ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๓)

                      ปริวารวณฺณนา
                        -------
           วิสุทฺธปริวารสฺส        ปริวาโรติ สาสเน
           ธมฺมกฺขนฺธสรีรสฺส       ขนฺธกานํ อนนฺตรา
           สงฺคหํ โย สมารูฬฺโห    ตสฺส ปุพฺพาคตํ นยํ
           หิตฺวาทานิ กริสฺสามิ     อนุตฺตานตฺถวณฺณนํ ฯ
                      -----------
               อุภโตวิภงฺเค โสฬสมหาวารวณฺณนา
     {๑} ตตฺถ ยนฺเตน ภควตา ฯเปฯ ปญฺญตฺตนฺติอาทินยปฺปวตฺตาย
ตาว ปุจฺฉาย อยํ สงฺเขปตฺโถ โย โส ภควา สาสนสฺส
จิรฏฺฐิติกตฺถํ ธมฺมเสนาปตินา สทฺธมฺมคารวพหุมานเวคสมุสฺสิตํ อญฺชลึ
สิรสิ ปติฏฺฐเปตฺวา ยาจิโต ทส อตฺถวเส ปฏิจฺจ วินยปญฺญตฺตึ
ปญฺญเปสิ ฯ เตน ภควตา ตสฺส ตสฺส สิกฺขาปทสฺส ปญฺญตฺติกาลํ
ชานตา ตสฺสา ตสฺสา สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา ทส อตฺถวเส
ปสฺสตา อปิจ ปุพฺเพนิวาสาทีหิ ชานตา ทิพฺเพน จกฺขุนา ปสฺสตา
ตีหิ วิชฺชาหิ ฉหิ วาปน อภิญฺญาหิ ชานตา สพฺพตฺถ อปฺปฏิหเตน
สมนฺตจกฺขุนา ปสฺสตา สพฺพธมฺมชานนสมตฺถาย ปญฺญาย ชานตา
สพฺพสตฺตานํ จกฺขุวิสยาตีตานิ ติโรกุฑฺฑาทิคตานิ จาปิ รูปานิ
อติวิสุทฺเธน มํสจกฺขุนา ปสฺสตา อตฺตหิตสาธิกาย สมาธิปทฏฺฐานาย
ปฏิเวธปญฺญาย ชานตา ปรหิตสาธิกาย กรุณาปทฏฺฐานาย
เทสนาปญฺญาย ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน ยํ ปฐมํ ปาราชิกํ
ปญฺญตฺตํ ตํ กตฺถ ปญฺญตฺตํ กํ อารพฺภ ปญฺญตฺตํ กิสฺมึ
วตฺถุสฺมึ ปญฺญตฺตํ อตฺถิ ตตฺถ ปญฺญตฺติ ฯเปฯ เกนาภฏนฺติ ฯ
     {๒} ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเน ปน ยนฺเตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา
อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน ปฐมํ ปาราชิกนฺติ อิทํ เกวลํ ปุจฺฉาย
อาคตสฺส อาทิปทสฺส ปจฺจุทฺธรณมตฺตเมว ฯ กตฺถ ปญฺญตฺตนฺติ
เวสาลิยา ปญฺญตฺตํ กํ อารพฺภาติ สุทินฺนํ กลนฺทปุตฺตํ อารพฺภาติ-
เอวมาทินา ปน นเยน ปุนปิ เอตฺถ เอเกกํ ปทํ ปุจฺฉิตฺวาว
วิสฺสชฺชิตํ ฯ เอกา ปญฺญตฺตีติ โย ปน ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ
ปฏิเสเวยฺย ปาราชิโก โหติ อสํวาโสติ อยํ ปญฺญตฺติ เอกา
ปญฺญตฺติ ฯ เทฺว อนุปฺปญฺญตฺติโยติ อนฺตมโส ติรจฺฉานคตายปีติ จ
สิกฺขํ อปจฺจกฺขายาติ จ มกฺกฏีวชฺชีปุตฺตกวตฺถูนํ วเสน วุตฺตา
อิมา เทฺว อนุปฺปญฺญตฺติโย ฯ เอตฺตาวตา อตฺถิ ตตฺถ ปญฺญตฺติ
อนุปฺปญฺญตฺติ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺตีติ อิมิสสา ปุจฺฉาย เทฺว โกฏฺฐาสา
วิสฺสชฺชิตา โหนฺติ ฯ ตติยํ วิสฺสชฺเชตุํ ปน อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ
ตสฺมึ นตฺถีติ วุตฺตํ ฯ อยํ หิ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ นาม อนุปฺปนฺเน
โทเส ปญฺญตฺตา ฯ สา อฏฺฐครุธมฺมวเสน ภิกฺขุนีนํเยว อาคตา
อญฺญตฺร นตฺถิ ตสฺมา วุตฺตํ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ ตสฺมึ นตฺถีติ ฯ
สพฺพตฺถ ปญฺญตฺตีติ มชฺฌิมเทเส เจว ปจฺจนฺติมชนปเทสุ จ
สพฺพตฺถ ปญฺญตฺติ ฯ วินยธรปญฺจเมน คเณ อุปสมฺปทา
คณงฺคณุปาหนา ธุวนหานํ จมฺมตฺถรณนฺติ อิมานิ หิ จตฺตาริ
สิกฺขาปทานิ มชฺฌิมเทเสเยว ปญฺญตฺตานิ ฯ เอตฺเถว เอเตหิ
อาปตฺติ โหติ น ปจฺจนฺติมชนปเทสุ ฯ เสสานิ สพฺพาเนว
สพฺพตฺถ ปญฺญตฺติ นาม ฯ สาธารณปญฺญตฺตีติ ภิกฺขูนญฺเจว
ภิกฺขุนีนญฺจ สาธารณปญฺญตฺติ ฯ สุทฺธภิกฺขูนเมว หิ สุทฺธภิกฺขุนีนํ
วา ปญฺญตฺตสิกฺขาปทํ อสาธารณปญฺญตฺติ นาม โหติ ฯ อิทํ
ปน ภิกฺขู อารพฺภ อุปฺปนฺเน วตฺถุสฺมึ ยา ปน ภิกฺขุนี ฉนฺทโส
เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสเวยฺย อนฺตมโส ติรจฺฉานคเตปิ ปาราชิกา
โหติ อสํวาสาติ ภิกฺขุนีนํปิ ปญฺญตฺตํ ฯ วินีตกถามตฺตเมว หิ
ตาสํ นตฺถิ ฯ สิกฺขาปทํ ปน อตฺถิ ฯ เตน วุตฺตํ สาธารณ-
ปญฺญตฺตีติ ฯ อุภโต ปญฺญตฺติยมฺปิ เอเสว นโย ฯ พฺยญฺชนมตฺตเมว
หิ เอตฺถ นานํ ฯ ภิกฺขูนํปิ ภิกฺขุนีนํปิ สาธารณตฺตา สาธารณ-
ปญฺญตฺติ อุภินฺนํปิ ปญฺญตฺตตฺตา อุภโต ปญฺญตฺตีติ ฯ อตฺเถ
ปน เภโท นตฺถิ ฯ นิทาโนคธนฺติ ยสฺส สิยา อาปตฺติ โส
อาวิกเรยฺยาติ เอตฺถ สพฺพาปตฺตีนํ อนุปวิฏฺฐตฺตา นิทาโนคธํ
นิทาเน อนุปวิฏฺฐนฺติ อตฺโถ ฯ ทุติเยน อุทฺเทเสนาติ นิทาโนคธํ
นิทานปริยาปนฺนมฺปิ สมานํ ตตฺรีเม จตฺตาโร ปาราชิกา ธมฺมาติ-
อาทินา ทุติเยน เนว อุทฺเทเสน อุทฺเทสํ อาคจฺฉติ ฯ จตุนฺนํ
วิปตฺตีนนฺติ สีลวิปตฺติอาทีนํ ฯ ปฐมา หิ เทฺว อาปตฺติกฺขนฺธา
สีลวิปตฺติ นาม ฯ อวเสสา ปญฺจ อาจารวิปตฺติ นาม มิจฺฉาทิฏฺฐิ จ
อนฺตคาหิกทิฏฺฐิ จ ทิฏฺฐิวิปตฺติ นาม อาชีวเหตุ ปญฺญตฺตานิ ฉ
สิกฺขาปทานิ อาชีววิปตฺติ นาม ฯ อิติ อิมาสํ จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ
อิทํ ปาราชิกํ สีลวิปตฺติ นาม โหติ ฯ เอเกน สมุฏฺฐาเนนาติ
ทฺวงฺคิเกน เอเกน สมุฏฺฐาเนน ฯ เอตฺถ หิ จิตฺตํ องฺคํ โหติ กาเยน
ปน อาปตฺตึ อาปชฺชติ ฯ เตน วุตฺตํ กายโต จ จิตฺตโต จ
สมุฏฺฐาตีติ ฯ ทฺวีหิ สมเถหีติ อาปนฺโนสีติ สมฺมุขา ปุจฺฉิยมาโน
อาม อาปนฺโนมฺหีติ ปฏิชานาติ ฯ ตาวเทว ภณฺฑนกลหวิคฺคหา
วูปสนฺตา โหติ สกฺกา จ โหติ ตํ ปุคฺคลํ อปเนตฺวา อุโปสโถ
วา ปวารณา วา กาตุํ อิติ สมฺมุขาวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน
จาติ ทฺวีหิ สมเถหิ สมฺมติ ฯ น จ ตปฺปจฺจยา โกจิ อุปทฺทโว
โหติ ฯ ยํ ปน อุปริ ปญฺญตฺติวคฺเค กตเมน สมเถน สมฺมตีติ
วุตฺตํ ตํ สมถํ โอตาเรตฺวา อนาปตฺติ กาตุํ น สกฺกาติ
อิมมตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ ปญฺญตฺติ วินโยติ โย ปน ภิกฺขูติอาทินา
นเยน วุตฺตมาติกา ปญฺญตฺติ วินโยติ อตฺโถ ฯ วิภตฺตีติ
ปทภาชนํ วุจฺจติ ฯ วิภตฺตีติ วิภงฺคสฺเสตํ นามํ ฯ อสํวโรติ
วีติกฺกโม ฯ สํวโรติ อวีติกฺกโม ฯ เยสํ วตฺตตีติ เยสํ วินยปิฏกํ
จ อฏฺฐกถา จ สพฺพา ปคุณาติ อตฺโถ ฯ เต ธาเรนฺตีติ เต
เอตํ ปฐมปาราชิกํ ปาลิโต จ อตฺถโต จ ธาเรนฺติ ฯ น หิ
สกฺกา สพฺพํ วินยปิฏกํ อชานนฺเตน เอตสฺส อตฺโถ ชานิตุนฺติ ฯ
เกนาภฏนฺติ อิทํ ปฐมํ ปาราชิกํ ปาลิวเสน จ อตฺถวเสน จ
ยาวอชฺชตนกาลํ เกน อานีตํ ฯ ปรมฺปราภฏนฺติ ปรมฺปราย
อานีตํ ฯ {๓} อิทานิ ยาย ปรมฺปราย อานีตํ ตํ ทสฺเสตุํ อุปาลิทาสโก
เจวาติอาทินา นเยน โปราณเกหิ มหาเถเรหิ คาถาโย ฐปิตา ฯ
ตตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ ตํ นิทานวณฺณนายเมว วุตฺตํ ฯ อิมินา นเยน
ทุติยปาราชิกาทีสุ ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเนสุปิ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ ฯ
            มหาวิภงฺเค ปญฺญตฺติวารวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ
     {๑๕๗} อิโต ปรํ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต กติ อาปตฺติโย อาปชฺชตีติ-
อาทิปฺปเภโท กตาปตฺติวาโร เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺตสฺส อาปตฺติโย
จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ กติ วิปตฺติโย ภชนฺตีติอาทิปฺปเภโท วิปตฺติวาโร
เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺตสฺส อาปตฺติโย สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ
กตีหิ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ สงฺคหิตาติอาทิปฺปเภโท สงฺคหวาโร เมถุนํ
ธมฺมํ ปฏิเสวนฺตสฺส อาปตฺติโย ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ กตีหิ
สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐหนฺตีติอาทิปฺปเภโท สมุฏฺฐานวาโร เมถุนํ ธมฺมํ
ปฏิเสวนฺตสฺส อาปตฺติโย จตุนฺนํ อธิกรณานํ กตมํ อธิกรณนฺติ-
อาทิปฺปเภโท อธิกรณวาโร เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺตสฺส อาปตฺติโย
สตฺตนฺนํ สมถานํ กตีหิ สมเถหิ สมฺมนฺตีติอาทิปฺปเภโท สมถวาโร
ตทนนฺตโร สมุจฺจยวาโร จาติ อิเม สตฺต วารา อุตฺตานตฺถา เอว ฯ
     {๑๘๘} ตโต ปรํ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนปจฺจยา ปาราชิกํ กตฺถ ปญฺญตฺตนฺติ-
อาทินา นเยน ปุน ปจฺจยวเสน เอโก ปญฺญตฺติวาโร ตสฺส วเสน
ปุริมสทิสาเอว กตาปตฺติวาราทโย สตฺต วาราติ เอวํ อปเรปิ อฏฺฐ
วารา วุตฺตา ฯ เตปิ อุตฺตานตฺถา เอว ฯ อิติ ปุริมา อฏฺฐ อิเม
อฏฺฐาติ มหาวิภงฺเค โสฬส วารา ทสฺสิตา ฯ ตโต ปรํ เตเนว
นเยน ภิกฺขุนีวิภงฺเคปิ โสฬส วารา อาคตาติ เอวมิเม อุภโตวิภงฺเค
ทฺวตฺตึส วารา ปาลินเยเนว เวทิตพฺพา ฯ น เหตฺถ กิญฺจิ ปุพฺเพ
อวินิจฺฉิตนฺนาม อตฺถิ ฯ
        มหาวิภงฺเค จ ภิกฺขุนีวิภงฺเค จ โสฬสมหาวารวณฺณนา
                        นิฏฺฐิตา ฯ
                       ---------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๔๖๑-๔๖๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=9420&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=9420&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=8&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=8&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=8&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=8&A=1              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_8

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]