อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                     ๑๔๕. ๘. วีรตฺเถรคาถาวณฺณนา
      โย ทุทฺทมโยติ ๑- อายสฺมโต วีรตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยํ กิร อิโต เอกนวุเต กปฺเป วิปสฺสิสฺส  ภควโต ฐปนอาวาสํ ๒- ปฏิชคฺคิ.
เอกทิวสญฺจ สินฺธุวารปุปฺผสทิสานิ นิคฺคุณฺฑิปุปฺผานิ คเหตฺวา ภควนฺตํ ปูเชสิ.
โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิโต ปญฺจตึสกปฺเป ขตฺติยกุเล
นิพฺพตฺติตฺวา มหาปตาโป นาม ราชา อโหสิ จกฺกวตฺตี. โส ธมฺเมน สเมน
รชฺชํ กาเรนฺโต สตฺเต สคฺคมคฺเค ปติฏฺฐาเปสิ. ปุน อิมสฺมึ กปฺเป กสฺสปสฺส
ภควโต กาเล มหาวิภโว เสฏฺฐี หุตฺวา กปณทฺธิกาทีนํ ทานํ เทนฺโต สํฆสฺส
ขีรภตฺตํ อทาสิ. เอวํ ตตฺถ ตตฺถ ทานมยํ ปุญฺญสมฺภารํ กโรนฺโต อิตรญฺจ
นิพฺพานตฺถํ สมฺภรนฺโต เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถินคเร
รญฺโญ ปเสนทิสฺส อมจฺจกุเล นิพฺพตฺติ, "วีโร"ติสฺส นามํ อกํสุ. โส วยปฺปตฺโต
นามานุคฺคเตหิ ปตฺตพลชวาทิคุเณหิ สมนฺนาคโต สงฺคามสูโร หุตฺวา
มาตาปิตูหิ นิพนฺธวเสน การิเต ทารปริคฺคเห ๓- เอกํเยว ปุตฺตํ ลภิตฺวา ปุพฺพเหตุนา
โจทิยมาโน กาเมสุ สํสาเร จ อาทีนวํ ทิสฺวา สํเวคชาโต ปพฺพชิตฺวา ฆเฏนฺโต
วายมนฺโต น จิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๔-:-
          "วิปสฺสิสฺส ภควโต         อาสิมารามิโก อหํ
           นิคฺคุณฺฑิปุปฺผํ ปคฺคยฺห       พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
           เอกนวุติโต กปฺเป        ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ        พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
           ปญฺจตึเส ๕- อิโต กปฺเป   เอโก อาสึ ชนาธิโป
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ทุทฺทมิโย    ๒ ฉ.ม. วสนอาวาสํ  ๓ สี. การิเตน ทารปริคฺคเหน
@๔ ขุ. อป. ๓๒/๒๐๗/๓๐๔ นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิยตฺเถราปทาน (สฺยา)  ๕ ฉ.ม. ปญฺจวีเส
           มหาปตาปนาเมน         จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
         กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      เอวํ ปน อรหตฺตํ ปตฺวา ผลสมาปตฺติสุเขน วีตินาเมนฺตํ เถรํ ปุราณทุติยิกา
อุปฺปพฺพาเชตุกามา อนฺตรนฺตรา นานานเยหิ ปโลเภตุํ ปรกฺกมนฺตี ๑- เอกทิวสํ
ทิวาวิหารฏฺฐานํ คนฺตฺวา อิตฺถิกุฏาทีนิ ๒- ทสฺเสตุํ อารภิ. อถายสฺมา วีโร "มํ
ปโลเภตุกามา สิเนรุํ มกสปกฺขวาเตน จาเลตุกามา วิย ยาว พาลา วตายํ
อตฺถี"ติ ตสฺสา กิริยาย นิรตฺถกภาวํ ทีเปนฺโต:-
         ๓- "โย ทุทฺทมโย ทเมน ทนฺโต
              วีโร สนฺตุสิโต วิติณฺณกงฺโข
              วิชิตาวี อเปตโลมหํโส
              วีตราโค ปรินิพฺพุโต ฐิตตฺโต"ติ
คาถํ อภาสิ. ๓-
      [๘] ตตฺถ โย ทุทฺทมโยติอาทีนํ ปทานํ อตฺโถ เหฏฺฐา วุตฺโตเยว.
อิทํ ปเนตฺถ โยชนามตฺตํ:- โย ปุพฺเพ อทนฺตกิเลสตาย ปจฺจตฺถิเกหิ วา
สงฺคามสีเส ทเมตุํ เชตุํ อสกฺกุเณยฺยตาย ทุทฺทมโย, อิทานิ ปน อุตฺตเมน ทเมน
ทนฺโต จตุพฺพิธสมฺมปฺปธานวิริยสมฺปตฺติยา วีโร, วุตฺตนเยเนว สนฺตุสิโต วิติณฺณ-
กงฺโข วิชิตาวี อเปตโลมหํโส วีโร วีรนามโก อนวเสสโต กิเลสปรินิพฺพาเนน
ปรินิพฺพุโต, ตโตเอว ฐิตสภาโว, น ตาทิสานํ สเตนปิ สหสฺเสนปิ จาลนีโยติ.
ตํ สุตฺวา สา อตฺถี "มยฺหํ สามิเก เอวํ ปฏิปนฺเน ๔- โก มยฺหํ ฆราวาเสน
อตฺโถ"ติ สํเวคชาตา ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิตฺวา น จิรสฺเสว เตวิชฺชา อโหสีติ.
                   วีรตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อุปกฺกมนฺตี                  ๒ ฉ.ม. อิตฺถิกุตฺตาทีนิ
@๓-๓ ฉ.ม. "โย ทุทฺทมิโย"ติ คาถํ อภาสิ   ๔ สี. ปฏิปชฺชนฺเต

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๗๓-๗๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=1654&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=1654&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=145
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5017
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5330
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5330
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26