ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                      ๗. เมตฺตาภาวนาสุตฺตวณฺณนา
      [๒๗] สตฺตเม ยานิ กานิจีติ อนวเสสปริยาทานํ โอปธิกานิ
ปุญฺญกิริยาวตฺถูนีติ เตสํ นิยมนํ. ตตฺถ อุปธิ วุจฺจนฺติ ขนฺธา, อุปธิสฺส กรณํ
สีลํ เอเตสํ, อุปธิปฺปโยชนานิ วา โอปธิกานิ. สมฺปตฺติภเว อตฺตภาวชนกานิ
ปฏิสนฺธิปวตฺติวิปากทายกานิ. ปุญฺญกิริยาวตฺถูนีติ ปุญฺญกิริยา จ ตา เตสํ เตสํ
ผลานิสํสานํ วตฺถูนิ จาติ ปุญฺญกิริยาวตฺถูนิ. ตานิ ปน สงฺเขปโต ทานมยํ
สีลมยํ ภาวนามยนฺติ ติวิธานิ โหนฺติ. ตตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ ปรโต
ติกนิปาตวณฺณนายํ อาวิภวิสฺสติ. เมตฺตาย เจโตวิมุตฺติยาติ เมตฺตาภาวนาวเสน
ปฏิลทฺธติกจตุกฺกชฺฌานสมาปตฺติยา. "เมตฺตา"ติ หิ วุตฺเต อุปจาโรปิ ลพฺภติ
อปฺปนาปิ, "เจโตวิมุตฺตี"ติ ปน วุตฺเต อปฺปนาฌานเมว ลพฺภติ. ตํ หิ
นีวรณาทิปจฺจนีกธมฺมโต จิตฺตสฺส สุฏฺฐุ วิมุตฺติภาเวน เจโตวิมุตฺตีติ วุจฺจติ.
กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสินฺติ เมตฺตาพฺรหฺมวิหารสฺส โสฬสภาคํ โอปธิกานิ
ปุญฺญกิริยาวตฺถูนิ น อคฺฆนฺติ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- เมตฺตาย เจโตวิมุตฺติยา โย
วิปาโก, ตํ โสฬสโกฏฺฐาเส กตฺวา ตโต เอกํ ปุน โสฬสโกฏฺฐาเส กตฺวา ตตฺถ
โย เอกโกฏฺฐาโส, น ตํ อญฺญานิ โอปธิกานิ ปุญฺญกิริยาวตฺถูนิ อคฺฆนฺตีติ.
อธิคฺคเหตฺวาติ อภิภวิตฺวา. ภาสเตติ อุปกฺกิเลสวิสุทฺธิยา ทิปฺปติ. ตปเตติ
ตโต เอว อนวเสเส ปฏิปกฺขธมฺเม สนฺตปติ. วิโรจตีติ อุภยสมฺปตฺติยา วิโรจติ.
เมตฺตา หิ เจโตวิมุตฺติ จนฺทาโลกสงฺขาตา วิคตูปกฺกิเลสา ชุณฺหา วิย ทิปฺปติ,
อาตโป วิย อนฺธการํ ปจฺจนีกธมฺเม วิธมนฺตี ตปติ, โอสธิตารกา วิย
วิชฺโชตมานา วิโรจติ จ.
      เสยฺยถาปีติ โอปมฺมทสฺสนตฺเถ นิปาโต. ตารกรูปานนฺติ โชตีนํ. จนฺทิยาติ
จนฺทสฺส อยนฺติ จนฺที, ตสฺสา จนฺทิยา, ปภาย ชุณฺหายาติ อตฺโถ. วสฺสานนฺติ
วสฺสานํ พหุวจนวเสน ลทฺธโวหารสฺส อุตุโน. ปจฺฉิเม มาเสติ กตฺติกมาเส.
สรทสมเยติ สรทกาเล. อสฺสยุชกตฺติกมาสา หิ โลเก "สรทอุตู"ติ วุจฺจนฺติ.
วิทฺเธติ อุพฺพิทฺเธ, เมฆวิคเมน ทูรีภูเตติ อตฺโถ. เตเนวาห "วิคตวลาหเก"ติ.
เทเวติ อากาเส. นภํ อพฺภุสฺสกฺกมาโนติ อุทยฏฺฐานโต อากาสํ อุลฺลงฺฆนฺโต.
ตมคตนฺติ ตมํ. อภิวิหจฺจาติ อภิหนฺตฺวา วิธมิตฺวา. โอสธิตารกาติ อุสฺสนฺนา ปภา
เอตาย ธียติ, โอสธีนํ วา อนุพลปฺปทายิตตฺตา โอสธีติ ลทฺธนามา ตารกา.
      เอตฺถาห:- กสฺมา ปน ภควตา สมาเนปิ โอปธิกภาเว ๑- เมตฺตา
อิตเรหิ โอปธิกปุญฺเญหิ วิเสเสตฺวา วุตฺตาติ? วุจฺจเต:- เสฏฺฐฏฺเฐน
นิทฺโทสภาเวน จ สตฺเตสุ สุปฏิปตฺติภาวโต. เสฏฺฐา หิ เอเต วิหารา, สพฺพสตฺเตสุ
สมฺมาปฏิปตฺติภูตานิ ยทิทํ เมตฺตาฌานานิ. ยถา จ พฺรหฺมาโน นิทฺโทสจิตฺตา
วิหรนฺติ, เอวํ เอเตหิ สมนฺนาคตา โยคิโน พฺรหฺมสมาว หุตฺวา วิหรนฺติ. ตถา
หิเม "พฺรหฺมวิหารา"ติ วุจฺจนฺติ. อิติ เสฏฺฐฏฺเฐน นิทฺโทสภาเวน จ สตฺเตสุ
สุปฏิปตฺติภาวโต เมตฺตาว อิตเรหิ โอปธิกปุญฺเญหิ วิเสเสตฺวา วุตฺตา.
      เอวมฺปิ กสฺมา เมตฺตาว เอวํ วิเสเสตฺวา วุตฺตา? อิตเรสํ พฺรหฺมวิหารานํ
อธิฏฺฐานภาวโต ทานาทีนํ สพฺเพสํ กลฺยาณธมฺมานํ ปริปูริกตฺตา จ. อยํ หิ
@เชิงอรรถ:  ก. สาสวภาเว
สตฺเตสุ หิตาการปฺปวตฺติลกฺขณา เมตฺตา, หิตูปสํหารรสา, อาฆาตวินยปจฺจุปฏฺฐานา.
ยทิ อโนธิโส ภาวิตา พหุลีกตา, อถ สุเขเนว กรุณาทิภาวนา สมฺปชฺชนฺตีติ
เมตฺตา อิตเรสํ พฺรหฺมวิหารานํ อธิฏฺฐานํ. ตถา หิ สตฺเตสุ หิตชฺฌาสยตาย
สติ เนสํ ทุกฺขาสหนตา, ๑- สมฺปตฺติวิเสสานํ จิรฏฺฐิติกามตา, ๒- ปกฺขปาตาภาเวน
สพฺพตฺถ สมปฺปวตฺตจิตฺตตา จ สุเขเนว อิชฺฌนฺติ. เอวญฺจ สกลโลกหิตสุข-
วิธานาธิมุตฺตา มหาโพธิสตฺตา "อิมสฺส ทาตพฺพํ, อิมสฺส น ทาตพฺพนฺ"ติ อุตฺตมวิจย-
วเสน วิภาคํ อกตฺวา สพฺพสตฺตานํ นิรวเสสสุขนิทานํ ๓- ทานํ เทนฺติ, หิตสุขตฺถเมว
เนสํ สีลํ สมาทิยนฺติ, สีลปริปูรณตฺถํ เนกฺขมฺมํ ภชนฺติ, เตสํ หิตสุเขสุ
อสมฺโมหตฺถาย ปญฺญํ ปริโยทเปนฺติ, หิตสุขาภิวฑฺฒนตฺถเมว ทฬฺหํ วีริยมารภนฺติ,
อุตฺตมวีริยวเสน วีรภาวํปตฺตาปิ สตฺตานํ นานปฺปการหิตชฺฌาสเยเนว อปราธํ
ขมนฺติ, "อิทํ โว ทสฺสาม, กริสฺสามา"ติอาทินา กตํ ปฏิญฺญาตํ น วิสํวาเทนฺติ,
เตสํ หิตสุขาเยว อจลาธิฏฺฐานา ๔- โหนฺติ. เตสุ อจลาย เมตฺตาย ปุพฺพการิโน
หิตชฺฌาสเยเนว เนสํ วิปฺปกาเร อุทาสีนา โหนฺติ, ปุพฺพการิตายปิ น
ปจฺจูปการมาสิสนฺตีติ. เอวนฺเต ปารมิโย ปูเรตฺวา ยาว
ทสพลจตุเวสารชฺชฉอสาธารณญาณอฏฺฐารสอาเวณิกพุทฺธธมฺมปฺปเภเท สพฺเพปิ
กลฺยาณธมฺเม ปริปูเรนฺติ เอวํ ทานาทีนํ สพฺเพสํ กลฺยาณธมฺมานํ ปาริปูริกา
เมตฺตาติ จ อิมสฺส วิเสสสฺส ทสฺสนตฺถํ สา อิตเรหิ วิเสเสตฺวา วุตฺตา.
      อปิจ เมตฺตาย อิตเรหิ โอปธิกปุญฺเญหิ มหานุภาวตา เวลามสุตฺเตน
ทีเปตพฺพา. ตตฺถ หิ ยถา นาม มหตา เวลามสฺส ทานโต เอกสฺส โสตาปนฺนสฺส
ทานํ มหปฺผลตรํ วุตฺตํ, เอวํ โสตาปนฺนสตโต เอกสฺส สกทาคามิสฺส ทานํ
ฯเปฯ ปจฺเจกพุทฺธสตโต ภควโต ตโตปิ พุทฺธปฺปมุขสฺส สํฆสฺส ทานํ, ตโตปิ
@เชิงอรรถ:  ม. ทุกฺขาปนยนตา        ม. จิรฏฐิติกตา
@ ม. นิรวเสสมุเขน        ก. สจฺจาธิฏฺฐานา
จาตุทฺทิสสฺส สํฆสฺส วิหารทานํ, ตโตปิ สรณคมนํ, ตโตปิ สีลสมาทานํ, ตโตปิ
คทฺทูหนมตฺตมฺปิ กาลํ เมตฺตาภาวนา มหปฺผลตรา วุตฺตา. ยถาห:-
               "ยํ คหปติ เวลาโม พฺราหฺมโณ ทานํ อทาสิ มหาทานํ.
          โย เจกํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺนํ โภเชยฺย, อิทํ ตโต มหปฺผลตรํ. โย จ
          สตํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺนํ โภเชยฺย ฯเปฯ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา
          เวรมณึ. โย จ อนฺตมโส คทฺทูหนมตฺตมฺปิ เมตฺตจิตฺตํ ภาเวยฺย,
          อิทํ ตโต มหปฺผลตรนฺ"ติ. ๑-
      มหคฺคตปุญฺญภาเวน ปนสฺสา ปริตฺตปุญฺญโต สาติสยตาย วตฺตพฺพเมว
นตฺถิ. วุตฺตเญฺหตํ "ยํ ปมาณกตํ กมฺมํ, น ตํ ตตฺราวสิสฺสติ, น ตํ
ตตฺราวติฏฺฐตี"ติ. ๒- กามาวจรกมฺมํ หิ ปมาณกตํ นาม, มหคฺคตกมฺมํ ปน ปมาณํ
อติกฺกมิตฺวา โอทิสกาโนทิสกผรณวเสน วฑฺฒิตฺวา กตตฺตา อปฺปมาณกตํ นาม.
กามาวจรกมฺมํ ตสฺส มหคฺคตกมฺมสฺส อนฺตรา ลคฺคิตุํ วา ตํ กมฺมํ อภิภวิตฺวา
อตฺตโน วิปากสฺส โอกาสํ คเหตฺวา ฐาตุํ วา น สกฺโกติ, อถ โข
มหคฺคตกมฺมเมว ตํ ปริตฺตกมฺมํ มโหโฆ วิย ปริตฺตํ อุทกํ อภิภวิตฺวา
อตฺตโน โอกาสํ คเหตฺวา ติฏฺฐติ, ตสฺส วิปากํ ปฏิพาหิตฺวา สยเมว
พฺรหฺมสหพฺยตํ อุปเนตีติ อยํ หิ ตสฺส อตฺโถติ.
      คาถาสุ โยติ โย โกจิ คหฏฺโฐ วา ปพฺพชิโต วา. เมตฺตนฺติ
เมตฺตาฌานํ. อปฺปมาณนฺติ ภาวนาวเสน อารมฺมณวเสน จ อปฺปมาณํ.
อสุภภาวนาทโย วิย หิ อารมฺมเณ เอกเทสคฺคหณํ อกตฺวา อนวเสสผรณวเสน
อโนธิโส ผรณวเสน จ อปฺปมาณารมฺมณตาย ปคุณภาวนาวเสน ๓- อปฺปมาณํ.
ตนู สํโยชนา โหนฺตีติ เมตฺตาฌานํ ปาทกํ กตฺวา สมฺมสิตฺวา เหฏฺฐิเม
อริยมคฺเค อธิคจฺฉนฺตสฺส สุเขเนว ปฏิฆสํโยชนาทโย ปหียมานา ตนู โหนฺติ.
@เชิงอรรถ:  องฺ.นวก. ๒๓/๒๒๔/๔๐๗-๘
@ ที.สี. ๙/๕๕๖/๒๔๕, สํ.สฬา. ๑๘/๖๑๙/๓๙๗ (สฺยา)    ม. ผรณภาวนาวเสน
เตนาห "ปสฺสโต อุปธิกฺขยนฺ"ติ. "อุปธิกฺขโย"ติ หิ นิพฺพานํ วุจฺจติ, ตญฺจสฺส
สจฺฉิกิริยาภิสมยวเสน มคฺคญาเณน ปสฺสติ. อถ วา ตนู สํโยชนา โหนฺตีติ
เมตฺตาฌานปทฏฺฐานาย วิปสฺสนาย อนุกฺกเมน อุปธิกฺขยสงฺขาตํ อรหตฺตํ ปตฺวา
ตํ ปสฺสโต ปเคว ทสปิ สํโยชนา ตนู โหนฺติ, ปหียนฺตีติ อตฺโถ, อถ วา
ตนู สํโยชนา โหนฺตีติ ปฏิโฆ เจว ปฏิฆสมฺปยุตฺตสํโยชนา จ ตนุกา โหนฺติ.
ปสฺสโต อุปธิกฺขยนฺติ เตสํเยว กิเลสูปธีนํ ขยสงฺขาตํ เมตฺตํ อธิคมวเสน
ปสฺสนฺตสฺสาติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ.
      เอวํ กิเลสปฺปหานํ นิพฺพานาธิคมญฺจ เมตฺตาภาวนาย สิขาปฺปตฺตมานิสํสํ
ทสฺเสตฺวา อิทานิ อญฺเญปิ อานิสํเส ทสฺเสตุํ "เอกมฺปิ เจ"ติอาทิมาห. ตตฺถ
อทุฏฺฐจิตฺโตติ เมตฺตาพเลน สุฏฺฐุ วิกฺขมฺภิตพฺยาปาทตาย พฺยาปาเทน อทูสิตจิตฺโต.
เมตฺตายตีติ หิตผรณวเสน เมตฺตํ กโรติ. กุสโลติ อติสเยน กุสลวา
มหาปุญฺโญ, ปฏิฆาทิอนตฺถวิคเมน วา เขมี. เตนาติ เตน เมตฺตายิเตน.
สพฺเพ จ ปาเณติ จสทฺโท พฺยติเรเก. มนสานุกมฺปนฺติ จิตฺเตน อนุกมฺปนฺโต.
อิทํ วุตฺตํ โหติ:- เอกสตฺตวิสยาปิ ตาว เมตฺตา มหากุสลราสี, สพฺเพ ปน
ปาเณ อตฺตโน ปิยปุตฺตํ วิย หิตผรเณน มนสา อนุกมฺปนฺโต ปหูตํ พหุํ
อนปฺปกํ อปริยนฺตํ จตุสฏฺฐิมหากปฺเปปิ อตฺตโน วิปากปฺปพนฺธํ ปวตฺเตตุํ
สมตฺถํ อุฬารปุญฺญํ อริโย ปริสุทฺธจิตฺโต ปุคฺคโล ปกโรติ นิปฺผาเทติ.
      สตฺตสณฺฑนฺติ สตฺตสงฺขาเตน สณฺเฑน สมนฺนาคตํ ภริตํ, สตฺเตหิ
อวิรฬํ อากิณฺณมนุสฺสนฺติ อตฺโถ. วิชิตฺวาติ อทณฺเฑน อสตฺเถน ธมฺเมเนว
วิชินิตฺวา. ราชิสโยติ อิสิสทิสา ธมฺมิกราชาโน. ยชมานาติ ทานานิ ททมานา.
อนุปริยคาติ วิจรึสุ.
      อสฺสเมธนฺติอาทีสุ โปราณกราชกาเล กิร สสฺสเมธํ ปุริสเมธํ สมฺมาปาสํ
วาจาเปยฺยนฺติ จตฺตาริ สงฺคหวตฺถูนิ อเหสุํ, เยหิ ราชาโน โลกํ สงฺคณฺหึสุ.
ตตฺถ นิปฺผนฺนสสฺสโต ทสมภาคคฺคหณํ สสฺสเมธํ นาม, สสฺสสมฺปาทเน
เมธาวิตาติ อตฺโถ. มหาโยธานํ ฉมาสิกํ ภตฺตเวตนานุปฺปทานํ ปุริสเมธํ นาม,
ปุริสสงฺคหเณ เมธาวิตาติ อตฺโถ. ทลิทฺทมนุสฺสานํ โปตฺถเก เลขํ คเหตฺวา
ตีณิ วสฺสานิ วินา วฑฺฒิยา สหสฺสทฺวิสหสฺสมตฺตธนานุปฺปทานํ สมฺมาปาสํ
นาม. ตํ หิ สมฺมา มนุสฺเส ปาเสติ หทเย พนฺธิตฺวา วิย ฐเปติ, ตสฺมา
"สมฺมาปาสนฺ"ติ วุจฺจติ. "ตาต มาตุลา"ติอาทินา ปน สณฺหวาจาย สงฺคณฺหณํ
วาจาเปยฺยํ นาม, เปยฺยวชฺชํ ปิยวาจตาติ อตฺโถ. เอวํ จตูหิ สงฺคหวตฺถูหิ
สงฺคหิตํ รฏฺฐํ อิทฺธญฺเจว โหติ ผีตญฺจ ปหูตอนฺนปานํ เขมํ นิพฺภยํ. ๑-
มนุสฺสา มุทา โมทมานา อุเร ปุตฺเต นจฺเจนฺตา อปารุตฆรา วิหรนฺติ, อิทํ
ฆรทฺวาเรสุ อคฺคฬานํ อภาวโต "นิรคฺคฬนฺ"ติ วุจฺจติ. อยํ โปราณิกา ปเวณิ,
อยํ โปราณิกา ปกติ.
      อปรภาเค ปน โอกฺกากรากาเล พฺราหฺมณา อิมานิ จตฺตาริ สงฺคหวตฺถูนิ
อิมญฺจ รฏฺฐสมฺปตฺตึ ปริวตฺเตนฺตา อุทฺธมฺมูลํ กตฺวา อสฺสเมธํ ปุริสเมธนฺติอาทิเก
ปญฺจ ยญฺเญ นาม อกํสุ. วุตฺตเญหตํ ภควตา พฺราหฺมณธมฺมิยสุตฺเต:-
          "เตสํ อาสิ วิปลฺลาโส        ทิสฺวาน อณุโต อณุํ ฯเปฯ
           เต ตตฺถ มนฺเต คนฺเถตฺวา    โอกฺกากํ ตทุปาคมุนฺ"ติ. ๒-
      ตตฺถ อสฺสเมตฺถ เมธนฺติ พาเธนฺตีติ อสฺสเมโธ, ทฺวีหิ ปริญฺเญหิ
ยชิตพฺพสฺส เอกวีสติยูปสฺส เอกสฺมึ ปจฺฉิมทิวเส เอว ๓- สตฺต
นวุติปญฺจปสุสตฆาตภีสนสฺส ฐเปตฺวา ภูมึ จ ปุริเส จ อวเสสสพฺพวิภวทกฺขิณสฺส
ยญฺญสฺเสตํ อธิวจนํ. ปุริสเมตฺถ เมธนฺติ พาเธนฺตีติ ปุริสเมโธ. จตูหิ ปริญฺเญหิ
ยชิตพฺพสฺส สทฺธึ ภูมิยา อสฺสเมเธ วุตฺตวิภวทกฺขิณสฺส ยญฺญสฺเสตํ อธิวจนํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. นิรพฺพุทํ       สุ.ขุ. ๒๕/๓๐๕/๓๙๑      สี.,ม.,ก. มชฺฌิมทิวเสเอว
สมฺมเมตฺถ ปาสนฺติ ขิปนฺตีติ สมฺมาปาโส, ยุคจฺฉิคฺคเฬ ปเวสนทณฺฑกสงฺขาตํ
สมฺมํ ขิปิตฺวา ตสฺส ปติโตกาเส เวทึ กตฺวา สํหาริเมหิ ยูปาทีหิ สรสฺสตินทิยา
นิมฺมุคฺโคกาสโต ปภุติ ปฏิโลมํ คจฺฉนฺเตน ยชิตพฺพสฺส ยญฺญยาคสฺเสตํ ๑-
อธิวจนํ. วาชเมตฺถ ปิวนฺตีติ วาชเปยฺโย. เอเกน ปริยญฺเญน สตฺตรสหิ ปสูหิ
ยชิตพฺพสฺส เวฬุวยูปสฺส สตฺตรสกทกฺขิณสฺส ยญฺญสฺเสตํ อธิวจนํ. นตฺถิ
เอตฺถ อคฺคโฬติ นิรคฺคโฬ. นวหิ ปริยญฺเญหิ ยชิตพฺสสฺส สทฺธึ ภูมิยา
ปุริเสหิ จ อสฺสเมเธ วุตฺตวิภวทกฺขิณสฺส สพฺพเมธปริยายนามสฺส
อสฺสเมธวิกปฺปสฺเสตํ อธิวจนํ.
      จนฺทปฺปภาติ จนฺทปฺปภาย. ตารคณาว สพฺเพติ ยถา สพฺเพปิ ตารคณา
จนฺทสฺส ปภาย ๒- โสฬสิมฺปิ กลํ นาคฺฆนฺติ, เอวํ เต อสฺสเมธาทโย ยญฺญา
เมตฺตจิตฺตสฺส วุตฺตลกฺขเณน สุภาวิตสฺส โสฬสิมฺปิ กลํ นานุภวนฺติ น ปาปุณนฺติ,
นาคฺฆนฺตีติ อตฺโถ.
      อิทานิ อปเรปิ ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิเก เมตฺตาภาวนาย อานิสํเส ทสฺเสตุํ
"โย น หนฺตี"ติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ โยติ เมตฺตาพฺรหฺมวิหารภาวนานุยุตฺโต
ปุคฺคโล. น หนฺตีติ เตเนว เมตฺตาภาวนานุภาเวน ทูรวิกฺขมฺภิตพฺยาปาทตาย น
กิญฺจิ สตฺตํ หึสติ, เลฑฺฑุทณฺฑาทีหิ น วิพาธติ วา. น ฆาเตตีติ ปรํ
สมาทเปตฺวา น สตฺเต หนาเปติ น วิพาธาเปติ จ. น ชินาตีติ
สารมฺภวิคฺคาหิกกถาทิวเสน น กิญฺจิ ชินาติ สารมฺภสฺเสว อภาวโต, ชานิกรณวเสน
วา อฏฺฏกรณาทินา น กิญฺจิ ชินาติ. น ชาปเยติ ปเรปิ ปโยเชตฺวา ปเรสํ
ธนชานึ น การาเปยฺย. เมตฺตํโสติ เมตฺตามยจิตฺตโกฏฺฐาโส, เมตฺตาย วา อํโส
อวิชฺชหนฏฺเฐน อวยวภูโตติ เมตฺตํโส. สพฺพภูเตสูติ สพฺพสตฺเตสุ. ตโต เอว
@เชิงอรรถ:  ม. ยาตรายาคสฺเสตํ สพฺพภาคสฺเสตํ, มโน.ปู. ๒/๓๙/๓๔๑   ฉ.ม. จนฺทิมโสภาย
เวรนฺตสฺส น เกนจีติ อกุสลเวรํ ตสฺส เกนจิปิ การเณน นตฺถิ,
ปุคฺคลเวรสงฺขาโต วิโรโธ เกนจิ ปุริเสน สทฺธึ ตสฺส เมตฺตาวิหารสฺส นตฺถีติ.
      เอวเมตสฺมึ เอกกนิปาเต ปฏิปาฏิยา เตรสสุ สุตฺเตสุ สิกฺขาสุตฺตทฺวเย
จาติ ปณฺณรสสุ สุตฺเตสุ วิวฏฺฏํ กถิตํ, นีวรณสุตฺตํ สํโยชนสุตฺตํ อปฺปมาทสุตฺตํ
อฏฺฐิสญฺจยสุตฺตนฺติ เอเตสุ จตูสุ สุตฺเตสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ, อิตเรสุ ปน
วฏฺฏเมว กถิตนฺติ.
                       สตฺตมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                    ปรมตฺถทีปนียา ขุทฺทกนิกายฏฺฐกถาย
                            อิติวุตฺตกสฺส
                      เอกกนิปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๑๐๒-๑๐๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=2236&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=2236&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=205              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4868              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5042              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5042              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]