บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓

{๑๗๓} วคฺคาสมคฺคสญฺญิโนปณฺณรสเก เต ชานนฺตีติ ปพฺพเต วา ถเล วา ฐิตา สีมํ โอกฺกนฺเต วา โอกฺกมนฺเต วา ปสฺสนฺติ ฯ สมคฺคสญฺญิโน ปน อญาเญน วา อาคตา ภวิสฺสนฺตีติ สญฺญาย วา โหนฺติ ฯ เวมติกปณฺณรสกํ อุตฺตานตฺถเมว ฯ {๑๗๕} กุกฺกุจฺจปกต- ปณฺณรสเก ยถา อิจฺฉาย อภิภูโต อิจฺฉาปกโตติ วุจฺจติ เอวํ ปุพฺพภาเค สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวาปิ กรณกฺขเณ อกปฺปิเย กปฺปิย- สญฺญิตาสงฺขาเตน กุกฺกุจฺเจน อภิภูตา กุกฺกุจฺจปกตาติ เวทิตพฺพา ฯ {๑๗๖} เภทปุเรกฺขารปณฺณรสเก อกุสลพลวตาย ถุลฺลจฺจยํ วุตฺตํ ฯ {๑๗๗} อาวาสิเกน อาคนฺตุกเปยฺยาเล ยถา ปุริเม อาวาสิเกน อาวาสิกเปยฺยาเล เต น ชานนฺติ อตฺถญฺเญ อาวาสิกาติอาทิ วุตฺตํ เอวํ เต น ชานนฺติ อตฺถญฺเญ อาคนฺตุกาติอาทินา นเยน สพฺพํ เวทิตพฺพํ ฯ อาคนฺตุเกน อาวาสิกเปยฺยาเล ปน ยถา ปุริมเปยฺยาเล อาวาสิกา ภิกฺขู สนฺนิปตนฺตีติ อาคตํ เอวํ อาคนฺตุกา ภิกฺขู สนฺนิปตนฺตีติ อาเนตพฺพํ ฯ อาคนฺตุเก อาคนฺตุกเปยฺยาโล ปน อุภยปเทสุ อาคนฺตุกวเสน โยเชตพฺโพติ ฯ {๑๗๘} อาวาสิกานํ ภิกฺขูนํ จาตุทฺทโส โหติ อาคนฺตุกานํ ปณฺณรโสติ เอตฺถ เยสํ ปณฺณรโส เต ติโรรฏฺฐโต วา อาคตา อตีตํ วา อุโปสถํ จาตุทฺทสิกํ อกํสูติ เวทิตพฺพา ฯ อาวาสิกานํ อนุวตฺติ- ตพฺพนฺติ อาวาสิเกหิ อชฺชุโปสโถ จาตุทฺทโสติ ปุพฺพกิจฺเจ กยิรมาเน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๖.

อนุวตฺติตพฺพํ น ปฏิกฺโกสิตพฺพํ ฯ นากามา ทาตพฺพาติ น อนิจฺฉาย ทาตพฺพา ฯ {๑๗๙} อาวาสิกาการนฺติ อาวาสิกานํ อาการํ อาจารนฺติ อตฺโถ ฯ เอส นโย สพฺพตฺถ ฯ อากาโร นาม เยน เตสํ วตฺตสมฺปนฺนา วา น วาติ อาจารสณฺฐานํ คยฺหติ ฯ ลิงฺคํ นาม ยํ เต ตตฺถ ตตฺถ ลีเน คมยติ อทิสฺสมาเนปิ ชานาเปตีติ อตฺโถ ฯ นิมิตฺตํ นาม ยํ ทิสฺวา เต อตฺถีติ ญายนฺติ ฯ อุทฺเทโส นาม เยน เต เอวรูปปริกฺขาราติ อุทฺทิสฺสนฺติ อปเทสํ ลภนฺตีติ อตฺโถ ฯ สพฺพเมตํ สุปญฺญตฺตมญฺจปีฐาทีนญฺเจว ปทสทฺทาทีนญฺจ อธิวจนํ ฯ ยถาโยคํ ปน โยเชตพฺพํ ฯ อาคนฺตุกา- การาทีสุปิ เอเสว นโย ฯ ตตฺถ อญฺญาตกนฺติ อญฺเญสํ สนฺตกํ ฯ ปาทานํ โธตํ อุทกนิสฺเสกนฺติ ปาทานํ โธตานํ อุทกนิสฺเสกํ ฯ พหุวจนสฺส เอกวจนํ เวทิตพฺพํ ฯ ปาทานํ โธตอุทกนิสฺเสกนฺติ วา ปาโฐ ฯ ปาทานํ โธวนอุทกนิสฺเสกนฺติ อตฺโถ ฯ {๑๘๐} นานาสํวาสกาทิวตฺถูสุ สมานสํวาสกทิฏฺฐินฺติ สมานสํวาสกา เอเตติ ทิฏฺฐึ ฯ น ปุจฺฉนฺตีติ เตสํ ลทฺธึ น ปุจฺฉนฺติ อปุจฺฉิตฺวาว วตฺตปฏิวตฺตํ กตฺวา เอกโต อุโปสถํ กโรนฺติ ฯ นาภิวิตรนฺตีติ นานาสํวาสกภาวํ มทฺทิตุํ อภิภวิตุํ น สกฺโกนฺติ ตํ ทิฏฺฐึ น นิสฺสชฺชาเปนฺตีติ อตฺโถ ฯ {๑๘๑} สภิกฺขุกา อาวาสาติ ยสฺมึ อาวาเส อุโปสถการกา ภิกฺขู อตฺถิ ตมฺหา อาวาสา ยํ น สกฺโกติ ตทเหว คนฺตุํ โส อาวาโส อุโปสถํ อกตฺวา น คนฺตพฺโพ ฯ อญฺญตฺร สงฺเฆนาติ สงฺฆปโหนเกหิ ภิกฺขูหิ วินา ฯ อญฺญตฺร

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๗.

อนฺตรายาติ ปุพฺเพ วุตฺตํ ทสวิธมนฺตรายํ วินา ฯ สพฺพนฺติเมน ปน ปริจฺเฉเทน อตฺตจตุตฺเถน วา อตฺตปญฺจเมน วา อนฺตราเยปิ วา สติ คนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ อนาวาโสติ นวกมฺมสาลาทิโก โยโกจิ ปเทโส ฯ ยถา จ อาวาสาทโย น คนฺตพฺพา เอวํ สเจ วิหาเร อุโปสถํ กโรนฺติ อุโปสถาธิฏฺฐานตฺถํ สีมาปิ นทีปิ น คนฺตพฺพา ฯ สเจ ปเนตฺถ โกจิ ภิกฺขุ โหติ ตสฺส สนฺติกํ คนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ วิสฺสฏฺฐอุโปสถาปิ อาวาสา คนฺตุํ วฏฺฏติ เอวํ คโต อธิฏฺฐาตุํปิ ลภติ ฯ อรญฺญเกนาปิ ภิกฺขุนา อุโปสถทิวเส คาเม ปิณฺฑาย จริตฺวา อตฺตโน วิหารเมว อาคนฺตพฺพํ ฯ สเจ อญฺญํ วิหารํ โอกฺกมติ ตตฺถ อุโปสถํ กตฺวาว อาคนฺตพฺพํ อกตฺวา น วฏฺฏติ ฯ {๑๘๒} ยํ ชญฺญา สกฺโกมิ อชฺเชว คนฺตุนฺติ ยํ ชาเนยฺย อชฺเชว ตตฺถ คนฺตุํ สกฺโกมีติ เอวรูโป อาวาโส คนฺตพฺโพ ฯ ตตฺถ ภิกฺขูหิ สทฺธึ อุโปสถํ กโรนฺเตนาปิ หิ อิมินา เนว อุโปสถนฺตราโย กโต ภวิสฺสตีติ ฯ {๑๘๓} ภิกฺขุนิยา นิสินฺนปริสายาติอาทีสุ หตฺถปาสุปคมนเมว ปมาณํ ฯ อญฺญตฺร อวุฏฺฐิตาย ปริสายาติ อิทํ หิ ปาริวาสิย- ปาริสุทฺธิทานํ นาม ปริสาย วุฏฺฐิตกาลโต ปฏฺฐาย น วฏฺฏติ อวุฏฺฐิยา ปน วฏฺฏติ เตนาห อญฺญตฺร อวุฏฺฐิตาย ปริสายาติ ฯ ตสฺส ลกฺขณํ ภิกฺขุนีวิภงฺเค ปาริวาสิยฉนฺททานวณฺณนาโต คเหตพฺพํ ฯ อนุโปสเถติ จาตุทฺทสิโก จ ปณฺณรสิโก จาติ อิเม เทฺว อุโปสเถ ฐเปตฺวา อญฺญสฺมึ ทิวเส ฯ อญฺญตฺร สงฺฆสามคฺคิยาติ ยา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๘.

โกสมฺพิกภิกฺขูนํ วิย ภินฺเน สงฺเฆ ปุน สงฺฆสามคฺคี กยิรติ ตถารูปึ สงฺฆสามคฺคึ ฐเปตฺวา ฯ ตทา จ สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ อชฺชุโปสโถ สามคฺคีติ วตฺวา กาตพฺโพ ฯ เย ปน กิสฺมิญฺจิเทว อปฺปมตฺตเก สติ อุโปสถํ ฐเปตฺวา ปุน สมคฺคา โหนฺติ เตหิ อุโปสโถเยว กาตพฺโพติ ฯ อุโปสถกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ -------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๑๕๕-๑๕๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3221&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3221&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=191 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=5034 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=5156 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=5156 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_4