บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓

{๓๒๓} ภณฺฑิกาธานมตฺเตนาติ ทฺวารพาหานํ อุปริ กเตน กโปต- ภณฺฑิกโยชนมตฺเตน ฯ ปริภณฺฑกรณมตฺเตนาติ โคมยปริภณฺฑ- กสาวปริภณฺฑกรณมตฺเตน ฯ ธูมกาลิกนฺติ อิทํ ยาวสฺส จิตกธูโม น ปญฺญายติ ตาว อยํ วิหาโร เอตสฺเสวาติ เอวํ ธูมกาเล อปโลเกตฺวา กตปริโยสิตํ วิหารํ เทนฺติ ฯ วิปฺปกตนฺติ เอตฺถ @เชิงอรรถ: ^๑. คณฺฑิโก คณฺฑิเวฐโน อิติปิ?

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๑.

วิปฺปกโต นาม ยาว โคปานสิโย น อาโรหนฺติ ฯ โคปานสีสุ ปน อารูฬฺหาสุพหุกโตนามโหติ ตสฺมา ตโต ปฏฺฐาย น ทาตพฺโพติ ฯ กิญฺจิเทว สมาทเปตฺวา กาเรสฺสติ ฯ ขุทฺทเก วิหาเร กมฺมํ โอโลเกตฺวา ฉปฺปญฺจวสฺสิกนฺติ กมฺมํ โอโลเกตฺวา จตุหตฺเถ วิหาเร จตุวสฺสิกํ ปญฺจหตฺเถ ปญฺจวสฺสิกํ ฉหตฺเถ ฉวสฺสิกํ ทาตพฺพํ ฯ อฑฺฒโยโค ปน ยสฺมา สตฺตฏฺฐหตฺโถ โหติ ตสฺมา เอตฺถ สตฺตฏฺฐวสฺสิกนฺติ วุตฺตํ ฯ สเจ ปน โส นวหตฺโถ โหติ นววสฺสิกํปิ ทาตพฺพํ ฯ มหลฺลเก ปน ทสหตฺเถ เอกาทสหตฺเถ วิหาเร วา ปาสาเท วา ทสวสฺสิกํ วา เอกาทสวสฺสิกํ วา ทาตพฺพํ ฯ ทฺวาทสหตฺเถ ปน ตโต อธิเก วา โลหปาสาทสทิเสปิ ทฺวาทส- วสฺสิกเมว ทาตพฺพํ น ตโต อุตฺตรึ ฯ นวกมฺมิโก ภิกฺขุ อนฺโตวสฺเส ตํ อาวาสํ ลภติ อุตุกาเล ปฏิพาหิตุํ น ลภติ ฯ สเจ โส อาวาโส ชิรติ อาวาสสามิกสฺส วา ตสฺส วํเส อุปฺปนฺนสฺส วา กสฺสจิ กเถตพฺพํ อาวาโส โว นสฺสติ ชคฺคถ เอตํ อาวาสนฺติ ฯ สเจ โส น สกฺโกติ ภิกฺขูหิ ญาตเก วา อุปฏฺฐาเก วา สมาทเปตฺวา ชคฺคิตพฺโพ ฯ สเจ เตปิ น สกฺโกนฺติ สงฺฆิเกน ปจฺจเยน ชคฺคิตพฺโพ ฯ ตสฺมึปิ อสติ เอกํ อาวาสํ วิสฺสชฺเชตฺวา อวเสสา ชคฺคิตพฺพา ฯ พหู วิสฺสชฺเชตฺวา เอกํ สณฺฐาเปตุํปิ วฏฺฏติเยว ฯ ทุพฺภิกฺเข ภิกฺขูสุ ปกฺกนฺเตสุ สพฺเพ อาวาสา นสฺสนฺติ ตสฺมา เอกํ วา เทฺว วา ตโย วา อาวาเส วิสฺสชฺเชตฺวา ตโต ยาคุภตฺตจีวราทีนิ ปริภุญฺชนฺเตหิ เสสา อาวาสา ชคฺคิตพฺพาเยว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๒.

กุรุนฺทิยํ ปน วุตฺตํ สงฺฆิเก ปจฺจเย อสติ เอโก ภิกฺขุ ตุยฺหํ เอกํ มญฺจฏฺฐานํ คเหตฺวา ชคฺคาหีติ วตฺตพฺโพ ฯ สเจ พหุตรํ อิจฺฉติ ติภาคํ วา อุปฑฺฒภาคํ วา ทตฺวาปิ ชคฺคาเปตพฺโพ ฯ อถ ถมฺภมตฺตเมเวตฺถ อวสิฏฺฐํ พหุกมฺมํ กตฺตพฺพนฺติ น อิจฺฉติ ฯ ตุยฺหํ ปุคฺคลิกเมว กตฺวา ชคฺค เอวํปิ หิ สงฺฆสฺส ภณฺฑกฏฺฐปนฏฺ- ฐานญฺจ นวกานญฺจ วสนฏฺฐานํ ภวิสฺสตีติ ชคฺคาเปตพฺโพ ฯ เอวํ ชคฺคิโต ปน ตสฺมึ ชีวนฺเต ปุคฺคลิโก โหติ ฯ มเต สงฺฆิโกเยว ฯ สเจ สทฺธิวิหาริกานํ ทาตุกาโม โหติ กมฺมํ โอโลเกตฺวา ตติยภาคํ วา อุปฑฺฒภาคํ วา ปุคฺคลิกํ กตฺวา ชคฺคาเปตพฺโพ ฯ เอตํ หิ สทฺธิวิหาริกานํ ทาตุํ ลภติ ฯ เอวํ ชคฺคนเก ปน อสติ เอกํ อาวาสํ วิสฺสชฺเชตฺวาติอาทินา นเยน ชคฺคาเปตพฺโพติ ฯ อิทํปิ จ อญฺญํ ตตฺเถว วุตฺตํ ฯ เทฺว ภิกฺขู สงฺฆิกํ ภูมึ คเหตฺวา โสเธตฺวา สงฺฆิกํ เสนาสนํ กโรนฺติ ฯ เยน สา ภูมิ ปฐมํ คหิตา โส สามี ฯ อุโภปิ ปุคฺคลิกํ กโรนฺติ โสเยว สามี ฯ โส สงฺฆิกํ กโรติ อิตโร ปุคฺคลิกํ กโรติ ฯ อญฺญํ เจ พหุํ เสนาสนฏฺฐานํ อตฺถิ ปุคฺคลิกํ กโรนฺโตปิ น วาเรตพฺโพ ฯ อญฺญสฺมึ ปน ตาทิเส ปฏิรูเป ฐาเน อสติ ตํ ปฏิพาหิตฺวา สงฺฆิกํ กโรนฺเตเนว กาตพฺพํ ฯ ยํ ปน ตสฺส ตตฺถ วยกมฺมํ กตํ ตํ ทาตพฺพํ ฯ สเจ ปน กตาวาเส วา อาวาสกรณฏฺฐาเน วา ฉายูปกผลูปกา รุกฺขา โหนฺติ อปโลเกตฺวา หาเรตพฺพา ฯ ปุคฺคลิกา เจ โหนฺติ สามิกา อาปุจฺฉิตพฺพา ฯ โน เจ เทนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๓.

ยาวตติยํ อาปุจฺฉิตฺวา รุกฺขอคฺฆนกํ มูลํ ทสฺสามาติ หาเรตพฺพา ฯ โย ปน สงฺฆิกํ วลฺลีมตฺตํปิ อคเหตฺวา อาหริเมน อุปกรเณน สงฺฆิกาย ภูมิยา ปุคฺคลิกํ วิหารํ กาเรติ ฯ อุปฑฺฒํ สงฺฆิกํ โหติ อุปฑฺฒํ ปุคฺคลิกํ ฯ ปาสาโท เจ โหติ เหฏฺฐา ปาสาโท สงฺฆิโก อุปริ ปุคฺคลิโก ฯ สเจ โย เหฏฺฐา ปาสาทํ อิจฺฉติ ตสฺส โหติ ฯ อถ เหฏฺฐา จ อุปริ จ อิจฺฉติ อุภยตฺถ อุปฑฺฒํ ลภติ ฯ เทฺว เสนาสนานิ กาเรติ เอกํ สงฺฆิกํ เอกํ ปุคฺคลิกํ สเจ วิหาเร อุฏฺฐิเตน สงฺฆิเกน ทพฺพสมฺภาเรน กาเรติ ตติยํ ลภติ ฯ สเจ อกตฏฺฐาเน จยํ วา ปมุขํ วา กโรติ พหิกุฑฺเฑ อุปฑฺฒํ สงฺฆสฺส อุปฑฺฒํ ตสฺส ฯ อถ มหนฺตํ วิสมํ สมํ ปูเรตฺวา อปเท ปทํ ทสฺเสตฺวา กตํ โหติ อนิสฺสโร ตตฺถ สงฺโฆ ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๓๙๐-๓๙๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=8019&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=8019&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=7&i=294 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=7&A=2630 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=7&A=2734 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=7&A=2734 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_7