ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลีอักษรไทย เปต.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๑๒๗. ๗. ราชปุตฺตเปตวตฺถุวณฺณนา
     ปุพฺเพ กตานํ กมฺมานนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ราชปุตฺตเปตํ
อารพฺภ กเถสิ.
     ตตฺถ โย โส อตีเต กิตวสฺส นาม รญฺโญ ปุตฺโต อตีเต ปจฺเจกพุทฺเธ
อปรชฺฌิตฺวา พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจิตฺวา ตสฺเสว กมฺมสฺส วิปากาวเสเสน
เปเตสุ อุปฺปนฺโน, โส อิธ "ราชปุตฺตเปโต"ติ อธิปฺเปโต. ตสฺส วตฺถุ เหฏฺฐา
สาณวาสิเปตวตฺถุมฺหิ วิตฺถารโต อาคตเมว, ตสฺมา ตตฺถ วุตฺตนเยเนว คเหตพฺพํ.
สตฺถา หิ ตทา เถเรน อตฺตโน ญาติเปตานํ ปวตฺติยา กถิตาย "น เกวลํ
ตว ญาตกาเยว, อถ โข ตฺวมฺปิ อิโต อนนฺตราตีเต อตฺตภาเว เปโต หุตฺวา
มหาทุกฺขํ อนุภวี"ติ วตฺวา เตน ยาจิโต:-
         [๗๕๓] "ปุพฺเพ กตานํ กมฺมานํ     วิปาโก มถเย มนํ
               รูเป สทฺเท รเส คนฺเธ    โผฏฺฐพฺเพ จ มโนรเม.
         [๗๕๔] นจฺจํ คีตํ รตึ ขิฑฺฑํ        อนุภุตฺวา อนปฺปกํ
               อุยฺยาเน ปริจริตฺวา ๑-    ปวิสนฺโต คิริพฺพชํ
         [๗๕๕] อิสึ สุเนตฺตมทฺทกฺขิ ๒-     อตฺตทนฺตํ สมาหิตํ
               อปฺปิจฺฉํ หิริสมฺปนฺนํ        อุญฺเฉ ปตฺตคเต รตํ.
         [๗๕๖] หตฺถิกฺขนฺธโต โอรุยฺห      ลทฺธา ภนฺเตติ จาพฺรวิ
               ตสฺส ปตฺตํ คเหตฺวาน      อุจฺจํ ปคฺคยฺห ขตฺติโย.
         [๗๕๗] ถณฺฑิเล ปตฺตํ ภินฺทิตฺวา     หสมาโน อปกฺกมิ
               รญฺโญ กิตวสฺสาหํ ปุตฺโต    กึ มํ ภิกฺขุ กริสฺสสิ.
@เชิงอรรถ:  สี. ปริจริตฺวาน, ก. ปริจาริตฺวา      ม. สุนิต...
         [๗๕๘] ตสฺส กมฺมสฺส ผรุสสฺส      วิปาโก กฏุโก อหุ
               ยํ ราชปุตฺโต เวเทสิ      นิรยมฺหิ สมปฺปิโต.
         [๗๕๙] ฉเฬว จตุราสีติ          วสฺสานิ นหุตานิ จ
               ภุสํ ทุกฺขํ นิคจฺฉิตฺโถ       นิรเย กตกิพฺพิโส.
         [๗๖๐] อุตฺตาโนปิ จ ปจฺจิตฺถ      นิกุชฺโช วามทกฺขิโณ
               อุทฺธํปาโท ฐิโต เจว      จิรํ พาโล อปจฺจถ.
         [๗๖๑] พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ        ปูคานิ นหุตานิ จ
               ภุสํ ทุกฺขํ นิคจฺฉิตฺโถ       นิรเย กตกิพฺพิโส.
         [๗๖๒] เอตาทิสํ โข กฏุกํ        อปฺปทุฏฺฐปฺปโทสินํ
               ปจฺจนฺติ ปาปกมฺมนฺตา      อิสิมาสชฺช สุพฺพตํ.
         [๗๖๓] โส ตตฺถ พหุวสฺสานิ       เวทยิตฺวา พหุํ ทุขํ
               ขุปฺปิปาสหโต นาม        เปโต อาสิ ตโต จุโต.
         [๗๖๔] เอตมาทีนวํ ๑- ญตฺวา ๒-  อิสฺสรมทสมฺภวํ
               ปหาย อิสฺสรมทํ          นิวาตมนุวตฺตเย.
         [๗๖๕] ทิฏฺเฐว ธมฺเม ปาสํโส     โย พุทฺเธสุ สคารโว
               กายสฺส เภทา สปฺปญฺโญ    สคฺคํ โส อุปปชฺชตี"ติ
อิทํ เปตวตฺถุํ กเถสิ.
    #[๗๕๓] ตตฺถ ปุพฺเพ กตานํ กมฺมานํ, วิปาโก มถเย มนนฺติ ปุริมาสุ
ชาตีสุ กตานํ อกุสลกมฺมานํ ผลํ อุฬารํ หุตฺวา อุปฺปชฺชมานํ ๓- อนฺธพาลานํ จิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  ก. เอวมาทีนวํ        สี. ทิสฺวา         ม. อุปปชฺชนฺตานํ
มถเยยฺย อภิภเวยฺย, ปเรสํ อนตฺถกรณมุเขน อตฺตโน อตฺถํ ๑- อุปฺปาเทยฺยาติ
อธิปฺปาโย.
     อิทานิ ตํ จิตฺตมถนํ วิสเยน สทฺธึ ทสฺเสตุํ "รูเป สทฺเท"ติอาทิ วุตฺตํ.
ตตฺถ รูเปติ รูปเหตุ, ยถิจฺฉิตสฺส ๒- มนาปิยสฺส รูปารมฺมณสฺส ปฏิลาภนิมิตฺตนฺติ
อตฺโถ. สทฺเทติอาทีสุปิ เอเสว นโย.
    #[๗๕๔] เอวํ สาธารณโต วุตฺตมตฺถํ อสาธารณโต นิยเมตฺวา ทสฺเสนฺโต
"นจฺจํ คีตนฺ"ติอาทิมาห. ตตฺถ รตินฺติ กามรตึ. ขิฑฺฑนฺติ สหายกาทีหิ เกฬึ.
คิริพฺพชนฺติ ราชคหํ.
    #[๗๕๕] อิสินฺติ อเสกฺขานํ ๓- สีลกฺขนฺธาทีนํ เอสนฏฺเฐน อิสึ. สุเนตฺตนฺติ
เอวํนามกํ ปจฺเจกพุทฺธํ. อตฺตทนฺตนฺติ อุตฺตเมน ทมเถน ทมิตจิตฺตํ. สมาหิตนฺติ
อรหตฺตผลสมาธินา สมาหิตํ. อุญฺเฉ ปตฺตคเต รตนฺติ อุญฺเฉน ภิกฺขาจาเรน ลทฺเธ ๔-
ปตฺตคเต ปตฺตปริยาปนฺเน อาหาเร รตํ สนฺตุฏฺฐํ.
    #[๗๕๖] ลทฺธา ภนฺเตติ จาพฺรวีติ "อปิ ภนฺเต ภิกฺขา ลทฺธา"ติ
วิสฺสาสชนนตฺถํ กเถสิ. อุจฺจํ ปคฺคยฺหาติ อุจฺจตรํ กตฺวา ปตฺตํ อุกฺขิปิตฺวา.
    #[๗๕๗] ถณฺฑิเล ปตฺตํ ภินฺทิตฺวาติ ขรกฐิเน ภูมิปฺปเทเส ขิปนฺโต ปตฺตํ
ภินฺทิตฺวา. อปกฺกมีติ โถกํ อปสกฺกิ. อปสกฺกนฺโต จ "อการเณเนว อนฺธพาโล
มหนฺตํ อนตฺถํ อตฺตโน อกาสี"ติ กรุณายนวเสน โอโลเกนฺตํ ปจฺเจกพุทฺธํ ราชปุตฺโต
อาห "รญฺโญ กิตวสฺสาหํ ปุตฺโต, กึ มํ ภิกฺขุ กริสฺสสี"ติ.
    #[๗๕๘] ผรุสสฺสาติ ทารุณสฺส. กฏุโกติ อนิฏฺโฐ. ยนฺติ ยํ วิปากํ. สมปฺปิโตติ
อลฺลีโน.
@เชิงอรรถ:  ม. อนตฺถํ    ม. ยํกิญฺจิ ตสฺส    ม. เสฏฺฐานํ     สี. ลทฺเธ อุญฺเฉ
    #[๗๕๙] ฉเฬว จตุราสีติ, วสฺสานิ นหุตานิ จาติ อุตฺตาโน นิปนฺโน
จตุราสีติวสฺสสหสฺสานิ, นิกุชฺโช, วามปสฺเสน, ทกฺขิณปสฺเสน, อุทฺธํปาโท,
โอลมฺพิโก, ยถาฐิโต จาติ เอวํ ฉ ๑- จตุราสีติสหสฺสานิ วสฺสานิ โหนฺติ. เตนาห:-
        #[๗๖๐] "อุตฺตาโนปิ จ ปจฺจิตฺถ      นิกุชฺโช วามทกฺขิโณ
               อุทฺธํปาโท ฐิโต เจว       จิรํ พาโล อปจฺจถา"ติ.
     ตานิ ปน วสฺสานิ ยสฺมา อเนกานิ นหุตานิ โหนฺติ, ตสฺมา วุตฺตํ
"นหุตานี"ติ. ภุสํ ทุกฺขํ นิคจฺฉิตฺโถติ อติวิย ทุกฺขํ ปาปุณิ.
    #[๗๖๑] ปูคานีติ วสฺสสมูเห, อิธ ปุริมคาถาย จ อจฺจนฺตสํโยเค อุปโยควจนํ
ทฏฺฐพฺพํ.
    #[๗๖๒] เอตาทิสนฺติ เอวรูปํ. กฏุกนฺติ อติทุกฺขํ, ภาวนปุํสกนิทฺเทโสยํ
"เอกมนฺตํ นิสีที"ติอาทีสุ วิย. อปฺปทุฏฺฐปฺปโทสินํ อิสึ สุพฺพตํ อาสชฺช
อาสาเทตฺวา ปาปกมฺมนฺตา ปุคฺคลา เอวรูปํ กฏุกํ อติวิย ทุกฺขํ ปจฺจนฺตีติ โยชนา.
    #[๗๖๓] โสติ โส ราชปุตฺตเปโต. ตตฺถาติ นิรเย. เวทยิตฺวาติ อนุภวิตฺวา.
นามาติ พฺยตฺตปากฏภาเวน. ตโต จุโตติ นิรยโต จุโต. เสสํ วุตฺตนยเมว.
     เอวํ ภควา ราชปุตฺตเปตกถาย ตตฺถ สนฺนิปติตํ มหาชนํ สํเวเชตฺวา อุปริ
สจฺจานิ ปกาเสสิ, สจฺจปริโยสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ สมฺปาปุณึสูติ.
                    ราชปุตฺตเปตวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ------------------
@เชิงอรรถ:  สี. เอวํ จ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๒๘๒-๒๘๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=6260&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=6260&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=127              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4759              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5111              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5111              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]