ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๔. จตุตฺถนิพฺพานปฏิสํยุตฺตสุตฺตวณฺณนา
    [๗๔] จตุตฺเถ อถ โข ภควา เอตมฺถํ วิทิตฺวาติ ตทา กิร ภควตา
อเนกปริยาเยน สนฺทสฺสนาทิวเสน นิพฺพานปฏิสํยุตฺตาย ธมฺมเทสนาย กตาย
@เชิงอรรถ:  สี. ผรุสภาวานํ   องฺ.ติก. ๒๐/๑๓๗/๒๗๘ อาทิ, ขุ.ธ. ๒๕/๒๗๗-๙/๖๔,
@ขุ,มหา. ๒๙/๑๓๑/๑๑๑ (สฺยา)   สี. สมยสทฺโท   ม. อตฺถโตปิ
เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ "อยํ ตาว ภควตา อมตมหานิพฺพานธาตุยา
อเนกาการโวการํ อานิสํสํ ทีเปนฺเตน ๑- อนญฺญสาธารโณ อนุภาโว ปกาสิโต,
อธิคมุปาโย ปนสฺสา น ภาสิโต, กถํ นุ โข ปฏิปชฺชนฺเตหิ อเมฺหหิ อยํ
อธิคนฺตพฺพา"ติ. อถ ภควา เตสํ ภิกฺขูนํ เอตํ ยถาวุตฺตปริวิตกฺกสงฺขาตํ อตฺถํ
สพฺพาการโต วิทิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ ตณฺหาวเสน กตฺถจิ อนิสฺสิตสฺส
ปสฺสทฺธกายจิตฺตสฺส วีถิปฏิปนฺนวิปสฺสนสฺส อริยมคฺเคน อนวเสสโต
ตณฺหาปหาเนน นิพฺพานาธิคมวิภาวนํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ.
    ตตฺถ นิสฺสิตสฺส จลิตนฺติ รูปาทิสงฺขาเร ตณฺหาทิฏฺฐีหิ นิสฺสิตสฺส จลิตํ
"เอตํ มม, เอโส เม อตฺตา"ติ ๒- ตณฺหาทิฏฺฐิวิปฺผนฺทิตํ โหติ.
อปฺปหีนตณฺหาทิฏฺฐิกสฺส หิ ปุคฺคลสฺส สุขาทีสุ อุปฺปนฺเนสุ ตานิ อภิภุยฺย วิหริตุํ
อสกฺโกนฺตสฺส "มม เวทนา, อหํ เวทิยามี"ติอาทินา ตณฺหาทิฏฺฐิคฺคาหวเสน
กุสลปฺปวตฺติโต จิตฺตสนฺตานสฺส จลนํ กมฺปนํ, อวกฺขลิตํ วา โหตีติ อตฺโถ.
อนิสฺสิตสฺส จลิตํ นตฺถีติ โย ปน วิสุทฺธิปฏิปทํ ปฏิปชฺชนฺโต สมถวิปสฺสนาหิ
ตณฺหาทิฏฺฐิโย วิกฺขมฺเภตฺวา อนิจฺจาทิวเสน สงฺขาเร สมฺมสนฺโต วิหรติ, ตสฺส
ตํ อนิสฺสิตสฺส ยถาวุตฺตํ จลิตํ อวกฺขลิตํ, วิปฺผนฺทิตํ วา นตฺถิ การณสฺส
สุวิกฺขมฺภิตตฺตา.
    จลิเต อสตีติ ยถาวุตฺเต จลิเต อสติ ยถา ตณฺหาทิฏฺฐิคฺคาหา นปฺปวตฺตนฺติ,
ตถา วีถิปฏิปนฺนาย วิปสฺสนาย ตํ อุสฺสุกฺกาเปนฺตสฺส. ๓- ปสฺสทฺธีติ
วิปสฺสนาจิตฺตสหชาตานํ กายจิตฺตานํ สารมฺภกรกิเลสวูปสมินี ทุวิธาปิ ปสฺสทฺธิ
โหติ. ปสฺสทฺธิยา สติ นติ น โหตีติ ปุพฺเพนาปรํ วิเสสยุตฺตาย ปสฺสทฺธิยา สติ
อนวชฺชสุขาธิฏฺฐานํ สมาธึ วฑฺเฒตฺวา ตํ ปญฺญาย สมวายกรเณน สมถวิปสฺสนํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ทสฺเสนฺเตน   ม.มู. ๑๒/๒๔๑, ๓๕๘/๒๐๓, ๓๒๒
@ ม. อุปกฺกมนฺตสฺส
ยุคนทฺธํ โยเชตฺวา มคฺคปรมฺปราย กิเลเส เขเปนฺตสฺส กามภวาทีสุ นมนโต
"นตี"ติ ลทฺธนามา ตณฺหา อรหตฺตมคฺคกฺขเณ อนวเสสโต น โหติ,
อนุปฺปตฺติธมฺมตํ อาปาทิตตฺตา น อุปฺปชฺชตีติ อตฺโถ.
    นติยา อสตีติ อรหตฺตมคฺเคน ตณฺหาย สุปหีนตฺตา ภวาทิอตฺถาย
อาลยนิกนฺติปริยุฏฺฐาเน อสติ. อาคติคติ น โหตีติ ปฏิสนฺธิวเสน อิธ อาคติ
อาคมนํ จุติวเสน คติ อิโต ปรโลกคมนํ เปจฺจภาโว น โหติ นปฺปวตฺตติ.
อาคติคติยา อสตีติ วุตฺตนเยน อาคติยา จ คติยา จ อสติ. จุตูปปาโต น
โหตีติ อปราปรํ จวนุปปชฺชนํ น โหติ นปฺปวตฺตติ. อสติ หิ กิเลสวฏฺเฏ
กมฺมวฏฺฏํ ปจฺฉินฺนเมว, ปจฺฉินฺเน จ ตสฺมึ กุโต วิปากวฏฺฏสฺส สมภโว.
เตเนวาห ๑- "จุตูปปาเต อสติ เนวิธ น หุรนฺ"ติอาทิ. ตตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ เหฏฺฐา
พาหิยสุตฺเต วิตฺถารโต วุตฺตเมว. ตสฺมา ตตฺถ วุตฺตนเยเนว อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
    อิติ ภควา อิธาปิ เตสํ ภิกฺขูนํ อนวเสสโต วฏฺฏทุกฺขวูปสมเหตุภูตํ
อมตมหานิพฺพานสฺส อานุภาวํ สมฺมาปฏิปตฺติยา ปกาเสสิ.
                       จตุตฺถสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๔๒๔-๔๒๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=9498&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=9498&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=161              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4022              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4283              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4283              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]