ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๒๑. ๔. จณฺฑาลิวิมานวณฺณนา ๑-
     จณฺฑาลิ วนฺท ปาทานีติ จณฺฑาลิวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา
ราชคเห วิหรนฺโต ปจฺจูสเวลายํ พุทฺธาจิณฺณํ มหากรุณาสมาปตฺตึ สมาปชฺชิตฺวา
อุฏฺฐาย โลกํ โอโลเกนฺโต อทฺทส ตสฺมึเยว นคเร จณฺฑาลิคาเม ๒- วสนฺตึ เอกํ
มหลฺลิกํ จณฺฑาลึ ขีณายุกํ, นิรยสํวตฺตนิกํ จสฺสา กมฺมํ อุปฏฺฐิตํ, โส มหากรุณาย
สมุสฺสาหิตมานโส "สคฺคสํวตฺตนิกํ กมฺมํ กาเรตฺวา เตนสฺสา นิรยูปปตฺตึ นิเสเธตฺวา
สคฺเค ปติฏฺฐาเปสฺสามี"ติ จินฺเตตฺวา มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธึ ราชคหํ ปิณฺฑาย
ปวิสติ. เตน จ สมเยน สา จณฺฑาลี ทณฺฑํ โอลุพฺภ นครโต นิกฺขมนฺตี ภควนฺตํ
อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวา อภิมุขี หุตฺวา อฏฺฐาสิ. ภควาปิ ตสฺสา คมนํ นิวาเรนฺโต
วิย ปุรโต อฏฺฐาสิ. อถายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน สตฺถุ จิตฺตํ ญตฺวา ตสฺสา
จ อายุปริกฺขยํ ภควโต วนฺทนาย ตํ นิโยเชนฺโต คาถาทฺวยมาห:-
        [๑๙๕]   "จณฺฑาลิ วนฺท ปาทานิ     โคตมสฺส ยสสฺสิโน
                 ตเมว ๓- อนุกมฺปาย     อฏฺฐาสิ อิสิสตฺตโม. ๔-
        [๑๙๖]    อภิปฺปสาเทหิ มนํ        อรหนฺตมฺหิ ตาทินิ ๕-
                 ขิปฺปํ ปญฺชลิกา          วนฺท ปริตฺตํ ตว ชีวิตนฺ"ติ.
       #[๑๙๕]   ตตฺถ จณฺฑาลีติ ชาติอาคเตน นาเมน ตํ อาลปติ. วนฺทาติ
อภิวาทย. ปาทานีติ สเทวกสฺส โลกสฺส สรณานิ จรณานิ. ตเมว
อนุกมฺปายาติ ตเมว อนุคฺคณฺหนตฺถํ, อปายูปปตฺติโต ๖- นิเสเธตฺวา สคฺเค
นิพฺพตฺตาปนตฺถนฺติ อธิปฺปาโย. อฏฺฐาสีติ นครมฺปิ อปวิสิตฺวา ฐิโต.
@เชิงอรรถ:  มหาจุฬ.ปาลิ. จณฺฑาลีวิมาน...,   ม. จณฺฑาลคาเม, ฉ. จณฺฑาลาวสเถ
@ สี. ตเวว   สี. อิสิสุตฺตโม
@ สี. ตาทิเน   สี. อปายุปฺปตฺติโต
อิสิสตฺตโมติ โลกิยเสกฺขาเสกฺขปจฺเจกพุทฺธอิสีหิ อุตฺตโม อุกฺกฏฺฐตโม, อถ วา
พุทฺธอิสีนํ วิปสฺสิอาทีนํ สตฺตโมติ อิสิสตฺตโม.
       #[๑๙๖]  อภิปฺปสาเทหิ มนนฺติ "สมฺมาสมฺพุทฺโธ ภควา"ติ ตว จิตฺตํ
ปสาเทหิ. อรหนฺตมฺหิ ตาทินีติ อารกตฺตา กิเลสานํ, เตสํเยว อรีนํ หตตฺตา,
สํสารจกฺกสฺส อรานํ หตตฺตา, ปจฺจยานํ อรหตฺตา, ปาปกรเณ รหาภาวา จ
อรหนฺเต, อิฏฺฐาทีสุ ตาทิภาวปฺปตฺติยา ตาทิมฺหิ. ขิปฺปํ ปญฺชลิกา วนฺทาติ
สีฆํเยว ปคฺคหิตอญฺชลิกา หุตฺวา วนฺทสฺสุ. กสฺมาติ เจ? ปริตฺตํ ตว ชีวิตนฺติ,
อิทาเนว ภิชฺชนสภาวตฺตา ปริตฺตํ อติอิตฺตรํ.
        อิติ เถโร คาถาทฺวเยน ภควโต คุเณ ปกิตฺเตนฺโต อตฺตโน อานุภาเว
ฐตฺวา ตสฺสา จ ขีณายุกตาวิภาวเนน สํเวเชนฺโต สตฺถุ วนฺทนาย นิโยเชสิ.
สา จ ตํ สุตฺวา สํเวคชาตา สตฺถริ ปสนฺนมานสาว หุตฺวา ปญฺจปติฏฺฐิเตน
วนฺทิตฺวา อญฺชลึ กตฺวา นมสฺสมานา พุทฺธคตาย ปีติยา เอกคฺคจิตฺตา หุตฺวา อฏฺฐาสิ.
ภควา "อลเมตฺตกเมติสฺสา สคฺคูปปตฺติยา"ติ นครํ ปาวิสิ สทฺธึ ภิกฺขุสํเฆน.
อถ นํ เอกา ภนฺตา คาวี ตรุณวจฺฉา ตโต เอว อภิธาวนฺตี สิงฺเคน ปหริตฺวา
ชีวิตา โวโรเปสิ. ตํ สพฺพํ ทสฺเสตุํ สงฺคีติการา คาถาทฺวยมาหํสุ:-
        [๑๙๗]   "โจทิตา ภาวิตตฺเตน       สรีรนฺติมธารินา
                 จณฺฑาลี วนฺทิ ปาทานิ      โคตมสฺส ยสสฺสิโน.
        [๑๙๘]    ตเมนํ อวธี คาวี         จณฺฑาลึ ปญฺชลึ ฐิตํ
                 นมสฺสมานํ สมฺพุทฺธํ        อนฺธกาเร ปภงฺกรนฺ"ติ.
       #[๑๙๘] ตตฺถ ปญฺชลึ ฐิตํ นมสฺสมานํ สมฺพุทฺธนฺติ คเตปิ ภควติ ๑-
@เชิงอรรถ:  ม. มเหสึ ภควนฺตํ
พุทฺธารมฺมณาย ปีติยา สมาหิตา หุตฺวา สมฺมุขา วิย อญฺชลึ ปคฺคยฺห นมสฺสมานํ
ฐิตํ. อนฺธกาเรติ อวิชฺชนฺธกาเรน สกเลน กิเลสนฺธกาเรน จ อนฺธกาเร โลเก.
ปภงฺกรนฺติ ญาโณภาสกรํ.
        สา จ ตโต จุตา ตาวตึเสสุ นิพฺพตฺติ, อจฺฉรานํ สตสหสฺสํ จสฺสา ปริวาโร
อโหสิ. ตทเหว จ สา สห วิมาเนน อาคนฺตฺวา วิมานโต โอตริตฺวา อายสฺมนฺตํ
มหาโมคฺคลฺลานํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิ. ตมตฺถํ ทสฺเสตุํ:-
        [๑๙๙]         "ขีณาสวํ วิคตรชํ อเนชํ ๑-
                       เอกํ อรญฺญมฺหิ รโห นิสินฺนํ
                       เทวิทฺธิปตฺตา อุปสงฺกมิตฺวา
                       วนฺทามิ ตํ วีร มหานุภาวนฺ"ติ
เทวตา อาห. ตํ เถโร ปุจฺฉิ:-
        [๒๐๐]         "สุวณฺณวณฺณา ชลิตา มหายสา
                       วิมานโมรุยฺห อเนกจิตฺตา
                       ปริวาริตา อจฺฉราสงฺคเณน ๒-
                       กา ตฺวํ สุเภ เทวเต วนฺทเส มมนฺ"ติ.
       #[๒๐๐]   ตตฺถ ชลิตาติ อตฺตโน สรีรปฺปภาย วตฺถาภรณาทีนํ โอภาเสน
จ ชลนฺตี โชเตนฺตี. มหายสาติ มหาปริวารา. วิมานโมรุยฺหาติ วิมานโต โอรุยฺห.
อเนกจิตฺตาติ อเนกวิธจิตฺตตายุตฺตา. สุเภติ สุภคุเณ. มมนฺติ มํ.
        เอวํ เถเรน ปุจฺฉิตา ปุน สา:-
@เชิงอรรถ:  ปาฬิยํ. อเนญฺชํ   สี. อจฺฉรานํ คเณน
        [๒๐๑]  "อหํ ภทฺทนฺเต จณฺฑาลี       ตยา วีเรน เปสิตา
                วนฺทึ อรหโต ปาเท        โคตมสฺส ยสสฺสิโน.
        [๒๐๒]   สาหํ วนฺทิตฺวา ๑- ปาทานิ   จุตา จณฺฑาลโยนิยา
                วิมานํ สพฺพโส ๒- ภทฺทํ     อุปปนฺนมฺหิ นนฺทเน.
        [๒๐๓]   อจฺฉรานํ สตสหสฺสํ         ปุรกฺขตฺวาน ติฏฺฐติ ๓-
                ตาสาหํ ปวรา เสฏฺฐา      วณฺเณน ยสสายุนา.
        [๒๐๔]   ปหูตกตกลฺยาณา           สมฺปชานา ปฏิสฺสตา
                มุนึ การุณิกํ โลเก         ตํ ภนฺเต วนฺทิตุมาคตา"ติ
จตสฺโส คาถาโย อาห.
       #[๒๐๑-๔]   ตตฺถ เปสิตาติ "จณฺฑาลิ วนฺท ปาทานี"ติอาทินา วนฺทนาย
อุยฺโยชิตา. ยทิปิ ตํ วนฺทนามยํ ปุญฺญํ ปวตฺติกฺขณวเสน ปริตฺตํ, เขตฺตมหนฺตตาย
ปน ผลมหนฺตตาย จ อติวิย มหนฺตเมวาติ อาห "ปหูตกตกลฺยาณา"ติ. ตถา
พุทฺธารมฺมณาย ปีติยา ปวตฺติกฺขเณ ปญฺญาย สติยา จ วิสทภาวํ ๔- สนฺธายาห
"สมฺปชานา ปฏิสฺสตา"ติ ปุน:-
        [๒๐๕]   "อิทํ วตฺวาน จณฺฑาลี       กตญฺญู กตเวทินี
                วนฺทิตฺวา อรหโต ปาเท     ตตฺเถวนฺตรธายตี"ติ ๕-
คาถา สงฺคีติกาเรหิ ฐปิตา.
@เชิงอรรถ:  ปาฬิยํ. วนฺทิตา   ฉ.ม. สพฺพโต   ปาฬิยํ.,ม. อจฺฉรานํ สหสฺสานิ ปุรกฺขิตฺวา
@มํ ตฏฐนฺติ   สี. วิสารทภาวํ   ฉ.ม. ตตฺเถวนฺตรธายถาติ
        #[๒๐๕]  ตตฺถ จณฺฑาลีติ จณฺฑาลีภูตปุพฺพาติ กตฺวา วุตฺตํ, เทวโลเก จ
อิทมาจิณฺณํ, ยํ มนุสฺสโลเก นิรุฬฺหสมญฺญาย โวหาโร. เสสํ วุตฺตนยเมว.
         อายสฺมา ปน มหาโมคฺคลฺลาโน อิมํ ปวตฺตึ ภควโต อาโรเจสิ. ภควา
ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺตึ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสสิ, สา เทสนา ๑- มหาชนสฺส
สาตฺถิกา อโหสีติ.
                     จณฺฑาลิวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                       -------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๑๑๔-๑๑๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=2446&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=2446&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=21              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=618              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=616              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=616              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]