อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                     ๑๑.  ปฐมปติพฺพตาวิมานวณฺณนา
     โกญฺจา มยูรา ทิวิยา จ หํสาติ ปฐมปติพฺพตาวิมานํ. ๓- ตสฺส กา
อุปฺปตฺติ? ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน  อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. ตตฺถ
อญฺญตฺรา อิตฺถี ปติพฺพตา อโหสิ ภตฺตุ อนุกูลวตฺตินี ขมา ปทกฺขิณคฺคาหินี,
น กุทฺธาปิ ปฏิปฺผรติ, อผรุสวาจา สจฺจวาทินี สทฺธา ปสนฺนา ๔- ยถาวิภวํ
ทานานิ จ อทาสิ. สา เกนจิเทว โรเคน ผุฏฺฐา กาลํ กตฺวา ตาวตึสภวเน
นิพฺพตฺติ. อถายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน ปุริมนเยเนว เทวจาริกํ จรนฺโต ตํ เทวธีตรํ
มหตึ สมฺปตฺตึ อนุภวนฺตึ ทิสฺวา ตสฺสา สมีปมุปคโต, สา อจฺฉราสหสฺสปริวุตา
สฏฺฐิสกฏภาราลงฺการปฏิมณฺฑิตตฺตภาวา เถรสฺส ปาเทสุ สิรสา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ
อฏฺฐาสิ. เถโรปิ ตาย กตปุญฺญกมฺมํ ปุจฺฉนฺโต:-
     [๙๓]             "โกญฺจา มยูรา ๕- ทิวิยา จ หํสา
                      วคฺคุสฺสรา โกกิลา สมฺปตนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑ วิ.จูฬ. ๗/๓๕๐/๑๔๖  ๒ ที.ปา. ๑๑/๓๓๖/๒๒๗, องฺ.อฏฺฐก. ๒๓/๑๒๑/๒๔๐ (สฺยา.)
@๓ ฉ.ม. ปติพฺพตาวิมานํ  ๔ สี. สทฺธาสมฺปนฺนา  ๕ ก. มยุรา, เอวมุปริปิ
                      ปุปฺผาภิกิณฺณํ รมฺมมิทํ วิมานํ
                      อเนกจิตฺตํ นรนาริเสวิตํ.
     [๙๔]             ตตฺถ'จฺฉสิ  เทวิ มหานุภาเว
                      อิทฺธี วิกุพฺพนฺติ อเนกรูปา
                      อิมา จ เต อจฺฉราโย สมนฺตโต
                      นจฺจนฺติ คายนฺติ ปโมทยนฺติ จ.
     [๙๕]             เทวิทฺธิปตฺตาสิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
อาห.
     [๙๖]    สา เทวตา อตฺตมนา            โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา
             ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ            ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ.
     [๙๗]             "อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา
                      ปติพฺพตา'นญฺญมนา อโหสึ
                      มาตาว ปุตฺตํ อนุรกฺขมานา
                      กุทฺธาปิหํ นปฺผรุสํ อโวจํ.
     [๙๘]             สจฺเจ ฐิตา  โมสวชฺชํ ปหาย
                      ทาเน รตา สงฺคหิตตฺตภาวา
                      อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา
                      สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ.
     [๙๙]   เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ         เตน เม อิธ มิชฺฌติ
            อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา         เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๑๐๐]              อกขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                        มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ
                        เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                        วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ
สา เทวตา วิสฺสชฺเชสิ.
    #[๙๓]  ตตฺถ ๑- โกญฺจาติ โกญฺจสกุณา, เย "สารสา"ติปิ วุจฺจนฺติ. มยูราติ
โมรา. ทิวิยาติ ทิพฺพานุภาวา. อิทํ หิ ปทํ "ทิวิยา โกญฺจา, ทิวิยา มยูรา"ติอาทินา
จตูหิปิ ปเทหิ โยเชตพฺพํ. หํสาติ สุวณฺณหํสาทิหํสา. ๒- วคฺคุสฺสราติ
มธุรสฺสรา. โกกิลาติ กาฬโกกิลา เจว สุกฺกโกกิลา ๓- จ. สมฺปตนฺตีติ เทวตาย
อภิรมนตฺถํ กีฬนฺตา ลฬนฺตา สมนฺตโต ปตนฺติ วิจรนฺติ. โกญฺจาทิรูเปน หิ
เทวตาย รติชนนตฺถํ ปริวารภูตา เทวตา กีฬนฺตา ลฬนฺตา "โกญฺจา"ติอาทินา วุตฺตา.
ปุปฺผาภิกิณฺณนฺติ คนฺถิตาคนฺถิเตหิ นานาวิธรตนกุสุเมหิ โอกิณฺณํ. รมฺมนฺติ
รมณียํ, มโนรมนฺติ อตฺโถ. อเนกจิตฺตนฺติ อเนเกหิ อุยฺยานกปฺปรุกฺขโปกฺขรณิ-
อาทีหิ วิมาเนสุ จ อเนเกหิ ภิตฺติวิเสสาทีหิ จิตฺตํ. นรนาริเสวิตนฺติ ปริวาร-
ภูเตหิ เทวปุตฺเตหิ เทวธีตาหิ จ อุปเสวิตํ.
    #[๙๔]  อิทฺธี วิกุพฺพนฺติ อเนกรูปาติ นานารูปานํ วิทํสเนน ๔- อเนกรูปา
กมฺมานุภาวสิทฺธา อิทฺธี วิกุพฺพนฺตี วิกุพฺพนิทฺธิโย วลญฺเชนฺตี อจฺฉสีติ โยชนา.
    #[๙๗]  อนญฺญมนาติ ปติพฺพตา, ปติโต อญฺญสฺมึ มโน เอติสฺสาติ อญฺญมนา,
น อญฺญมนาติ อนญฺญมนา, มยฺหํ สามิกโต อญฺญสฺมึ ปุริเส ปาปกํ จิตฺตํ น
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ตตฺถ คาถาสุ ปน  ๒ ม. สุวณฺณหํสา
@๓ สี. ผุสฺสโกกิลา  ๔ ก. วิทสฺสเนน
อุปฺปาเทสินฺติ อตฺโถ. มาตาว ปุตฺตํ อนุรกฺขมานาติ ยถา มาตา ปุตฺตํ, เอวํ
มยฺหํ สามิกํ, สพฺเพปิ วา สตฺเต หิเตสิตาย อหิตาปนยนกามตาย จ อนุทฺทยมานา.
กุทฺธาปิหํ นปฺผรุสํ อโวจนฺติ ปเรน กตํ อผาสุกํ ปฏิจฺจ กุทฺธาปิ สมานา
อหํ ผรุสวจนํ น กเถสึ, อญฺญทตฺถุ ปิยวจนเมว อภาสินฺติ อธิปฺปาโย.
    #[๙๘]  สจฺเจ ฐิตาติ สจฺเจ ปติฏฺฐิตา. ยสฺมา มุสาวาทา เวรมณิยา สจฺเจ
ปติฏฺฐิตา ๑- นาม โหติ, น กทาจิ สจฺจวจนมตฺเตนาติ อาห:- โมสวชฺชํ
ปหายาติ มุสาวาทํ ปหาย. ทาเน รตาติ  ทาเน  อภิรตา, ยุตฺตปฺปยุตฺตาติ อตฺโถ.
สงฺคหิตตฺตภาวาติ สงฺคหวตฺถูหิ อตฺตานํ วิย สภาเวเนว ปเรสํ สงฺคณฺหนสีลา
อนฺนญฺจ ปานญฺจ กมฺมผลสทฺธาย ปสนฺนจิตฺตา สกฺกจฺจํ จิตฺตีกาเรน อทาสึ,
อญฺญญฺจ วตฺถาทิทานํ วิปุลํ อุฬารํ อทาสินฺติ โยชนา. เสสํ วุตฺตนเยเมว.
                   ปฐมปติพฺพตาวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                         ---------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๕๙-๖๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=1277&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=1277&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=11
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=273
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=300
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=300
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26