต สทฺธาเทยฺยํ ภุญฺเชยฺยนฺ"ติ วิปฺปฏิสารี หุตฺวา
"วิพฺภมิสฺสามี"ติ คจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค รุกฺขมูเล นิสีทิ, เตน จ มคฺเคน สกเฏสุ
คจฺฉนฺเตสุ เอโก สกฏยุตฺโต โคโณ ปริสฺสมนฺโต ๔- วิสมฏฺฐาเน ขลิตฺวา ปติ, ตํ
สากฏิกา ยุคโต มุญฺจิตฺวา ติโณทกํ ทตฺวา ปริสฺสมํ วิโนเทตฺวา ปุนปิ ธุเร
โยเชตฺวา อคมํสุ. เถโร ตํ ทิสฺวา "ยถายํ โคโณ สกึ ขลิตฺวาปิ อุฏฺฐาย สกึ ๕-
ธุรํ วหติ, เอวํ มยาปิ กิเลสวเสน สกึ ขลิเตนาปิ วุตฺถาย สมณธมฺมํ กาตุํ
วฏฺฏตี"ติ โยนิโส อุมฺมุชฺชนฺโต ๖- นิวตฺติตฺวา อุปาลิตฺเถรสฺส อตฺตโน ปวตฺตึ
@เชิงอรรถ:  สี. เทวโลเก     ม. วิวิธกมฺมกรณํ    ม. สุปติฏฺฐิตํ
@ สี. ปริสฺสนฺโต     สี., ม. สกํ    สี. อุปปชฺชนฺโต
อาจิกฺขิตฺวา เตน วุตฺตวิธินา อาปตฺติโต วุฏฺฐหิตฺวา สีลํ ปากติกํ กตฺวา วิปสฺสนํ
ปฏฺฐเปตฺวา น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑- :-
          "อกฺกนฺตญฺจ ปทํ ทิสฺวา      จกฺกาลงฺการภูสิตํ
           ปเทนานุปทํ ยนฺโต        วิปสฺสิสฺส มเหสิโน.
           โกรณฺฑํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา      สมูลํ ปูชิตํ มยา
           หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน     อวนฺทึ ปทมุตฺตมํ.
           เอกนวุติโต กปฺเป        ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ        พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
           สตฺตปญฺญาสกปฺปมฺหิ        เอโก วีตมโล อหุํ
           สตฺตรตนสมฺปนฺโน         จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา วิมุตฺติสุขํ อนุภวนฺโต อตฺตโน ปุพฺพภาคปฏิปตฺติยา
สทฺธึ อริยธมฺมาธิคมนทีปนึ:-
       ๒- "ยถาปิ ภทฺโท อาชญฺโญ     ขลิตฺวา ปติติฏฺฐติ
           เอวํ ทสฺสนสมฺปนฺนํ        สมฺมาสมฺพุทฺธสาวกนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ. ๒-
    [๔๕]  ตตฺถ ขลิตฺวาติ ปกฺขลิตฺวา. ปติติฏฺฐตีติ ปติฏฺฐหติ, ปุนเทว ยถาฐาเน
ติฏฺฐติ. เอวนฺติ ยถา ภทฺโท อุสภาชานีโย ภารํ วหนฺโต ปริสฺสมปฺปตฺโต วิสมฏฺฐานํ
อาคมฺม เอกวารํ ปกฺขลิตฺวา ปติโต น ตตฺตเกน ธุรํ ฉฑฺเฑติ, ถามชว ๓-
ปรกฺกมสมฺปนฺนตาย ปน ขลิตฺวาปิ ปติติฏฺฐติ, อตฺตโน สภาเวเนว ฐตฺวา ภารํ
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๒/๓๕/๒๘๒ โกรณฺฑปุปฺผิยตฺเถราปทาน  ๒-๒ ฉ.ม. "ยถาปิ ภทฺโท อาชญฺโญ,
@  ขลิตฺวา ปติติฏฺฐตี"ติ คาถํ อภาสิ   สี. ถามวีริย....
วหติ, เอวํ กิเลสปริสฺสมปฺปตฺโต กิริยาปราเธน ขลิตฺวา ตํ ขลิตํ ถามวิริย-
สมฺปตฺติตาย ๑- ปฏิปากติกํ กตฺวา มคฺคสมฺมาทิฏฺฐิยา ทสฺสนสมฺปนฺนํ, ตโตเอว
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส สวนนฺเต อริยาย ชาติยา ชาตตาย สาวกํ, ตสฺส อุเร
วายามชนิตาภิชาติตาย ๒- โอรสํ ปุตฺตํ ภทฺทาชานียสทิสกิจฺจตาย อาชานียนฺติ จ มํ
ธาเรถ อุปธาเรถาติ อตฺโถ.
                  รมณียวิหาริตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๗๙-๑๘๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=4023&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=4023&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=182              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5247              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5502              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5502              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]