ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๘. ปฏิสลฺลานสุตฺตวณฺณนา
      [๔๕] อฏฺฐเม ปฏิสลฺลานรามาติ เตหิ เตหิ สตฺตสงฺขาเรหิ ปฏินิวตฺติตฺวา
สลฺลานํ ปฏิสลฺลานํ, เอกวิหาโร เอกมนฺตเสวิตา, กายวิเวโกติ อตฺโถ. ตํ
ปฏิสลฺลานํ รมนฺติ โรจนฺตีติ ปฏิสลฺลานรามา. "ปฏิสลฺลานารามา"ติปิ ปาโฐ,
ยถาวุตฺตํ ปฏิสลฺลานํ อารมิตพฺพโต อาราโม เอเตสนฺติ ปฏิสลฺลานารามา.
วิหรถาติ เอวํภูตา หุตฺวา วิหรถาติ อตฺโถ. ปฏิสลฺลาเน รตา นิรตา
สมฺมุทิตาติ ปฏิสลฺลานรตา. เอตฺตาวตา ชาคริยานุโยโค, ตสฺส นิมิตฺตภูตา
วูปกฏฺฐกายตา จ ทสฺสิตา. ชาคริยานุโยโค สีลสํวโร อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวารตา
โภชเน มตฺตญฺญุตา สติสมฺปชญฺญนฺติ อิเมหิ ธมฺเมหิ วินา น วตฺตตีติ เตปิ
อิธ อตฺถโต วุตฺตา เอวาติ เวทิตพฺพา.
      อชฺฌตฺตํ เจโตสมถมนุยุตฺตาติ อตฺตโน จิตฺตสมเถ อนุยุตฺตา. อชฺฌตฺตํ
อตฺตโนติ จ เอตํ เอกตฺถํ, พฺยญฺชนเมว นานํ. ภุมฺมตฺเถ เจตํ สมถนฺติ
อนุสทฺทโยเคน อุปโยควจนํ. อนิรากตชฺฌานาติ พหิ อนีหตชฺฌานา,
อวินาสิตชฺฌานา วา. นีหรณํ วินาโส วาติ อิทํ นิรากตํ นาม "ถมฺภํ นิรํกตฺวา
@เชิงอรรถ:  ขุ.ธ. ๒๕/๒๗๓/๖๔       องฺ.จตุกฺก ๒๑/๓๔/๓๘๑, ขุ.อิติ. ๒๕/๙๐/๓๐๙
นิวาตวุตฺตี"ติอาทีสุ ๑- วิย. วิปสฺสนาย สมนฺนาคตาติ สตฺตวิธาย อนุปสฺสนาย
ยุตฺตา. สตฺตวิธา อนุปสฺสนา นาม อนิจฺจานุปสฺสนา ทุกฺขานุปสฺสนา
อนตฺตานุปสฺสนา นิพฺพิทานุปสฺสนา วิราคานุปสฺสนา นิโรธานุปสฺสนา
ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสนา จ, ตา วิสุทฺธิมคฺเค วิตฺถาริตาว.
      พฺรูเหตาโร สุญฺญาคารานนฺติ วฑฺเฒตาโร สุญฺญาคารานํ. เอตฺถ จ
"สุญฺญาคารานนฺ"ติ ยงฺกิญฺจิ วิวิตฺตํ ภาวนานุโยคสฺส อนุจฺฉวิกํ ฐานํ.
สมถวิปสฺสนาวเสน กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา รตฺตินฺทิวํ สุญฺญาคารํ ปวิสิตฺวา
ภาวนานุโยควเสน นิสีทมานา ภิกฺขู "พฺรูเหตาโร สุญฺญาคารานนฺ"ติ เวทิตพฺพา.
เอกภูมิกาทิปาสาเทปิ ปน วาสํ กุรุมานา ฌายิโน สุญฺญาคารานํ พฺรูเหตาโรเตฺวว
เวทิตพฺพา,
      เอตฺถ จ ยา "ปฏิสลฺลานารามา ภิกฺขเว วิหรถ ปฏิสลฺลานรตา"ติ
วูปกฏฺฐกายตา วิหิตา, สา ปริสุทฺธสีลสฺส, น อสีลสฺส อวิสุทฺธสีลสฺส วา
ตสฺส รูปารมฺมณาทิโต จิตฺตวินิวตฺตนสฺเสว อภาวโตติ อตฺถโต สีลวิสุทฺธิ
ทสฺสิตาติ วุตฺโต วายมตฺโถ. "อชฺฌตฺตํ เจโตสมถมนุยุตฺตา อนิรากตชฺฌานา"ติ
ปททฺวเยน สมาธิภาวนา, "วิปสฺสนาย สมนฺนาคตา"ติ อิมินา ปญฺญาภาวนา
วิหิตาติ โลกิยา ติสฺโส สิกฺขา ทสฺสิตา.
      อิทานิ ตาสุ ปติฏฺฐิตสฺส อวสฺสํภาวิผลํ ทสฺเสตุํ "ปฏิสลฺลานรามานนฺ"ติอาทิ
วุตฺตํ. ตตฺถ พฺรูเหตานนฺติ วฑฺเฒตานํ. ทฺวินฺนํ ผลานนฺติ ตติยจตุตฺถผลานํ.
ปาฏิกงฺขนฺติ อิจฺฉิตพฺพํ อวสฺสํภาวี. อญฺญาติ อรหตฺตํ. ตํ หิ เหฏฺฐิมมคฺคญาเณหิ
ญาตมริยาทํ อนติกฺกมิตฺวา ชานนโต, ปริปุณฺณชานนตฺตา อุปริชานนกิจฺจาภาวโต
จ "อญฺญา"ติ วุจฺจติ. สติ วา อุปาทิเสเสติ สติ วา กิเลสูปาทิเสเส,
@เชิงอรรถ:  ขุ.สุ. ๒๕/๓๒๙/๓๙๖
ปหาตุํ อสกฺกุเณยฺเย สติ. ญาเณ หิ อปริปกฺเก เย เตน ปริปกฺเกน
ปหาตพฺพกิเลสา, เต นปฺปหียนฺติ. ตํ สนฺธายาห "สติ วา อุปาทิเสเส"ติ.
สติ จ กิเลเส ขนฺธาภิสงฺขารา ติฏฺฐนฺติ เอว. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต
อนาคามิผลํ อรหตฺตนฺติ เทฺว ธมฺมา ทสฺสิตา. ยถา เจตฺถ, เอวํ อิโต ปเรสุ
ทฺวีสุ สุตฺเตสุ.
      คาถาสุ เย สนฺตจิตฺตาติ เย โยคาวจรา ตทงฺควเสน วิกฺขมฺภนวเสน
จ สมิตกิเลสตาย สนฺตจิตฺตา. เนปกฺกํ วุจฺจติ ปญฺญา, ตาย สมนฺนาคตตฺตา
นิปกา. อิมินา เตสํ กมฺมฏฺฐานปริหรณญาณํ ทสฺเสติ. สติมนฺโต จ ฌายิโนติ
ฐานนิสชฺชาทีสุ กมฺมฏฺฐานาวิชหนเหตุภูตาย สติยา สติมนฺโต,
อารมฺมณูปนิชฺฌานลกฺขเณน ฌาเนน ฌายิโน. สมฺมา ธมฺมํ วิปสฺสนฺติ กาเมสุ
อนเปกฺขิโนติ ปุพฺเพเยว "อฏฺฐิกงฺขลูปมา กามา"ติอาทินา ๑- วตฺถุกาเมสุ
กิเลสกาเมสุ จ อาทีนวปจฺจเวกฺขเณน อนเปกฺขิโน อนตฺถิกา เต ปหาย
อธิคตํ อุปจารสมาธึ อปฺปนาสมาธึ วา ปาทกํ กตฺวา นามรูปํ ตสฺส ปจฺจเย
จ ปริคฺคเหตฺวา กลาปสมฺมสนาทิกฺกเมน สมฺมา อวิปรีตํ ปญฺจกฺขนฺธธมฺมํ
อนิจฺจาทิโต วิปสฺสนฺติ.
      อปฺปมาทรตาติ วุตฺตปฺปการาย สมถวิปสฺสนาภาวนาย อปฺปมชฺชเน
รตา อภิรตา ตตฺถ อปฺปมาเทเนว รตฺตินฺทิวํ วีตินาเมนฺตา. สนฺตาติ สมานา.
"สตฺตา"ติปิ ปาโฐ, ปุคฺคลาติ อตฺโถ. ปมาเท ภยทสฺสิโนติ นิรยูปปตฺติอาทิกํ
ปมาเท ภยํ ปสฺสนฺตา. อภพฺพา ปริหานายาติ เต เอวรูปา สมถวิปสฺสนาธมฺเมหิ
มคฺคผเลหิ วา ปริหานาย อภพฺพา. สมถวิปสฺสนาโต หิ สมฺปตฺตโต
น ปริหายนฺติ, อิตรานิ จ อปฺปตฺตานิ ปาปุณนฺติ. นิพฺพานสฺเสว สนฺติเกติ
@เชิงอรรถ:  วิ.มหาวิ. ๒/๔๑๗/๓๐๖, ม.มู. ๑๒/๒๓๔/๑๙๖
นิพฺพานสฺส จ อนุปาทาปรินิพฺพานสฺส จ สนฺติเก เอว, นจิรสฺเสว นํ
อธิคมิสฺสนฺตีติ.
                       อฏฺฐมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๑๙๑-๑๙๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=4223&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=4223&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=223              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5275              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5362              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5362              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]