ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๑๐. ปทุฏฺฐจิตฺตสุตฺตวณฺณนา
      [๒๐] ทสมสฺส กา อุปฺปตฺติ? อฏฺฐุปฺปตฺติเยว. เอกทิวสํ กิร ภิกฺขู
ธมฺมสภายํ สนฺนิสินฺนา กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ "อาวุโส อิเธกจฺโจ พหุํ ปุญฺญกมฺมํ
กโรติ, เอกจฺโจ พหุํ ปาปกมฺมํ, เอกจฺโจ อุภยโวมิสฺสกํ กโรติ, ตตฺถ
โวมิสฺสการิโน กีทิโส อภิสมฺปราโย"ติ. อถ สตฺถา ธมฺมสภํ อุปคนฺตฺวา
ปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน นิสินฺโน ตํ กถํ สุตฺวา "ภิกฺขเว มรณาสนฺนกาเล
สงฺกิลิฏฺฐจิตฺตสฺส ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขา"ติ ทสฺเสนฺโต อิมาย อฏฺฐุปฺปตฺติยา อิทํ
สุตฺตํ เทเสสิ.
      ตตฺถ อิธาติ เทสาปเทเส นิปาโต. สฺวายํ กตฺถจิ ปเทสํ อุปาทาย
วุจฺจติ "อิเธว ติฏฺฐมานสฺส, เทวภูตสฺส เม สโต"ติอาทีสุ. ๒- กตฺถจิ สาสนํ
อุปาทาย "อิเธว ภิกฺขเว สมโณ อิธ ทุติโย สมโณ"ติอาทีสุ. ๓- กตฺถจิ
@เชิงอรรถ:  ขุ.ธ. ๒๕/๑๙๔/๕๑     ที.มหา. ๑๐/๓๖๙/๒๔๔
@ ม.มู. ๑๒/๑๓๙/๙๘, องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๒๔๑/๒๖๕
ปทปูรณมตฺเต "อิธาหํ ภิกฺขเว ภุตฺตาวี อสฺสํ ปวาริโต"ติอาทีสุ. ๑- กตฺถจิ โลกํ
อุปาทาย วุจฺจติ "อิธ ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชตี"ติอาทีสุ. ๒- อิธาปิ โลเก เอว
ทฏฺฐพฺโพ. เอกจฺจนฺติ เอกํ, อญฺญตรนฺติ อตฺโถ. ปุคฺคลนฺติ สตฺตํ. โส หิ
ยถาปจฺจยํ กุสลากุสลานํ ตพฺพิปากานญฺจ ปูรณโต มรณวเสน คลนโต จ
ปุคฺคโลติ วุจฺจติ. ปทุฏฺฐจิตฺตนฺติ ปโทเสน อาฆาเตน ปทุฏฺฐจิตฺตํ. อถ วา
ปทุฏฺฐจิตฺตนฺติ โทเสน ราคาทินา ปทูสิตจิตฺตํ. เอตฺถ จ เอกจฺจนฺติ อิทํ
ปทุฏฺฐจิตฺตสฺส ปุคฺคลสฺส วิเสสนํ. ยสฺส หิ ปฏิสนฺธิทายกกมฺมํ โอกาสมกาสิ,
โส ตถา วุตฺโต. ยสฺส จ อกุสลปฺปวตฺติโต จิตฺตํ นิวตฺเตตฺวา กุสลวเสน
โอตาเรตุํ น สกฺกา, เอวํ อาสนฺนมรโณ. เอวนฺติ อิทานิ วตฺตพฺพาการํ ทสฺเสติ.
เจตสาติ อตฺตโน จิตฺเตน เจโตปริยญาเณน. เจโตติ ตสฺส ปุคฺคลสฺส จิตฺตํ.
ปริจฺจาติ ปริจฺฉินฺทิตฺวา ปชานามิ. นนุ จ ยถากมฺมูปคญาณสฺสายํ วิสโยติ ๓- ?
สจฺจเมตํ, ตทา ปวตฺตมานอกุสลจิตฺตวเสน ปเนตํ วุตฺตํ.
      อิมมฺหิ จายํ สมเยติ อิมสฺมึ กาเล, อิมายํ วา ปจฺจยสามคฺคิยํ, อยํ
ปุคฺคโล ชวนวีถิยา ปรภาเค กาลํ กเรยฺย เจติ อตฺโถ. น หิ ชวนกฺขเณ
กาลกิริยา อตฺถิ. ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยติ ยถา อาภตํ กิญฺจิ อาหริตฺวา
ฐปิตํ, เอวํ อตฺตโน กมฺมุนา นิกฺขิตฺโต นิรเย ฐปิโต เอวาติ อตฺโถ. กายสฺส
เภทาติ อุปาทินฺนกฺขนฺธปริจฺจาคา. ปรํ มรณาติ ตทนนฺตรํ อภินิพฺพตฺตกฺขนฺธคฺคหเณ.
อถ วา กายสฺส เภทาติ ชีวิตินฺทฺริยสฺส อุปจฺเฉทา. ปรํ มรณาติ
จุติจิตฺตโต ๔- อุทฺธํ.
      อปายนฺติอาทิ สพฺพํ นิรยสฺเสว เววจนํ. ๕- นิรโย หิ อยสงฺขาตา สุขา
อเปโตติ อปาโย, สคฺคโมกฺขเหตุภูตา วา ปุญฺญสมฺมตา อยา อเปโตติปิ อปาโย.
@เชิงอรรถ:  ม.มู. ๑๒/๓๐/๑๗     องฺ.ติก. ๒๐/๖๑/๑๖๔     สี. วิเสโสติ
@ ฉ.ม. จติโต         สี.,อิ. นิรยสฺส เววจนเมว
ทุกฺขสฺส คติ ปฏิสรณนฺติ ทุคฺคติ, โทสพหุลตฺตา วา ทุฏฺเฐน กมฺมุนา
นิพฺพตฺตา คตีติปิ ทุคฺคติ. วิวสา นิปตนฺติ เอตฺถ ทุกฺกฏกมฺมการิโน, วินสฺสนฺตา
วา เอตฺถ นิปตนฺติ สมฺภิชฺชมานงฺคปจฺจงฺคาติ วินิปาโต. นตฺถิ เอตฺถ
อสฺสาทสญฺญิโต อโยติ นิรสฺสาทฏฺเฐน นิรโย. อถ วา อปายคฺคหเณน
ติรจฺฉานโยนิ วุจฺจติ. ติรจฺฉานโยนิ หิ อปาโย สุคติโต อเปตตฺตา, น ทุคฺคติ
มเหสกฺขานํ นาคราชาทีนํ สมฺภวโต. ทุคฺคติคฺคหเณน เปตฺติวิสโย. โส หิ
อปาโย เจว ทุคฺคติ จ สุคติโต อเปตตฺตา ทุกฺขสฺส จ คติภูตตฺตา, น
วินิปาโต อสุรสทิสํ อวินิปาตตฺตา. วินิปาตคฺคหเณน อสุรกาโย. โส หิ
ยถาวุตฺเตนตฺเถน อปาโย เจว ทุคฺคติ จ, สพฺพสมฺปตฺติสมุสฺสเยหิ วินิปติตตฺตา
วินิปาโตติ จ วุจฺจติ. นิรยคฺคหเณน อวีจิอาทิ อเนกปฺปกาโร นิรโยว วุจฺจติ.
อิธ ปน สพฺพปเทหิปิ นิรโยว วุตฺโต. อุปปชฺชนฺตีติ ปฏิสนฺธึ คณฺหนฺติ.
      คาถาสุ ปฐมคาถา สงฺคีติกาเล ธมฺมสงฺคาหกตฺเถเรหิ ฐปิตา. ญตฺวานาติ
ปุพฺพกาลกิริยา. ญาณปุพฺพกํ หิ พฺยากรณํ. เหตุอตฺโถ วา ตฺวาสทฺโท ยถา
"สีหํ ทิสฺวา ภยํ โหตี"ติ, ชานนเหตูติ อตฺโถ. พุทฺโธ ภิกฺขูน สนฺติเกติ
พุทฺโธ ภควา อตฺตโน สนฺติเก ภิกฺขูนํ เอตํ ปรโต ทฺวีหิ คาถาหิ วุจฺจมานํ
อตฺถํ พฺยากาสิ. เสสํ วุตฺตนยเมว.
                       ทสมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ทุติยวคุควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๘๑-๘๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=1773&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=1773&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=198              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4715              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4931              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4931              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]