ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

                        ๑๒. จูฬพฺยูหสุตฺตวณฺณนา
      [๘๘๕-๖] สกํ สกํ ทิฏฺฐิปริพฺพสานาติ จูฬพฺยูหสุตฺตํ. กา อุปฺปตฺติ?
อิทมฺปิ ตสฺมึเยว มหาสมเย "สพฺเพปีเม ทิฏฺฐิคติกา `สาธุรูปมฺหา'ติ ภณนฺติ,
กึ นุ โข สาธุรูปาวิเม อตฺตโนเยว ทิฏฺฐิยา ปติฏฺฐหนฺติ, อุทาหุ อญฺญมฺปิ
ทิฏฺฐึ คณฺหนฺตี"ติ อุปฺปนฺนจิตฺตานํ เอกจฺจานํ เทวตานํ ตมตฺถํ ปกาเสตุํ
ปุริมนเยเนว นิมฺมิตพุทฺเธน อตฺตานํ ปุจฺฉาเปตฺวา วุตฺตํ.
      ตตฺถ อาทิโต เทฺวปิ คาถา ปุจฺฉาคาถาเยว. ตาสุ สกํ สกํ
ทิฏฺฐิปริพฺพสานาติ อตฺตโน อตฺตโน ทิฏฺฐิยา วสมานา. วิคฺคยฺห นานา กุสลา วทนฺตีติ
ทิฏฺฐิพลวคฺคาหํ คเหตฺวา, ตตฺถ "กุสลามฺหา"ติ ปฏิชานมานา ปุถุ ปุถุ วทนฺติ,
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม.,อิ. นิสฺสเย จ ญตฺวา
เอกํ น วทนฺติ. โย เอวํ ชานาติ ส เวทิ ธมฺมํ, อิทํ ปฏิกฺโกสมเกวลี โสติ
ตญฺจ ทิฏฺฐึ สนฺธาย โย เอวํ ชานาติ, โส ธมฺมํ เวทิ. ๑- อิทํ ปน ปฏิกฺโกสนฺโต
หีโน โหตีติ วทนฺติ. พาโลติ หีโน. อกฺกุสโลติ อวิทฺวา.
      [๘๘๗-๘] อิทานิ ติสฺโส วิสฺสชฺชคาถา โหนฺติ. ตา ปุริมฑฺเฒน
วุตฺตมตฺถํ ปจฺฉิมฑฺเฒน ปฏิพฺยูเหตฺวา ฐิตา. เตน พฺยูเหน อุตฺตรสุตฺตโต
จ อปฺปกตฺตา อิทํ สุตฺตํ "จูฬพฺยูหนฺ"ติ นามํ ลภิ. ๒- ตตฺถ ปรสฺส เจ ธมฺมนฺติ
ปรสฺส ทิฏฺฐึ. สพฺเพว ๓- พาลาติ เอวํ สนฺเต สพฺเพ อิเม พาลา โหนฺตีติ
อธิปฺปาโย. กึการณํ? สพฺเพวิเม ทิฏฺฐิปริพฺพสานาติ, สนฺทิฏฺฐิยา เจว น
วีวทาตา. สํสุทฺธปญฺญา กุสลา มุติมาติ สกาย ทิฏฺฐิยา น วิวทาตา น
โวทาตา สงฺกิลิฏฺฐาว สมานา สํสุทฺธปญฺญา จ กุสลา จ สุทฺธปญฺญา จ กุสลา
จ มุติมนฺโต จ เต โหนฺติ เจ. อถ วา "สนฺทิฏฺฐิยา เจ ปน วีวทาตา"ติปิ
ปาโฐ. ตสฺสตฺโถ:- สกาย ปน ทิฏฺฐิยา โวทาตา สํสุทฺธปญฺญา กุสลา
มุติมนฺโต โหนฺติ เจ. น เตสํ โกจีติ เอวํ สนฺเต เตสํ เอโกปิ นิหีนปญฺโญ ๔-
น โหติ. กึการณํ? ทิฏฺฐิ หิ เตสมฺปิ ตถา สมตฺตา, ยถา อิตเรสนฺติ.
      [๘๘๙] น วาหเมตนฺติ คาถาย สงฺเขปตฺโถ ๕- :- ยํ เต มิถุ เทฺว
เทฺว ชนา อญฺญมญฺญํ "พาลา"ติ อหุ, อหํ เอตํ ตถิยํ ตจฺฉนฺติ ๖- วา เนว
พฺรูมิ. กึการณํ? ยสฺมา สพฺเพ เต สกํ สกํ ทิฏฺฐึ "อิทเมว สจฺจํ
โมฆมญฺญนฺ"ติ อกํสุ. เตน จ การเณน ปรํ "พาโล"ติ ทหนฺติ. เอตฺถ จ
"ตถิยนฺ"ติ "กถิวนฺ"ติ เทฺวปิ ปาฐา. ๗-
      [๘๙๐] ยมาหูติ ปุจฺฉาคาถาย ยํ ทิฏฺฐิสจฺจํ ตถิยนฺติ ๘- เอเก อาห.
@เชิงอรรถ:  ก. เวทยติ   ฉ.ม. ลภติ   ก. สพฺเพวิเม
@ ฉ.ม. หีนปญฺโญ   ก. สมฺพนฺโธ   ก. ตถิวนฺติ ตจฺฉํ
@ ก. ทฺวิธาปิ ปาโฐ   ก. ยนฺติ ทิฏฺฐิสจฺจํ ตถิวนฺติ
      [๘๙๑] เอกํ หิ สจฺจนฺติ วิสฺสชฺชนคาถาย เอกํ สจฺจํ นิโรโธ มคฺโค
วา. ยสฺมึ ปชา โน วิวเท ปชานนฺติ ยมฺหิ สจฺเจ ปชานนฺโต ปชา โน
วิวเทยฺย. สยํ ถุนนฺตีติ อตฺตนา วทนฺติ.
      [๘๙๒] กสฺมา นูติ ปุจฺฉาคาถาย ปวาทิยาเสติ วาทิโน. อุทาหุ เต
ตกฺกมนุสฺสรนฺตีติ เต วาทิโน อุทาหุ อตฺตโน ตกฺกมตฺตํ อนุคจฺฉนฺติ.
      [๘๙๓] นเหวาติ วิสฺสชฺชนคาถาย อญฺญตฺร สญฺญาย นิจฺจานีติ ฐเปตฺวา
สญฺญามตฺเตน นิจฺจนฺติ คหิตคฺคหณานิ. ตกฺกญฺจ ทิฏฺฐีสุ ปกปฺปยิตฺวาติ อตฺตโน
มิจฺฉาสงฺกปฺปมตฺตํ ทิฏฺฐีสุ ชเนตฺวา. ยสฺมา ปน ทิฏฺฐีสุ วิตกฺกํ ชเนนฺตา
ทิฏฺฐิโยปิ ชเนนฺติ, ตสฺมา นิทฺเทเส ๑- วุตฺตํ "ทิฏฺฐิคตานิ ชเนนฺติ
สญฺชเนนฺตี"ติอาทิ.
      [๘๙๔-๕] อิทานิ เอวํ นานาสจฺเจสุ อสนฺเตสุ ตกฺกมตฺตมนุสฺสรนฺตานํ
ทิฏฺฐิคติกานํ วิปฺปฏิปตฺตึ ทสฺเสตุํ "ทิฏฺเฐ สุเตติอาทิกา คาถาโย อภาสิ. ตตฺถ
ทิฏฺเฐติ ทิฏฺฐํ, ทิฏฺฐสุทฺธินฺติ ๒- อธิปฺปาโย. เอส นโย สุตาทีสุ. เอเต จ
นิสฺสาย วิมานทสฺสีติ เอเต ทิฏฺฐิธมฺเม นิสฺสยิตฺวา สุทฺธิภาวสงฺขาตํ วิมานํ
อสมฺมานํ ปสฺสนฺโตปิ. วินิจฺฉเย ฐตฺวา ปหสฺสมาโน, พาโล ปโร อกฺกุสโลติ
จาหาติ เอวํ วิมานทสฺสีปิ ตสฺมึ ทิฏฺฐิวินิจฺฉเย ฐตฺวา ตุฏฺฐิชาโต หาสชาโต
หุตฺวา "ปโร หีโน จ อวิทฺวา จา"ติ เอวํ วทติเยว. เอวํ สนฺเต เยเนวาติ คาถา.
ตตฺถ สยมตฺตนาติ สยเมว อตฺตานํ. วิมาเนตีติ ครหติ. ตเทว ปาวาติ ตเทว วจนํ
ทิฏฺฐึ วทติ, ตํ วา ปุคฺคลํ.
      [๘๙๖] อติสารทิฏฺฐิยาติ คาถายตฺโถ:- โส เอวํ ตาย ลกฺขณาติสารินิยา
อติสารทิฏฺฐิยา สมตฺโต ปุณฺโณ อุทฺธุมาโต, เตน จ ทิฏฺฐิมาเนน สมตฺโต
@เชิงอรรถ:  ขุ.มหา. ๒๙/๕๖๒/๓๕๕ (สฺยา)   ก. ทิฏฺฐิสุทฺธีติ
"ปริปุณฺโณ อหํ เกวลี"ติ เอวํ ปริปุณฺณมานี สยเมว อตฺตานํ มนสา "อหํ
ปณฺฑิโต"ติ อภิสิญฺจติ. กึการณํ? ทิฏฺฐี หิ สา ตสฺส ตถา สมตฺตาติ.
      [๘๙๗] ปรสฺส เจติ คาถาย สมฺพนฺโธ อตฺโถ จ:- กิญฺจ ภิยฺโย?
โย โส วินิจฺฉเย ฐตฺวา ปหสฺสมาโน "พาโล ปโร อกฺกุสโล"ติ จาห, ตสฺส
ปรสฺส เจ หิ วจสา โส เตน วุจฺจมาโน นิหีโน โหติ, ตุโม สหา โหติ
นิหีนปญฺโญ, โสปิ เตเนว สห นิหีนปญฺโญ โหติ. โสปิ หิ นํ ๑- "พาโล"ติ
วทติ. อถสฺส วจนํ อปฺปมาณํ, โส ปน สยเมว เวทคู จ ธีโร จ โหติ.
เอวํ สนฺเต น โกจิ พาโล สมเณสุ อตฺถิ. สพฺเพปิ หิ เต อตฺตโน อิจฺฉาย
ปณฺฑิตา.
      [๘๙๘] อญฺญํ อิโตติ คาถา สมฺพนฺโธ อตฺโถ จ:- "อถ เจ สยํ
เวทคู โหติ ธีโร, น โกจิ พาโล สมเณสุ อตฺถี"ติ เอวํ หิ วุตฺเตปิ สิยา
กิสฺสจิ "กสฺมา"ติ. ตตฺถ วุจฺจเต:- ยสฺมา อญฺญํ อิโต ยาภิวทนฺติ ธมฺมํ
อปรทฺธา สุทฺธิมเกวลี เต, เอวมฺปิ ติตฺถฺยา ปุถุโส วทนฺติ, เย อิโต อญฺญํ
ทิฏฺฐึ อภิวทนฺติ, เย อปรทฺธา วิรทฺธา สุทฺธิมคฺคํ, อเกวลิโน จ เตติ เอวํ
ปุถุติตฺถิยา ยสฺมา วทนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. กสฺมา ปเนวํ วทนฺตีติ เจ?
สนฺทิฏฺฐิราเคน หิ ตยาภิรตฺตา, ๒- ยสฺมา สเกน ทิฏฺฐิราเคน อภิรตฺตาติ
วุตฺตํ โหติ.
      [๘๙๙-๙๐๐] เอวํ อภิรตฺตา จ:- อิเธว สุทฺธินฺติ คาถา. ตตฺถ
สกายเนติ สกมคฺเค. ทฬฺหํ วทานาติ ทฬฺหวาทา. เอวญฺจ ทฬฺหวาเทสุ เตสุ
โย โกจิ ติตฺถิโย สกาเยน วาปิ ทฬฺหํ วทาโน กเมตฺถ พาโลติ ปรํ ทเหยฺย,
สงฺเขปโต ตตฺถ สสฺสตุจฺเฉทสงฺขาเต วิตฺถารโต วา
@เชิงอรรถ:  ก. นิหีนํ   ฉ.ม.,อิ. เตภิรตฺตา
นตฺถิกอิสฺสรการณนิยตาทิเภเท สเก อายตเน "อิทเมว สจฺจนฺ"ติ ทฬฺหํ วทาโน กํ ปรํ
เอตฺถ ทิฏฺฐิคเต "พาโล"ติ สห ธมฺเมน ปสฺเสยฺย, นนุ สพฺโพปิ ตสฺส มเตน
ปณฺฑิโต เอว สุปฏิปนฺโน เอว  จ. เอวํ สนฺเต จ สยเมว โส
เมธคมาวเหยฺย ๑- ปรํ วทํ พาลมสุทฺธิธมฺมํ, ๒- โสปิ ปรํ "พาโล จ อสุทฺธิธมฺโม
จ อยนฺ"ติ วทนฺโต อตฺตโนว กลหํ อาวเหยฺย. กสฺมา? ยสฺมา สพฺโพปิ ตสฺส
มเตน ปณฺฑิโต เอว สุปฏิปนฺโนเยว จ.
      [๙๐๑] เอวํ สพฺพถาปิ วินิจฺฉเย ฐตฺวา สยํ ปมาย อุทฺธํ ส ๓-
โลกสฺมึ วิวาทเมติ, ทิฏฺฐิยํ ฐตฺวา สยญฺจ สตฺถาราทีนิ นิมฺมินิตฺวา โส
ภิยฺโย วิวาทเมตีติ. เอวํ ปน วินิจฺฉเยสุ อาทีนวํ ญตฺวา อริยมคฺเคน
หิตฺวาน สพฺพานิ วินิจฺฉยานิ น เมธคํ กุรุเต ๔- ชนฺตุ โลเกติ อรหตฺตนิกูเฏน
เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ. เทสนาปริโยสาเน ปุราเภทสุตฺเต วุตฺตสทิโสเยวาภิสมโย
อโหสีติ.
                     ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย
                          สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย
                      จูฬพฺยูหสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      ---------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๓๙๕-๓๙๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=8894&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=8894&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=419              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10418              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10500              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10500              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]