ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๓)

     {๓๗๙} อิทานิ อาทิโต ปฏฺฐาย วุตฺตจีวรานํ ปฏิลาภเขตฺตํ ทสฺเสตุํ
อฏฺฐิมา ภิกฺขเว มาติกาติอาทิมาห ฯ สีมาย เทตีติอาทิ
ปุคฺคลาธิฏฺฐานนเยน วุตฺตํ ฯ เอตฺถ จ สีมาย ทานํ ปฐมมาติกา
กติกาย ทานํ ทุติยา ฯเปฯ ปุคฺคลสฺส ทานํ อฏฺฐมา ฯ ตตฺถ
สีมาย ทมฺมีติ เอวํ สีมํ ปรามสิตฺวา เทนฺโต สีมาย เทติ
นาม ฯ เอเสว นโย สพฺพตฺถ ฯ สีมาย เทติ ยาวติกา ภิกฺขู
อนฺโตสีมคตา เตหิ ภาเชตพฺพนฺติอาทิมฺหิ ปน มาติกานิทฺเทเส
สีมาย เทตีติ เอตฺถ ตาว ขณฺฑสีมา อุปจารสีมา สมานสํวาสสีมา
อวิปฺปวาสสีมา ลาภสีมา คามสีมา นิคมสีมา นครสีมา อพฺภนฺตรสีมา
อุทกุกฺเขปสีมา ชนปทสีมา รฏฺฐสีมา รชฺชสีมา ทีปสีมา
จกฺกวาฬสีมา อิติ ปณฺณรส สีมา เวทิตพฺพา ฯ ตตฺถ ขณฺฑสีมา
สีมากถาย วุตฺตาว ฯ อุปจารสีมา ปริกฺขิตฺตสฺส วิหารสฺส
ปริกฺเขเปน อปริกฺขิตฺตสฺส ปริกฺเขปารหฏฺฐาเนน ปริจฺฉินฺนา โหติ ฯ
อปิจ ภิกฺขูนํ ธุวสนฺนิปาตฏฺฐานโต วา ปริยนฺเต ฐิตโภชนสาลโต
วา นิวทฺธวสนกอาวาสโต วา ถามมชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส ทฺวินฺนํ
เลฑฺฑุปาตานํ อนฺโต อุปจารสีมา เวทิตพฺพา ฯ สา ปน อาวาเสสุ
วฑฺฒนฺเตสุ วฑฺฒติ ปริหายนฺเตสุ ปริหายติ ฯ มหาปจฺจริยํ
ปน สา ลาภวเสน ภิกฺขูสุ วฑฺฒนฺเตสุ วฑฺฒตีติ วุตฺตํ ฯ
สเจ วิหาเร สนฺนิปติตภิกฺขูหิ สทฺธึ เอกพทฺธา หุตฺวา โยชนสตํปิ
ปูเรตฺวา นิสีทนฺติ โยชนสตมฺปิ อุปจารสีมาว โหติ สพฺเพสํ
ลาโภ ปาปุณาติ ฯ สมานสํวาสอวิปฺปวาสสีมาทฺวยํปิ วุตฺตนยเมว ฯ
     ลาภสีมา นาม เนว สมฺมาสมฺพุทฺเธน อนุญฺญาตา น
ธมฺมสงฺคาหกตฺเถเรหิ ฐปิตา อปิจ โข ราชราชมหามตฺตา วิหารํ
การาเปตฺวา คาวุตํ วา อฑฺฒโยชนํ วา โยชนํ วา สมนฺตโต
ปริจฺฉินฺทิตฺวา อยํ อมฺหากํ วิหารสฺส ลาภสีมาติ นามลิขิตตฺถมฺเภ
นิขนิตฺวา ยํ เอตฺถนฺตเร อุปฺปชฺชติ สพฺพํ ตํ อมฺหากํ วิหารสฺส
เทมาติ สีมํ ฐเปนฺติ อยํ ลาภสีมา นาม ฯ คามนิคม-
นครอพฺภนฺตรอุทกุกฺเขปสีมาปิ วุตฺตาเยว ฯ ชนปทสีมา นาม
กาสิโกสลรฏฺฐาทีนํ อนฺโต พหู ชนปทา โหนฺติ ตตฺถ เอเกโก
ชนปทปริจฺเฉโท ชนปทสีมา นาม ฯ รฏฺฐสีมา นาม กาสิโกสลาทิ-
รฏฺฐปริจฺเฉโท ฯ รชฺชสีมา นาม พลิโภโค โจลโภโค
เกรฏฺฐโภโคติ เอวเมเกกสฺส รญฺโญ อาณาปวตฺติฏฺฐานํ ฯ ทีปสีมา
นาม สมุทฺทนฺเตน ปริจฺฉินฺนา มหาทีปา จ อนฺตรทีปา จ ฯ
จกฺกวาฬสีมา นาม จกฺกวาฬปพฺพเตเนว ปริจฺฉินฺนา ฯ เอวเมตาสุ
สีมาสุ ขณฺฑสีมาย เกนจิ กมฺเมน สนฺนิปติตํ สงฺฆํ ทิสฺวา เอตฺเถว
สีมาย สงฺฆสฺส เทมาติ วุตฺเต ยาวติกา ภิกฺขู อนฺโตขณฺฑสีมคตา
เตหิ ภาเชตพฺพํ ฯ เตสํเยว หิ ตํ ปาปุณาติ ฯ อญฺเญสํ
สีมนฺตริกาย วา อุปจารสีมาย วา ฐิตานมฺปิ น ปาปุณาติ ฯ
ขณฺฑสีมาย อุฏฺฐิเต ปน รุกฺเข วา ปพฺพเต วา ฐิตสฺส เหฏฺฐา
วา ปฐวีเวมชฺฌคตสฺส ปาปุณาติเยว ฯ อิมิสฺสา อุปจารสีมาย
สงฺฆสฺส ทมฺมีติ ทินฺนมฺปน ขณฺฑสีมสีมนฺตริกาสุ ฐิตานํปิ ปาปุณาติ ฯ
สมานสํวาสสีมาย ทมฺมีติ ทินฺนํ ปน ขณฺฑสีมสีมนฺตริกาสุ ฐิตานํ
น ปาปุณาติ ฯ อวิปฺปวาสสีมาลาภสีมาสุ ทินฺนํ ตาสุ สีมาสุ
อนฺโตคตานํ ปาปุณาติ ฯ คามสีมาทีสุ ทินฺนมฺปน ตาสํ สีมานํ
อพฺภนฺตเร พทฺธสีมาย ฐิตานมฺปิ ปาปุณาติ ฯ อพฺภนฺตรสีม-
อุทกุกฺเขปสีมาสุ ทินฺนํ ตตฺถ อนฺโตคตานํเยว ปาปุณาติ ฯ
ชนปทรฏฺฐรชฺชทีปจกฺกวาฬสีมาสุ คามสีมาทีสุ วุตฺตสทิโสเยว วินิจฺฉโย ฯ
     สเจ ปน ชมฺพูทีเป ฐิโต ตามฺพปณฺณิทีเป สงฺฆสฺส ทมฺมีติ
วทติ ตามฺพปณฺณิทีปโต เอโกปิ คนฺตฺวา สพฺเพสํ คณฺหิตุํ
ลภติ ฯ สเจปิ ตตฺเรว เอโก สภาคภิกฺขุ สภาคานํ ภาคํ
คณฺหาติ น วาเรตพฺโพ ฯ เอวํ ตาว โย สีมํ ปรามสิตฺวา
เทติ ตสฺส ทาเน วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ โย ปน อสุกสีมายนฺติ
วตฺตุํ น ชานาติ เกวลํ สีมาติ วจนมตฺตเมว ชานนฺโต วิหารํ
อาคนฺตฺวา สีมาย ทมฺมีติ วา สีมฏฺฐกสงฺฆสฺส ทมฺมีติ วา
ภณติ โส ปุจฺฉิตพฺโพ สีมา นาม พหุวิธา กตรสีมํ
สนฺธาย ภณสีติ ฯ สเจ วทติ อหํ อสุกสีมาติ น ชานามิ
สีมฏฺฐกสงฺโฆ ภาเชตฺวา คณฺหาตูติ กตรสีมาย ภาเชตพฺพํ ฯ
มหาสีวตฺเถโร กิราห อวิปฺปวาสสีมายาติ ฯ ตโต นํ อาหํสุ
อวิปฺปวาสสีมา นาม ติโยชนาปิ โหติ เอวํ สนฺเต ติโยชเน
ฐิตา ลาภํ คณฺหิสฺสนฺติ ติโยชเน ฐตฺวา อาคนฺตุกวตฺตํ
ปูเรตฺวา อารามํ ปวิสิตพฺพํ ภวิสฺสติ คมิโก ติโยชนํ คนฺตฺวา
เสนาสนํ อาปุจฺฉิสฺสติ นิสฺสยปฏิปนฺนสฺส ติโยชนาติกฺกเม นิสฺสโย
ปฏิปฺปสฺสมฺภิสฺสติ ปาริวาสิเกน ติโยชนํ อติกฺกมิตฺวา อรุณํ
อุปฏฺฐาเปตพฺพํ ภวิสฺสติ ภิกฺขุนิยา ติโยชเน ฐตฺวา อารามปฺปเวสนํ
อาปุจฺฉิตพฺพํ ภวิสฺสติ สพฺพเมตํ อุปจารสีมาย ปริจฺเฉทวเสเนว
กาตุํ วฏฺฏติ ตสฺมา อุปจารสีมายเมว ภาเชตพฺพนฺติ ฯ
     กติกายาติ สมานลาภกติกาย ฯ เตเนวาห สมฺพหุลา อาวาสา
สมานลาภา โหนฺตีติ ฯ ตตฺเรวํ กติกา กาตพฺพา เอกสฺมึ
วิหาเร สนฺนิปติเตหิ ภิกฺขูหิ ยํ วิหารํ สงฺคหิตุกามา สมานลาภํ
กาตุํ อิจฺฉนฺติ ตสฺส นามํ คเหตฺวา อสุโก นาม วิหาโร
โปราณโกติ วา พุทฺธาธิวุตฺโถติ วา อปฺปลาโภติ วา ยงฺกิญฺจิ
การณํ วตฺวา ตํ วิหารํ อิมินาปิ วิหาเรน สทฺธึ เอกลาภํ กาตุํ
สงฺฆสฺส รุจฺจตีติ ติกฺขตฺตุํ สาเวตพฺพํ ฯ เอตฺตาวตา ตสฺมึ วิหาเร
นิสินฺโนปิ อิธ นิสินฺโนว โหติ ตสฺมึ วิหาเรปิ สงฺเฆน เอวเมว
กาตพฺพํ ฯ เอตฺตาวตา อิธ นิสินฺโนปิ ตสฺมึ นิสินฺโนว โหติ ฯ
เอกสฺมึ ภาชิยมาเน อิตรสฺมึ ฐิตสฺส ภาคํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ เอวํ
เอเกน วิหาเรน สทฺธึ พหูปิ อาวาสา เอกลาภา กาตพฺพา ฯ
     ภิกฺขาปญฺญตฺติยาติ อตฺตโน ปริจฺจาคปญฺญาปนฏฺฐาเน ฯ เตเนวาห
ยตฺถ สงฺฆสฺส ธุวการา กริยนฺตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ ยสฺมึ วิหาเร
อิมสฺส จีวรทายกสฺส สนฺตกํ สงฺฆสฺส ปากวตฺตํ วา วตฺตติ ยสฺมึ
วา วิหาเร ภิกฺขู อตฺตโน ภารํ กตฺวา สทา เคเห โภเชติ
ยตฺถ วา เตน อาวาโส การิโต สลากภตฺตาทีนิ วา นิพทฺธานิ
เยน ปน สกโลปิ วิหาโร ปติฏฺฐาปิโต ตตฺถ วตฺตพฺพเมว นตฺถิ
อิเม ธุวการา นาม ตสฺมา สเจ โส ยตฺถ มยฺหํ ธุวการา
กริยนฺติ ตตฺถ ทมฺมีติ วา ตตฺถ เทถาติ วา ภณติ พหูสุ
เจปิ ฐาเนสุ ธุวการา โหนฺติ สพฺพตฺถ ทินฺนเมว โหติ ฯ สเจ
ปน เอกสฺมึ วิหาเร ภิกฺขู พหุตรา โหนฺติ เตหิ วตฺตพฺพํ
ตุมฺหากํ ธุวกาเร เอกตฺถ ภิกฺขู พหู เอกตฺถ อปฺปกาติ ฯ สเจ
ภิกฺขุคณนาย คณฺหถาติ ภณติ ตถา ภาเชตฺวา คณฺหิตุํ วฏฺฏติ ฯ
เอตฺถ จ วตฺถเภสชฺชาทิ อปฺปกํปิ สุเขน ภาชิยติ ฯ ยทิ ปน
มญฺโจ วา ปีฐกํ วา เอกเมว โหติ ตํ ปุจฺฉิตฺวา ยสฺส วา
วิหารสฺส เอกวิหาเรปิ วา ยสฺส เสนาสนสฺส โส วิจาเรติ ตตฺถ
ทาตพฺพํ ฯ สเจ อสุกภิกฺขุ คณฺหาตูติ วทติ วฏฺฏติ ฯ อถ
มยฺหํ ธุวกาเร เทถาติ วตฺวา อวิจาเรตฺวาว คจฺฉติ สงฺฆสฺสาปิ
วิจาเรตุํ วฏฺฏติ ฯ เอวํ ปน วิจาเรตพฺพํ สงฺฆตฺเถรสฺส วสนฏฺฐาเน
เทถาติ วตฺตพฺพํ ฯ สเจ ตตฺถ เสนาสนํ ปริปุณฺณํ โหติ ยตฺถ
นปฺปโหติ ตตฺถ ทาตพฺพํ ฯ สเจ เอโก ภิกฺขุ มยฺหํ วสนฏฺฐาเน
เสนาสนปริโภคภณฺฑํ นตฺถีติ วทติ ตตฺถ ทาตพฺพํ ฯ สงฺฆสฺส
เทตีติ วิหารํ ปวิสิตฺวา อิมานิ จีวรานิ สงฺฆสฺส ทมฺมีติ วทติ ฯ
สมฺมุขีภูเตนาติ อุปจารสีมาย ฐิเตน สงฺเฆน คณฺฑึ ปหริตฺวา
กาลํ โฆสาเปตฺวา ภาเชตพฺพํ ฯ สีมฏฺฐสฺส อสมฺปตฺตสฺสาปิ ภาคํ
คณฺหนฺโต น วาเรตพฺโพ ฯ วิหาโร มหา โหติ เถราสนโต
ปฏฺฐาย วตฺเถสุ ทียมาเนสุ อลสชาติกา มหาเถรา ปจฺฉา อาคจฺฉนฺติ
ภนฺเต วีสติวสฺสานํ ทียติ ตุมฺหากํ ฐิติกา อติกฺกนฺตาติ น
วตฺตพฺพา ฐิติกํ ฐเปตฺวา เตสํ ทตฺวา ปจฺฉา ฐิติกาย ทาตพฺพํ ฯ
     อสุกวิหาเร กิร พหุํ จีวรํ อุปฺปนฺนนฺติ สุตฺวา โยชนนฺตริกวิหารโตปิ
ภิกฺขู อาคจฺฉนฺติ สมฺปตฺตสมฺปตฺตานํ ฐิตฏฺฐานโต ปฏฺฐาย
ทาตพฺพํ ฯ อสมฺปตฺตานํปิ อุปจารสีมํ ปวิฏฺฐานํ อนฺเตวาสิกาทีสุ
คณฺหนฺเตสุ ทาตพฺพเมว ฯ พหิอุปจารสีมาย ฐิตานํ เทถาติ
วทนฺติ น ทาตพฺพํ ฯ สเจ ปน อุปจารสีมํ โอกฺกมนฺเตหิ
เอกาพทฺธา หุตฺวา อตฺตโน วิหารทฺวาเร วา อนฺโตวิหาเรเยว วา
โหนฺติ ปริสวเสน วฑฺฒิตา นาม โหติ สีมา ตสฺมา
ทาตพฺพํ ฯ สงฺฆนวกสฺส ทินฺเนปิ ปจฺฉา อาคตานํ เถรานํ
ทาตพฺพเมว ฯ ทุติยภาเค ปน เถราสนํ อารูฬฺเห อาคตานํ
ปฐมภาโค น ปาปุณาติ ทุติยภาคโต วสฺสคฺเคน ทาตพฺพํ ฯ
     สเจ เอกสฺมึ วิหาเร ทส ภิกฺขู โหนฺติ ทส วตฺถานิ สงฺฆสฺส
เทมาติ เทนฺติ ปาเฏกฺกํ ภาเชตพฺพานิ ฯ สเจ สพฺพาเนว
อมฺหากํ ปาปุณนฺตีติ คเหตฺวา คจฺฉนฺติ ทุปฺปาปิตานิ เจว
ทุคฺคหิตานิ จ คตคตฏฺฐาเน สงฺฆิกาเนว โหนฺติ ฯ เอกํ ปน
อุทฺธริตฺวา อิทํ ตุมฺหากํ ปาปุณาตีติ สงฺฆตฺเถรสฺส ทตฺวา เสสานิ
อิมานิ อมฺหากํ ปาปุณนฺตีติ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ เอกเมว วตฺถํ
สงฺฆสฺส เทมาติ อาหรนฺติ อภาเชตฺวาว อมฺหากํ ปาปุณาตีติ
คณฺหนฺติ ทุปฺปาปิตญฺเจว ทุคฺคหิตญฺจ ฯ สตฺถเกน วา หลิทฺทิ-
อาทินา วา เลขํ กตฺวา เอกํ โกฏฺฐาสํ อิทํ ฐานํ ตุมฺหากํ
ปาปุณาตีติ สงฺฆตฺเถรสฺส ปาเปตฺวา เสสํ อมฺหากํ ปาปุณาตีติ
คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ ยํ ปน วตฺถสฺเสว ปุปฺผํ วา ผลํ วา วลฺลึ
วา เตน ปริจฺเฉทํ กาตุํ น วฏฺฏติ ฯ สเจ เอกํ ตนฺตํ
อุทฺธริตฺวา อิทํ ฐานํ ตุมฺหากํ ปาปุณาตีติ เถรสฺส ทตฺวา เสสํ
อมฺหากํ ปาปุณาตีติ คณฺหนฺติ วฏฺฏติ ฯ ขณฺฑาขณฺฑํ ฉินฺทิตฺวา
ภาชิยมานํ วฏฺฏติเยว ฯ เอกภิกฺขุเก วิหาเร สงฺฆสฺส จีวเรสุ
อุปฺปนฺเนสุ สเจ ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนว โส ภิกฺขุ สพฺพานิ มยฺหํ
ปาปุณนฺตีติ คณฺหาติ สุคฺคหิตานิ ฐิติกา ปน น ติฏฺฐติ ฯ
สเจ เอเกกํ อุทฺธริตฺวา อิทํ มยฺหํ ปาปุณาตีติ คณฺหาติ ฐิติกา
ติฏฺฐติ ฯ ตตฺถ อฏฺฐิตาย ฐิติกาย ปุน อญฺญสฺมึ จีวเร อุปฺปนฺเน
สเจ เอโก ภิกฺขุ อาคจฺฉติ มชฺเฌ ฉินฺทิตฺวา ทฺวีหิปิ คเหตพฺพํ ฯ
ฐิตาย ฐิติกาย ปุน อญฺญสฺมึ จีวเร อุปฺปนฺเน สเจ นวกตโร
อาคจฺฉติ ฐิติกา เหฏฺฐา คจฺฉติ สเจ วุฑฺฒตโร อาคจฺฉติ
ฐิติกา อุทฺธํ อาโรหติ ฯ อถญฺโญ นตฺถิ ปุน อตฺตโน
ปาเปตฺวา คเหตพฺพํ ฯ สงฺฆสฺส เทมาติ วา ภิกฺขุสงฺฆสฺส เทมาติ
วา เยน เกนจิ อากาเรน สงฺฆํ อามสิตฺวา ทินฺนํ ปน ปํสุกูลิกานํ
น วฏฺฏติ คหปติจีวรํ ปฏิกฺขิปามิ ปํสุกูลิกงฺคํ สมาทิยามีติ
วุตฺตตฺตา น ปน อกปฺปิยตฺตา ภิกฺขุสงฺเฆน อปโลเกตฺวา
ทินฺนํปิ น คเหตพฺพํ ฯ ยํ ปน ภิกฺขุ อตฺตโน สนฺตกํ เทติ ตํ
ภิกฺขุทตฺติยํ นาม วฏฺฏติ ปํสุกูลํ ปน น โหติ ฯ เอวํ สนฺเตปิ
ธุตงฺคํ น ภิชฺชติ ฯ ภิกฺขูนํ เทม เถรานํ เทมาติ วุตฺเต
ปน ปํสุกูลิกานํปิ วฏฺฏติ ฯ อิทํ วตฺถํ สงฺฆสฺส เทม อิมินา
อุปาหนตฺถวิกปตฺตตฺถวิกอาโยคอํสวทฺธกาทีนิ กโรนฺตูติ ทินฺนํปิ
วฏฺฏติ ฯ ปตฺตตฺถวิกาทีนํ อตฺถาย ทินฺนานิ พหูนิ โหนฺติ จีวรตฺถายปิ
ปโหนฺติ ตโต จีวรํ กตฺวา ปารุปิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน สงฺโฆ
ภาชิตาติริตฺตานิ วตฺถานิ ฉินฺทิตฺวา อุปาหนตฺถวิกาทีนํ อตฺถาย
ภาเชติ ตโต คเหตุํ น วฏฺฏติ ฯ สามิเกหิ วิจาริตเมว หิ
วฏฺฏติ น อิตรํ ฯ ปํสุกูลิกสงฺฆสฺส ธมกรกปฏาทีนํ อตฺถาย
เทมาติ วุตฺเตปิ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ ปริกฺขาโร นาม ปํสุกูลิกานํปิ
อิจฺฉิตพฺโพ ยํ ตตฺถ อติเรกํ โหติ ตํ จีวเรปิ อุปเนตุํ
วฏฺฏติ ฯ สุตฺตํ สงฺฆสฺส เทนฺติ ปํสุกูลิเกหิปิ คเหตพฺพํ ฯ อยํ
ตาว วิหารํ ปวิสิตฺวา อิมานิ จีวรานิ สงฺฆสฺส ทมฺมีติ ทินฺเนสุ
วินิจฺฉโย สเจ ปน พหิอุปจารสีมาย อทฺธานปฏิปนฺเน ภิกฺขู
ทิสฺวา สงฺฆสฺส ทมฺมีติ สงฺฆตฺเถรสฺส วา สงฺฆนวกสฺส วา อาโรเจติ
สเจปิ โยชนํ ผริตฺวา ปริสา ฐิตา โหนฺติ เอกพทฺธา สพฺเพสํ
ปาปุณาติ เย ปน ทฺวาทสหิ หตฺเถหิ ปริสํ อสมฺปตฺตา เตสํ
น ปาปุณาติ ฯ อุภโตสงฺฆสฺส เทตีติ เอตฺถ อุภโตสงฺฆสฺส
ทมฺมีติ วุตฺเตปิ เทฺวธาสงฺฆสฺส ทมฺมิ ทฺวินฺนํ สงฺฆานํ ทมฺมิ
ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ภิกฺขุนีสงฺฆสฺส จ ทมฺมีติ วุตฺเตปิ อุภโตสงฺฆสฺส
ทินฺนเมว โหติ ฯ อุปฑฺฒํ ทาตพฺพนฺติ เทฺว ภาเค สเม กตฺวา
เอโก ทาตพฺโพ ฯ อุภโตสงฺฆสฺส จ ตุยฺหญฺจ ทมฺมีติ วุตฺเต สเจ
ทส ภิกฺขู จ ทส ภิกฺขุนิโย จ โหนฺติ เอกวีสติปฏิวึเส กตฺวา
เอโก ปุคฺคลสฺส ทาตพฺโพ ทส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทส ภิกฺขุนีสงฺฆสฺส
เยน ปุคฺคลิโก ลทฺโธ โส สงฺฆโตปิ อตฺตโน วสฺสคฺเคน คเหตุํ
ลภติ ฯ กสฺมา ฯ อุภโตสงฺฆคหเณน คหิตตฺตา ฯ อุภโตสงฺฆสฺส จ
เจติยสฺส จ ทมฺมีติ วุตฺเตปิ เอเสว นโย ฯ อิธ ปน เจติยสฺส
สงฺฆโต ปาปุณนกโกฏฺฐาโส นาม นตฺถิ เอกปุคฺคลสฺส
ปตฺตโกฏฺฐาสสโมว โกฏฺฐาโส โหติ ฯ อุภโตสงฺฆสฺส จ ตุยฺหญฺจ
เจติยสฺส จาติ วุตฺเต ปน ทฺวาวีสติโกฏฺฐาเส กตฺวา ทส ภิกฺขูนํ
ทส ภิกฺขุนีนํ เอโก ปุคฺคลสฺส เอโก เจติยสฺส ทาตพฺโพ
ตตฺถ ปุคฺคโล สงฺฆโตปิ อตฺตโน วสฺสคฺเคน ปุน คเหตุํ ลภติ
เจติยสฺส เอโกเยว ฯ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ภิกฺขุนีนญฺจ ทมฺมีติ วุตฺเต
ปน น มชฺเฌ ภินฺทิตฺวา ทาตพฺพํ ภิกฺขู จ ภิกฺขุนิโย จ
คเณตฺวา ทาตพฺพํ ฯ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ภิกฺขุนีนญฺจ ตุยฺหญฺจาติ
วุตฺเต ปน ปุคฺคโล วิสุํ น ลภติ ปาปุณนฏฺฐานโต เอกเมว
ลภติ ฯ กสฺมา ฯ ภิกฺขุสงฺฆคหเณน คหิตตฺตา ฯ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ
ภิกฺขุนีนญฺจ ตุยฺหญฺจ เจติยสฺส จาติ วุตฺเตปิ เจติยสฺส
เอกปุคฺคลปฏิวึโส ลพฺภติ ปุคฺคลสฺส วิสุํ น ลพฺภติ ตสฺมา
เอกํ เจติยสฺส ทตฺวา อวเสสํ ภิกฺขู จ ภิกฺขุนิโย จ คเณตฺวา
ภาเชตพฺพํ ฯ ภิกฺขูนญฺจ ภิกฺขุนีนญฺจ ทมฺมีติ วุตฺเตปิ มชฺเฌ
ภินฺทิตฺวา น ทาตพฺพํ ปุคฺคลคณนาย เอว วิภชิตพฺพํ ฯ ภิกฺขูนญฺจ
ภิกฺขุนีนญฺจ ตุยฺหญฺจ ภิกฺขูนญฺจ ภิกฺขุนีนญฺจ เจติยสฺส จ
ภิกฺขูนญฺจ ภิกฺขุนีนญฺจ ตุยฺหญฺจ เจติยสฺส จาติ เอวํ วุตฺเตปิ
เจติยสฺส เอกปฏิวึโส ลพฺภติ ปุคฺคลสฺส วิสุํ นตฺถิ ภิกฺขู จ
ภิกฺขุนิโย จ คเณตฺวา เอว ภาเชตพฺพํ ฯ ยถา จ ภิกฺขุสงฺฆํ อาทึ
กตฺวา นโย นีโต เอวํ ภิกฺขุนีสงฺฆํ อาทึ กตฺวาปิ เนตพฺโพ ฯ
ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ตุยฺหญฺจาติ วุตฺเต ปุคฺคลสฺส วิสุํ น ลพฺภติ
วสฺสคฺเคเนว คเหตพฺพํ ฯ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ เจติยสฺส จาติ วุตฺเต
ปน เจติยสฺส วิสุํ ปฏิวึโส ลพฺภติ ฯ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ตุยฺหญฺจ
เจติยสฺส จาติ วุตฺเตปิ เจติยสฺเสว ลพฺภติ น ปุคฺคลสฺส ฯ
ภิกฺขูนญฺจ ตุยฺหญฺจาปิ วุตฺเตปิ วิสุํ น ลพฺภติ ฯ ภิกฺขูนญฺจ
เจติยสฺส จาติ วุตฺเต ปน เจติยสฺส ลพฺภติ ฯ ภิกฺขูนญฺจ ตุยฺหญฺจ
เจติยสฺส จาติ วุตฺเตปิ เจติยสฺเสว วิสุํ ลพฺภติ น ปุคฺคลสฺส ฯ
ภิกฺขุนีสงฺฆํ อาทึ กตฺวาปิ เอวเมว โยเชตพฺพํ ฯ ปุพฺเพปิ พุทฺธปฺปมุขสฺส
อุภโตสงฺฆสฺส ทานํ เทนฺติ ภควา มชฺเฌ นิสีทติ ทกฺขิณโต
ภิกฺขู วามโต ภิกฺขุนิโย นิสีทนฺติ ภควา อุภินฺนํ สงฺฆตฺเถโร
ตทา ภควา อตฺตนา ลทฺธปจฺจเย อตฺตนาปิ ปริภุญฺชติ ภิกฺขูนํปิ
ทาเปติ ฯ เอตรหิ ปน ปณฺฑิตมนุสฺสา สธาตุกํ ปฏิมํ วา
เจติยํ วา ฐเปตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส อุภโตสงฺฆสฺส ทานํ เทนฺติ ฯ
ปฏิมาย วา เจติยสฺส วา ปุรโต อาธารเก ปตฺตํ ฐเปตฺวา
ทกฺขิโณทกํ ทตฺวา พุทฺธานํ เทมาติ ตตฺถ ยํ ปฐมํ ขาทนียํ
โภชนียํ เทนฺติ วิหารํ วา อาหริตฺวา อิทํ เจติยสฺส เทมาติ
ปิณฺฑปาตญฺจ มาลาคนฺธาทีนิ จ เทนฺติ ตตฺถ กถํ
ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ มาลาคนฺธาทีนิ ตาว เจติเย อาโรเปตพฺพานิ
วตฺเถหิ ปฏากา เตเลน ปทีปา กาตพฺพา ปิณฺฑปาตมธุผาณิตาทีนิ
ปน โย นิพทฺธํ เจติยปฏิชคฺคิโก โหติ ปพฺพชิโต วา คหฏฺโฐ
วา ตสฺส ทาตพฺพานิ นิพทฺธชคฺคิเก อสติ อาหฏภตฺตํ ฐเปตฺวา
วตฺตํ กตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ อุปกฏฺเฐ กาเล ภุญฺชิตฺวา
ปจฺฉาปิ วตฺตํ กาตุํ วฏฺฏติเยว ฯ มาลาคนฺธาทีสุ จ ยงฺกิญฺจิ
อิทํ หริตฺวา เจติยปูชํ กโรถาติ วุตฺเต ทูเรปิ หริตฺวา ปูเชตพฺพํ ฯ
ภิกฺขุสงฺฆสฺส หราติ วุตฺเตปิ หริตพฺพํ ฯ สเจ ปน อหํ ปิณฺฑาย
จรามิ อาสนสาลาย ภิกฺขู อตฺถิ เต หริสฺสนฺตีติ วุตฺเต
ภนฺเต ตุยฺหํเยว ทมฺมีติ วทติ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ อถ ปน
ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทสฺสามีติ หรนฺตสฺส คจฺฉโต อนฺตราว กาโล
อุปกฏฺโฐ โหติ อตฺตโน ปาเปตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ วสฺสํ
วุตฺถสงฺฆสฺส เทตีติ วิหารํ ปวิสิตฺวา อิมานิ จีวรานิ วสฺสํ
วุตฺถสงฺฆสฺส ทมฺมีติ เทติ ฯ ยาวติกา ภิกฺขู ตสฺมึ อาวาเส วสฺสํ
วุตฺถาติ ยตฺตกา วสฺสจฺเฉทํ อกตฺวา ปุริมวสฺสํ วุตฺถา เตหิ
ภาเชตพฺพํ อญฺเญสํ น ปาปุณาติ ฯ ทิสา ปกฺกนฺตสฺสาปิ สติ
คาหเก ยาว กฐินสฺส อุพฺภารา ทาตพฺพํ ฯ อนตฺถเต ปน กฐิเน
อนฺโตเหมนฺเต เอวญฺจ วตฺวา ทินฺนํ ปจฺฉิมวสฺสํ วุตฺถานํปิ
ปาปุณาตีติ ลกฺขณญฺญู วทนฺติ ฯ อฏฺฐกถาสุ ปเนตํ น วิจาริตํ ฯ
     สเจ ปน พหิอุปจารสีมายํ ฐิโต วสฺสํ วุตฺถสงฺฆสฺส ทมฺมีติ วทติ
สมฺปตฺตานํ สพฺเพสํ ปาปุณาติ ฯ อถ อสุกวิหาเร วสฺสํ
วุตฺถสงฺฆสฺสาติ วทติ ตตฺถ วสฺสํ วุตฺถานเมว ยาว กฐินสฺสุพฺภารา
ปาปุณาติ ฯ สเจ ปน คิมฺหานํ ปฐมทิวสโต ปฏฺฐาย เอวํ
วทติ ตตฺร สมฺมุขีภูตานํ สพฺเพสํ ปาปุณาติ ฯ กสฺมา ฯ
ปิฏฺฐิสมเย อุปฺปนฺนตฺตา ฯ อนฺโตวสฺเสเยว วสฺสํ วสนฺตานํ
ทมฺมีติ วุตฺเต ฉินฺนวสฺสา น ลภนฺติ วสฺสํ วสนฺตาว ลภนฺติ ฯ
จีวรมาเส ปน วสฺสํ วสนฺตานํ ทมฺมีติ วุตฺเต ปจฺฉิมิกาย
วสฺสูปคตานํเยว ปาปุณาติ ปุริมิกาย วสฺสูปคตานญฺจ ฉินฺน-
วสฺสานญฺจ น ปาปุณาติ ฯ จีวรมาสโต ปฏฺฐาย ยาว เหมนฺตสฺส
ปจฺฉิโม ทิวโส ตาว วสฺสาวาสิยํ เทมาติ วุตฺเต กฐินํ อตฺถตํ
วา โหตุ อนตฺถตํ วา อตีตวสฺสํ วุตฺถานเมว ปาปุณาติ ฯ
คิมฺหานํ ปฐมทิวสโต ปฏฺฐาย วุตฺเต ปน มาติกา อาโรเปตพฺพา
อตีตวสฺสาวาสสฺส ปญฺจ มาสา อติกฺกนฺตา อนาคโต จาตุมฺ-
มาสจฺจเยน ภวิสฺสติ กตรวสฺสาวาสสฺส เทสีติ ฯ สเจ อตีตวสฺสํ
วุตฺถานํ ทมฺมีติ วทติ ตํ อนฺโตวสฺสํ วุตฺถานเมว ปาปุณาติ ฯ
ทิสา ปกฺกนฺตานํปิ สภาวา คณฺหิตุํ ลภนฺติ ฯ สเจ อนาคเต
วสฺสาวาสีนํ ทมฺมีติ ตํ ฐเปตฺวา วสฺสูปนายิกทิวเส คเหตพฺพํ ฯ
อถ อคุตฺโต วิหาโร โจรภยํ อตฺถิ น สกฺกา ฐเปตุํ คณฺหิตฺวา
วา อาหิณฺฑิตุนฺติ วุตฺเต สมฺปตฺตานํ ทมฺมีติ วทติ ภาเชตฺวา
คเหตพฺพํ ฯ สเจ วทติ อิโต เม ภนฺเต ตติเย วสฺเส
วสฺสาวาสีนํ ยํ น ทินฺนํ ตํ ทมฺมีติ ตสฺมึ อนฺโตวสฺเส วุตฺถภิกฺขูนํ
ปาปุณาติ ฯ สเจ เต ทิสา ปกฺกนฺตา อญฺโญ วิสฺสาสิโก
คณฺหาติ ทาตพฺพํ ฯ อถ เอโกเยว อวสิฏฺโฐ เสสา กาลกตา
สพฺพํ เอกสฺเสว ปาปุณาติ ฯ สเจ เอโกปิ นตฺถิ สงฆิกํ โหติ
ตํ สมฺมุขีภูเตหิ ภาเชตพฺพํ ฯ อาทิสฺส เทตีติ อาทิสิตฺวา ปริจฺฉินฺทิตฺวา
เทติ ฯ ยาคุยาติอาทีสุ อยมตฺโถ ยาคุยา วา ฯเปฯ เภสชฺเช
วา อาทิสฺส เทติ ฯ ตตฺรายํ โยชนา ภิกฺขู อชฺชตนาย วา
สฺวาตนาย วา ยาคุยา นิมนฺเตตฺวา เตสํ ฆรํ ปวิฏฺฐานํ ยาคุํ
เทติ ยาคุํ ทตฺวา ปีตาย ยาคุยา อิมานิ จีวรานิ เยหิ มยฺหํ
ยาคุ ปีตา เตสํ ทมฺมีติ เทติ ฯ เยหิ นิมนฺติเตหิ ยาคุ ปีตา
เตสํเยว ปาปุณาติ ฯ เยหิ ปน ภิกฺขาจารวตฺเตน ฆรทฺวาเรน
คจฺฉนฺเตหิ วา ฆรํ ปวิฏฺเฐหิ วา ยาคุ ลทฺธา เยสํ วา
อาสนสาลโต ปตฺตํ อาหริตฺวา มนุสฺเสหิ นีตา เยสํ วา เถเรหิ
เปสิตา เตสํ น ปาปุณาติ ฯ สเจ ปน นิมนฺติตภิกฺขูหิ สทฺธึ
อญฺเญปิ ภิกฺขู พหู อาคนฺตฺวา อนฺโตเคหญฺจ พหิเคหญฺจ ปูเรตฺวา
นิสินฺนา โหนฺติ ทายโก เจ เอวํ วทติ นิมนฺติตา วา โหนฺตุ
อนิมนฺติตา วา เยสํ มยา ยาคุ ทินฺนา สพฺเพสํ อิมานิ
วตฺถานิ โหนฺตูติ สพฺเพสํ ปาปุณนฺติ ฯ เยหิ ปน เถรานํ
หตฺถโต ยาคุ ลทฺธา เตสํ น ปาปุณนฺติ ฯ อถ โส เยหิ
มยฺหํ ยาคุ ปีตา สพฺเพสํ โหนฺตูติ วทติ สพฺเพสํ ปาปุณนฺติ ฯ
ภตฺตขาทนีเยสุปิ เอเสว นโย ฯ จีวเร วาติ ปุพฺเพปิ เยน วสฺสํ
วาเสตฺวา ภิกฺขูนํ จีวรํ ทินฺนปุพฺพํ โหติ โส เจ ภิกฺขู โภเชตฺวา
วทติ เยสํ มยา ปุพฺเพ จีวรํ ทินฺนํ เตสํเยว อิมํ จีวรํ วา
สปฺปิมธุผาณิตาทีนิ วา โหนฺตูติ สพฺพํ เตสํเยว ปาปุณาติ ฯ
เสนาสเน วาติ โย มยา การิเต วิหาเร วา ปริเวเณ วา วสติ
ตสฺสิทํ โหตูติ วุตฺเต ตสฺเสว โหติ ฯ เภสชฺเช วาติ มยํ กาเลน
กาลํ เถรานํ สปฺปิอาทีนิ เภสชฺชานิ เทม เยหิ ตานิ ลทฺธานิ
เตสํเยวิทํ โหตูติ วุตฺเต เตสํเยว โหติ ฯ ปุคฺคลสฺส เทตีติ อิมํ
จีวรํ อิตฺถนฺนามสฺส ทมฺมีติ เอวํ ปรมฺมุขา วา ปาทมูเล ฐเปตฺวา
อิมํ ภนฺเต ตุมฺหากํ ทมฺมีติ เอวํ สมฺมุขา วา เทติ ฯ สเจ ปน
อิทํ ตุมฺหากญฺจ ตุมฺหากํ อนฺเตวาสิกานญฺจ ทมฺมีติ เอวํ วทติ
เถรสฺส จ อนฺเตวาสิกานญฺจ ปาปุณาติ ฯ อุทฺเทสํ คเหตุํ อาคโต
คเหตฺวา คจฺฉนฺโต จ อตฺถิ ตสฺสาปิ ปาปุณาติ ฯ ตุมฺเหหิ
สทฺธึ นิวทฺธจาริกภิกฺขูนํ ทมฺมีติ วุตฺเต อุทฺเทสนฺเตวาสิกานํ วตฺตํ
กตฺวา อุทฺเทสปริปุจฺฉาทีนิ คเหตฺวา วิจรนฺตานํ สพฺเพสํ ปาปุณาติ ฯ
อยํ ปุคฺคลสฺส เทตีติ อิมสฺมึ ปเท วินิจฺฉโย ฯ เสสํ สพฺพตฺถ
อุตฺตานเมวาติ ฯ
                 จีวรกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ
                       ---------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๒๔๘-๒๖๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=5109&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=5109&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=172              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=5&A=4620              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=5&A=4986              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=5&A=4986              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_5

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]