บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒๗

๙. กุหสุตฺตวณฺณนา [๑๐๘] นวเม กุหาติ สามนฺตชปฺปนาทินา กุหนวตฺถุนา กุหกา, อสนฺตคุณสมฺภาวนตฺถาย โกหญฺญํ กตฺวา ปเรสํ วิมฺหาปกาติ อตฺโถ. ถทฺธาติ โกเธน จ มาเนน จ ถทฺธมานสา. "โกธโน โหติ อุปายาสพหุโล, อปฺปมฺปิ วุตฺโต สมาโน อภิสชฺชติ กุปฺปติ พฺยาปชฺฌติ ปติตฺถียตี"ติ ^๑- เอวํ วุตฺเตน @เชิงอรรถ: ^๑ องฺ.ติก. ๒๐/๒๕/๑๑๘, อภิ.ปุ. ๓๖/๑๐๑/๑๓๘

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๗.

โกเธน จ, "ทุพฺพโจ โหติ โทวจสฺสกรเณหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต อกฺขโม อปฺปทกฺขิณคฺคาหี อนุสาสนินฺ"ติ ^๑- เอวํ วุตฺเตน โทวจสฺเสน จ, "ชาติมโท โคตฺตมโท สิปฺปมโท อาโรคฺยมโท โยพฺพนมโท ชีวิตมโท"ติ ^๒- เอวํ วุตฺเตน ชาติมทาทิเภเทน มเทน จ ครุกาตพฺเพสุ ครูสุ ปรมนิปจฺจการํ อกตฺวา อโยสลากํ คิลิตฺวา ฐิตา วิย อโนนตา หุตฺวา วิจรณกา. ลปาติ อุปลาปกา มิจฺฉาชีววเสน กุลสงฺคาหกา, ปจฺจยตฺถํ ปยุตฺตวาจาวเสน นิปฺเปสิกตาวเสน จ ลปกาติ วา อตฺโถ. สิงฺคีติ "ตตฺถ กตมํ สิงฺคํ, ยํ สิงฺคํ, สิงฺคารตา จาตุรตา จาตุริยํ ปริกฺขตฺตตา ปาริกฺขตฺติยนฺ"ติ ^๓- เอวํ วุตฺเตหิ สิงฺคสทิเสหิ ปากฏกิเลเสหิ สมนฺนาคตา. อุนฺนฬาติ อุคฺคตนฬา, นฬสทิสํ ตุจฺฉมานํ อุกฺขิปิตฺวา วิจรณกา. อสมาหิตาติ จิตฺเตกคฺคตามตฺตสฺสาปิ อลาภิโน. น เม เต ภิกฺขเว ภิกฺขู มามกาติ เต มยฺหํ ภิกฺขู มม สนฺตกา น โหนฺติ. มยฺหนฺติ ^๔- อิทํ ปทํ อตฺตานํ อุทฺทิสฺส ปพฺพชิตตฺตา ภควตา วุตฺตํ. ยสฺมา ปน เต กุหนาทิโยคโต น สมฺมา ปฏิปนฺนา, ตสฺมา "น มามกา"ติ วุตฺตา. อปคตาติ เอว อิมมฺหา ธมฺมวินยา, อิโต เต สุวิทูรวิทูเร ฐิตาติ ทสฺเสติ. วุตฺตเญฺหตํ:- "นภญฺจ ทูเร ปฐวี จ ทูเร ปารํ สมุทฺทสฺส ตทาหุ ทูเร ตโต หเว ทูรตรํ วทนฺติ สตญฺจ ธมฺมํ อสตญฺจ ราชา"ติ. ^๕- @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒/๑๘๑/๑๔๔ ^๒ อภิ.วิ. ๓๕/๘๓๒/๔๒๑ @^๓ อภิ.วิ. ๓๕/๘๕๒/๔๒๘ ^๔ ฉ.ม. เมติ @^๕ องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๔๗/๕๗, ขุ.ชา. ๒๘/๓๖๓/๑๔๓ (สฺยา)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๘.

วุฑฺฒึ วิรูฬฺหึ เวปุลฺลํ อาปชฺชนฺตีติ สีลาทิคุเณหิ วฑฺฒนวเสน วุฑฺฒึ, ตตฺถ นิจฺจลภาเวน วิรูฬฺหึ, สพฺพตฺถ ปตฺถฏภาเวน สีลาทิธมฺมกฺขนฺธปาริปูริยา เวปุลฺลํ. น จ เต กุหาทิสภาวา ภิกฺขู อาปชฺชนฺติ, น จ ปาปุณนฺตีติ อตฺโถ. เต โข เม ภิกฺขเว ภิกฺขู มามกาติ อิธาปิ เมติ อตฺตานํ อุทฺทิสฺส ปพฺพชิตตฺตา วทติ, ^๑- สมฺมาปฏิปนฺนตฺตา ปน "มามกา"ติ อาห. วุตฺตวิปริยาเยน สุกฺกปกฺโข เวทิตพฺโพ. ตตฺถ ยาว อรหตฺตมคฺคา วิรูหนฺติ นาม, อรหตฺตผเล ปน สมฺปตฺเต วิรูฬฺหึ เวปุลฺลํ อาปนฺนา นาม. คาถา สุวิญฺเญยฺยา เอว. นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๓๘๖-๓๘๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=8574&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=8574&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=288 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6678 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6531 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6531 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25