อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๘๕. ๘. นิสภตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ปญฺจ กามคุเณ หิตฺวาติ อายสฺมโต นิสภตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺานิ อุปจินนฺโต
วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ สตฺถารํ
ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺโต กปิฏฺผลมทาสิ. โส เตน ปุญฺกมฺเมน สุคตีสุเยว
สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท โกลิยชนปเท กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา นิสโภติ
ลทฺธนาโม วยปฺปตฺโต สากิยโกลิยานํ สงฺคาเม พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ
ปพฺพชิตฺวา ตทเหว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒- :-
@เชิงอรรถ: ๑ สี. วีรสฺส, ฉ.ม. ตาทิโน   ๒ ขุ.อป. ๓๓/๑๐๒/๑๕๓ กปิฏฺผลทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)
          "สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ          อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ
           รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ            กปิฏฺ อททึ ผลํ.
           เอกนวุเต อิโต ๑- กปฺเป    ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      โส อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน สหายภิกฺขู ปมาทวิหาเรน กาลํ
วีตินาเมนฺเต ทิสฺวา เต โอวทนฺโต:-
    [๑๙๕] "ปญฺจ กามคุเณ หิตฺวา        ปิยรูเป มโนรเม
           สทฺธาย ฆรา นิกฺขมฺม        ทุกฺขสฺสนฺตกโร ภเว"ติ
ปมํ คาถํ อภาสิ.
      ตสฺสตฺโถ:- พาลปุถุชฺชนสฺส ปิยายิตพฺพสภาวตาย ปิยรูเป มนุญฺสภาวตาย
มโนรเม รูปาทิเก ปญฺจ กามคุเณ กามโกฏฺาเส หิตฺวา ปหาย ปริจฺจชิตฺวา
กมฺมผลสทฺธาย รตนตฺตยสทฺธาย จ วเสน ๒- ฆรา ฆรพนฺธนโต นิกฺขมฺม นิกฺขมิตฺวา
ปพฺพชฺชํ อุปคโต วิญฺุชาติโก ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺาย ฆเฏนฺโต วายมนฺโต วฏฺฏ-
ทุกฺขสฺส อนฺตกโร ภเว ภเวยฺยาติ. เอวํ เต ภิกฺขู โอวทิตฺวา "อยํ ปเรเอว
สญฺาเปนฺโต วิหรติ, สยํ ปน อการโก'ติ มา จินฺตยิตฺถา"ติ เตสํ อตฺตโน
ปฏิปนฺนภาวํ ปกาเสนฺโต:-
    [๑๙๖] "นาภินนฺทามิ มรณํ           นาภินนฺทามิ ชีวิตํ
           กาลญฺจ ๓- ปฏิกงฺขามิ       สมฺปชาโน ปติสฺสโต"ติ
ทุติยคาถาย อญฺ พฺยากาสิ. ตตฺถ นาภินนฺทามิ มรณนฺติ มรณํ น อภิกงฺขามิ. ๔-
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. เอกนวุติโต   ๒ อิ. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ   ๓ อิ. กาลํว
@๔ สี.,อิ. น อภิกงฺขามิ น ปตฺเถมิ
นาภินนฺทามิ ชีวิตนฺติ อิทํ ปน ตสฺส การณวจนํ, ยสฺมา นาภินนฺทามิ ชีวิตํ,
ตสฺมา นาภินนฺทามิ มรณนฺติ. โย หิ อายตึ ชาติชรามรณาย ๑- กิเลสาภิสงฺขาเร
อาจิโนติ อุปจิโนติ, โส ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺตึ อภินนฺทนฺโต นานฺตริยกตาย ๒- อตฺตโน
มรณมฺปิ อภินนฺทติ นาม การณสฺส อปฺปหีนตฺตา, ขีณาสโว ปน สพฺพโส
อาจยคามิธมฺเม ปหาย อปจยคามิธมฺเม ปติฏฺิโต ปริญฺาตวตฺถุโก สพฺพโส ชีวิตํ
อนภินนฺทนฺโต มรณมฺปิ อนภินนฺทติ นาม การณสฺสเอว สุปฺปหีนตฺตา. เตนาห
"นาภินนฺทามิ มรณํ, นาภินนฺทามิ ชีวิตนฺ"ติ. ยทิ เอวํ ขีณาสวสฺส ปรินิพฺพานาภิ-
กงฺขา, ยาว ปรินิพฺพานา อวฏฺานญฺจ กถนฺติ? อาห "กาลญฺจ ปฏิกงฺขามิ,
สมฺปชาโน ปติสฺสโต"ติ, กิเลสปรินิพฺพาเน สิทฺเธ สติปญฺาเวปุลฺลปฺปตฺติยา สโต
สมฺปชาโน เกวลํ ขนฺธปรินิพฺพานกาลํ ปฏิกงฺขามิ, ตํ อุทิกฺขมาโน อาคมยมาโน
วิหรามิ, น ปน เม มรเณ ชีวิเต วา อภินนฺทนา อตฺถิ อรหตฺตมคฺเคเนว
ตสฺส สมุคฺฆาฏิตตฺตาติ.
                     นิสภตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๘๙-๔๙๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=10957&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=10957&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=295
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5948
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6083
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6083
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26