ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๑๓๕. ๙. ยโสชตฺเถรคาถาวณฺณนา
      กาลาปพฺพงฺคสงฺกาโสติ อายสฺมโต ยโสชตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. โอวาทธมฺเมน โลกุตฺตรธมฺเม    ม. ญาตี    สี.,อิ. อายตึ ทุคฺคตึ
@ อิ. โจทิตา โอวทิตา                 สี.,อิ. โมทนฺติ อภิรมนฺตีติ
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต
วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล อารามโคปกกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ
วิปสฺสึ ภควนฺตํ อากาเสน คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ลพุชผลํ อทาสิ. โส
เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถินครทฺวาเร
เกวฏฺฏคาเม ปญฺจกุลสตเชฏฺฐกสฺส เกวฏฺฏสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, ยโสโชติสฺส
นามํ อกํสุ. โส วยปฺปตฺโต อตฺตโน สหาเยหิ เกวฏฺฏปุตฺเตหิ สทฺธึ มิจฺฉคหณตฺถํ
อจิรวติยํ นทิยํ ชาลํ ขิปิ. ตตฺเถโก สุวณฺณวณฺโณ มหามจฺโฉ อนฺโตชาลํ ปาวิสิ.
ตํ เต ๑- รญฺโญ ปเสนทิสฺส ทสฺเสสุํ. ราชา "อิมสฺส สุวณฺณวณฺณสฺส มจฺฉสฺส
วณฺณการณํ ภควา ชานาตี"ติ มจฺฉํ คาหาเปตฺวา ภควโต ทสฺเสสิ. ภควา
"อยํ กสฺสปสฺส สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส สาสเน โอสกฺกมาเน ปพฺพชิตฺวา มิจฺฉา ๒-
ปฏิปชฺชนฺโต สาสนํ โอสกฺกาเปตฺวา นิรเย นิพฺพตฺโต เอกํ พุทฺธนฺตรํ นิรเย
ปจฺจิตฺวา ตโต จุโต อจิรวติยํ มจฺโฉ หุตฺวา นิพฺพตฺโต"ติ วตฺวา ตสฺส ภคินีนญฺจ
นิรเย นิพฺพตฺตภาวํ, ตสฺส ภาติกตฺเถรสฺส ปรินิพฺพุตภาวญฺจ เตเนว กถาเปตฺวา
อิมิสฺสา อตฺถุปฺปตฺติยา กปิลสุตฺตํ ๓- เทเสสิ.
      สตฺถุ เทสนํ สุตฺวา ยโสโช สํเวคชาโต สทฺธึ อตฺตโน สหาเยหิ ภควโต
สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา ปฏิรูเป ฐาเน วสนฺโต เอกทิวสํ สปริโส ภควนฺตํ วนฺทิตุํ
เชตวนํ อคมาสิ. ตสฺส อาคมเน เสนาสนปญฺญาปนาทินา วิหาเร อุจฺจาสทฺทมหา-
สทฺโท อโหสิ. ตํ สุตฺวา "ภควา สปริสํ ยโสชํ ปณาเมสี"ติ สพฺพํ ๔- อุทาเน ๕-
อาคตนเยน เวทิตพฺพํ. ปณามิโต ปน ๖- อายสฺมา ยโสโช กสาภิหโต ภทฺโท อสฺสาชานีโย
วิย สํวิคฺคมานโส สทฺธึ ปริสาย วคฺคุมุทาย นทิยา ตีเร วสนฺโต ฆเฏนฺโต
วายมนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อนฺโตวสฺเสเยว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน วุตฺตํ
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   สี.,อิ. มิจฺฉาปฏิปตฺตึ     ขุ.สุตฺต. ๒๕/๒๗๗
@อาทิ/ธมฺมจริยสุตฺต (มหาจุฬ.)   อิ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   ขุ.อุ. ๒๕/๒๓/๑๒๕
@อตฺถโต สมานํ               อิ. เทสนํ สุตฺวา ปน
อปทาเน ๑- :-
          "นคเร พนฺธุมติยา           อารามิโก อหํ ตทา
           อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ           คจฺฉนฺตํ อนิลญฺชเส.
           ลพุชํ ผลมาทาย            พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ
           อากาเสว ฐิโต สนฺโต       ปฏิคฺคณฺหิ มหายโส.
           วิตฺติสญฺชานโน มยฺหํ         ทิฏฺฐธมฺมสุขาวโห
           ผลํ พุทฺธสฺส ทตฺวาน         วิปฺปสนฺเนน เจตสา.
           อธิคจฺฉึ ตทา ปีตึ           วิปุลํ สุขมุตฺตมํ
           อุปฺปชฺชเต เม ๒- รตนํ      นิพฺพตฺตสฺส ตหึ ตหึ.
           เอกนวุเต อิโต ๓- กปฺเป    ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      ฉฬภิญฺญํ ปน สมานํ สปริสํ อายสฺมนฺตํ ยโสชํ สตฺถา ปกฺโกสิตฺวา อาเนญฺช-
สมาปตฺตินา ปฏิสนฺถารมกาสิ. โส สพฺเพปิ ธูตงฺคธมฺเม สมาทาย วตฺตติ. เตนสฺส
สรีรํ กิสํ อโหสิ ลูขํ ทุพฺพณฺณํ, ตํ ภควา ปรมปฺปิจฺฉตาย ปสํสนฺโต:-
    [๒๔๓] "กาลาปพฺพงฺคสงฺกาโส        กิโส ธมนิสนฺถโต ๔-
           มตฺตญฺญู อนฺนปานมฺหิ         อลีนมนโส ๕- นโร"ติ
ปฐมํ คาถมาห.
      ตตฺถ กาลาปพฺพงฺคสงฺกาโสติ มํสูปจยวิคเมน กิสทุสณฺฐิตสรีราวยวตาย ทนฺติลตา-
ปพฺพสทิสงฺโค, ๖- เตนาห "กิโส ธมนิสนฺถโต"ติ. กิโสติ ๗- โมเนยฺยปฏิปทาปูรเณน
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๓/๕๗/๘๑ ลพุชผลทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)    ฉ.ม. อุปฺปชฺชเตว
@ ฉ.ม. เอกนวุติโต        ปาลิ. ธมนิสณฺฐิโต        ฉ.ม. อทีนมานโส
@ ม. ทนฺติลตาปพฺพสรีรสงฺกาโส                      สี.,อิ. เตนาห กิโสติ
กิสสรีโร. ธมนิสนฺถโตติ ธมนีหิ สนฺถตคตฺโต อปฺปมํสโลหิตตาย ปากฏีหิ ๑-
กณฺฑรสิราหิ วิตตสรีโร. มตฺตญฺญูติ ปริเยสนปฏิคฺคหณปริโภควิสฺสชฺชเนสุ ปมาณญฺญู.
อลีนมานโสติ โกสชฺชาทีหิ อนภิภูตตฺตา อลีนจิตฺโต อกุสีตวุตฺติ. นโรติ ปุริโส,
โปริสสฺส ธุรสฺส วหนโต โปริสลกฺขณสมฺปนฺโน ปุริสโธรโยฺหติ อธิปฺปาโย.
      เอวํ เถโร สตฺถารา ปสฏฺโฐ ปสฏฺฐภาวานุรูปํ อตฺตโน อธิวาสนขนฺติ-
วิริยารมฺภวิเวกาภิรติกิตฺตนมุเขน ภิกฺขูนํ ธมฺมํ กเถนฺโต:-
    [๒๔๔] "ผุฏฺโฐ ฑํเสหิ มกเสหิ        อรญฺญสฺมึ พฺรหาวเน
           นาโค สงฺคามสีเสว         สโต ตตฺราธิวาสเย.
   [๒๔๕]   ยถา พฺรหฺมา ตถา เอโก     ยถา เทโว ตถา ทุเว
           ยถา คาโม ตถา ตโย       โกลาหลํ ตตุตฺตรินฺ"ติ
อิมา เทฺว คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ นาโค สงฺคามสีเสวาติ ยถา นาม อาชาเนยฺโย หตฺถินาโค ยุทฺธ-
มณฺฑเล อสิสตฺติโตมราทิปฺปหาเร อธิวาเสตฺวา ปรเสนํ วิทฺธํเสติ, เอวํ ภิกฺขุ
อรญฺญสฺมึ พฺรหาวเน อรญฺญานิยํ ๒- ฑํสาทิปริสฺสเย สโต สมฺปชาโน อธิวาเสยฺย,
อธิวาเสตฺวา จ ภาวนาพเลน มารพลํ วิธเมยฺย.
      ยถา พฺรหฺมาติ ยถา พฺรหฺมา เอกโก จิตฺตปฺปโกปรหิโต ฌานสุเขน นิจฺจเมว
สุขิโต วิหรติ, ตถา เอโกติ ภิกฺขุปิ เอโก อทุติโย วิเวกสุขมนุพฺรูเหนฺโต สุขํ
วิหรติ. เอกสฺส สามญฺญสุขํ ปณีตนฺติ หิ วุตฺตํ. เอเตน เอกวิหารี ภิกฺขุ "พฺรหฺม-
สโม"ติ โอวาทํ เทติ. ยถา เทโว ตถา ทุเวติ ยถา เทวานํ ๓- อนฺตรนฺตรา
จิตฺตปฺปโกโปปิ สิยา, ตถา ทฺวินฺนํ ภิกฺขูนํ สหวาเส ฆฏฺฏนาปิ ภเวยฺยาติ
สทุติยวาเสน ๔- ภิกฺขุ "เทวสโม"ติ วุตฺโต. ยถา คาโม ตถา ตโยติ อสฺมิเมว ปาเฐ ๕-
ติณฺณํ
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. ปากฏคตีหิ       ม. อรญฺญกานิ        ม. ทุติยฏฺฐาเน
@ สี.,อิ. ทุติยวาเสน      สี.,อิ. อยเมว วา ปาโฐ
ภิกฺขูนํ สหวาโส คามวาสสทิโส วิเวกวาโส น โหตีติ อธิปฺปาโย. โกลาหลํ
ตตุตฺตรินฺติ ตโต ตยโต ๑- อุปริ จ พหูนํ สํวาโส โกลาหลํ อุจฺจาสทฺทมหาสทฺทมหา- ๒-
ชนสนฺนิปาตสทิโส, ตสฺมา เอกวิหารินา ภวิตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยติ.
                    ยโสชตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                        ----------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๕๔๙-๕๕๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=12306&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=12306&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=315              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6119              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6238              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6238              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]