ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                     ๕. อปรลกุณฺฏกภทฺทิยสุตฺตวณฺณนา
    [๖๕] ปญฺจเม สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโตติ อายสฺมา
ลกุณฺฏกภทฺทิโย เอกทิวสํ สมฺพหุเลหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ คามนฺตเรน ปิณฺฑาย
จริตฺวา กตภตฺตกิจฺโจ ปตฺตํ โวทกํ กตฺวา ถวิกาย ปกฺขิปิตฺวา อํเส ลคฺเคตฺวา
จีวรํ สงฺฆริตฺวา ตมฺปิ วามํเส ฐเปตฺวา ปาสาทิเกน อภิกฺกนฺเตน ปฏิกฺกนฺเตน
อาโลกิเตน วิโลกิเตน สมิญฺชิเตน ปสาริเตน โอกฺขิตฺตจกฺขุ อิริยาปถสมฺปนฺโน
อตฺตโน สติปญฺญาเวปุลฺลํ ปกาเสนฺโต วิย สติสมฺปชญฺญํ สูปฏฺฐิตํ กตฺวา
สมาหิเตน จิตฺเตน ปเท ปทํ นิกฺขิปนฺโต คจฺฉติ, คจฺฉนฺโต จ ภิกฺขูนํ ปจฺฉโต
ปจฺฉโต คจฺฉติ เตหิ ภิกฺขูหิ อสมฺมิสฺโส. กสฺมา? อสํสฏฺฐวิหาริตาย. อปิจ
ตสฺส อายสฺมโต รูปํ ปริภูตํ ปริภวฏฺฐานียํ ปุถุชฺชนา โอหีเฬนฺติ. เถโร ตํ
ชานิตฺวา ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต คจฺฉติ "มา อิเม มํ นิสฺสาย อปุญฺญํ ปสวึสู"ติ.
เอวํ เต ภิกฺขู จ เถโร จ สาวตฺถึ ปตฺวา วิหารํ ปวิสิตฺวา เยน ภควา
เตนุปสงฺกมนฺติ. เตน วุตฺตํ "เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา
ลกุณฺฏกภทฺทิโยติอาทิ,
    ตตฺถ ทุพฺพณฺณนฺติ วิรูปํ. เตนสฺส วณฺณสมฺปตฺติยา สณฺฐานสมฺปตฺติยา
จ อภาวํ ทสฺเสติ. ทุทฺทสิกนฺติ อปาสาทิกทสฺสนํ. เตนสฺส อนุพฺยญฺชนสมฺปตฺติยา
อาการสมฺปตฺติยา จ อภาวํ ทสฺเสติ. โอโกฏิมกนฺติ รสฺสํ. อิมินา อาโรหสมฺปตฺติยา
อภาวํ ทสฺเสติ. เยภุยฺเยน ภิกฺขูนํ ปริภูตรูปนฺติ ปุถุชฺชนภิกฺขูหิ โอหีฬิตรูปํ.
ปุถุชฺชนา เอกจฺเจ ฉพฺพคฺคิยาทโย ตสฺส อายสฺมโต คุณํ  อชานนฺตา
หตฺถกณฺณจูฬิกาทีสุ คณฺหนฺตา ปรามสนฺตา กีฬนฺตา ปริภวนฺติ, น อริยา
กลฺยาณปุถุชฺชนา วา.
    ภิกฺขู อามนฺเตสีติ กสฺมา อามนฺเตสิ? เถรสฺส คุณํ ปกาเสตุํ. เอวํ กิร
ภควโต อโหสิ "อิเม ภิกฺขู มม ปุตฺตสฺส มหานุภาวตํ น ชานนฺติ, เตน ตํ
ปริภวนฺติ, ตํ เนสํ ทีฆรตฺตํ อหิตาย ทุกฺขาย ภวิสฺสติ, หนฺทาหํ อิมสฺส คุเณ
ภิกฺขูนํ ปกาเสตฺวา ปริภวโต นํ โมเจสฺสามี"ติ.
    ปสฺสถ โนติ ปสฺสถ นุ. น จ สา สมาปตฺติ สุลภรูปา, ยา เตน
ภิกฺขุนา อสมาปนฺนปุพฺพาติ รูปสมาปตฺติ อรูปสมาปตฺติ พฺรหฺมวิหารสมาปตฺติ
นิโรธสมาปตฺติ ผลสมาปตฺตีติ เอวํ ปเภทา สาวกสาธารณา ยา กาจิ สมาปตฺติโย
นาม, ตาสุ เอกาปิ สมาปตฺติ น สุลภรูปา, ทุลฺลภา, นตฺถิเยว สา เตน
ลกุณฺฏกภทฺทิเยน ภิกฺขุนา อสมาปนฺนปุพฺพา. เอเตนสฺส ยํ วุตฺตํ "มหิทฺธิโก
มหานุภาโว"ติ, ตตฺถ มหิทฺธิกตํ ปกาเสตฺวา อิทานิ มหานุภาวตํ ปกาเสตุํ ๑-
"ยสฺส จตฺถายา"ติอาทิมาห. ตํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมว. เอตฺถ จ ภควา "เอโส
ภิกฺขเว ภิกฺขู"ติอาทินา "ภิกฺขเว อยํ ภิกฺขุ น โย วา โส วา ทุพฺพณฺโณ
ทุทฺทสิโก โอโกฏิมโกติ ภิกฺขูนํ ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต อาคจฺฉตีติ จ เอตฺตเกน
น โอญาตพฺโพ, อถ โข มหิทฺธิโก มหานุภาโว, ยงฺกิญฺจิ สาวเกน ปตฺตพฺพํ,
สพฺพนฺตํ เตน อนุปฺปตฺตํ, ตสฺมา ตํ ปาสาณจฺฉตฺตํ วิย ครุํ กตฺวา โอโลเกถ, ๒-
ตํ โว ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสตี"ติ ทสฺเสติ.
    เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ อายสฺมโต ลกุณฺฏกภทฺทิยสฺส
มหิทฺธิกตามหานุภาวตาทิเภทํ คุณราสึ สพฺพาการโต ชานิตฺวา ตทตฺถทีปกํ อิมํ
อุทานํ อุทาเนสิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ทสฺเสตุํ   ก. โอโลเกตพฺพํ
    ตตฺถ เนลงฺโคติ เอลํ วุจฺจติ โทโส, นาสฺส เอลนฺติ เนลํ. กิมฺปน
ตํ? สุปริสุทฺธสีลํ. ๑- ตํ หิ นิทฺโทสฏฺเฐน อิธ "เนลนฺ"ติ อธิปฺเปตํ. ตํ เนลํ
ปธานภูตํ องฺคํ เอตสฺสาติ เนลงฺโค. โส ยํ "รโถ"ติ วกฺขติ, เตน สมฺพนฺโธ,
ตสฺมา สุปริสุทฺธสีลงฺโคติ อตฺโถ. อรหตฺตผลสีลํ หิ อิธาธิปฺเปตํ. เสโต ปจฺฉาโท
เอตสฺสาติ เสตปจฺฉาโท. ปจฺฉาโทติ รถสฺส อุปริ อตฺถริตพฺพกมฺพลาทิ. โส
ปน สุปริสุทฺธธวลภาเวน เสโต วา โหติ รตฺตนีลาทีสุ วา อญฺญตโร. อิธ
ปน อรหตฺตผลวิมุตฺติยา อธิปฺเปตตฺตา สุปริสุทฺธภาวํ อุปาทาย "เสตปจฺฉาโท"ติ
วุตฺตํ ยถา อญฺญตฺราปิ "รโถ สีลปริกฺขาโร"ติ. ๒- เอโก สติสงฺขาโต อโร
เอตสฺสาติ เอกาโร. วตฺตตีติ ปวตฺตติ. รโถติ เถรสฺส อตฺตภาวํ สนฺธาย วทติ.
    อนีฆนฺติ นิทฺทุกฺขํ, โขภวิรหิตํ ยานํ วิย กิเลสกฺโขภวิรหิตนฺติ อตฺโถ.
อายนฺตนฺติ สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต อาคจฺฉนฺตํ. ฉินฺนโสตนฺติ
ปจฺฉินฺนโสตํ. ปกติรถสฺส หิ สุขปฺปวตฺตนตฺถํ อกฺขสีเสสุ. นาภิยญฺจ อุปลิตฺตานํ
สปฺปิเตลาทีนํ โสโต สวนํ สนฺทนํ โหติ, เตน โส อจฺฉินฺนโสโต นาม โหติ.
อยมฺปน ฉตฺตึสาย โสตานํ อนวเสสปฺปหีนตฺตา ฉินฺนโสโต นาม โหติ, ตํ
ฉินฺนโสตํ. นตฺถิ เอตสฺส พนฺธนนฺติ อพนฺธโน. รถูปตฺถรสฺส หิ อกฺเขน
สทฺธึ นิจฺจลภาวกรณตฺถํ พหูนิ พนฺธนานิ โหนฺติ, เตน โส สพนฺธโน.
อยมฺปน สพฺพสํโยชนพนฺธนานํ อนวเสสโต ปริกฺขีณตฺตา อพนฺธโน, ตํ
อพนฺธนํ. ปสฺสาติ ภควา เถรสฺส คุเณหิ โสมนสฺสปฺปตฺโต หุตฺวา อตฺตานํ
วทติ.
    อิติ สตฺถา อายสฺมนฺตํ ลกุณฺฏกภทฺทิยํ อรหตฺตผลสีเสน สุจกฺกํ, ๓- อรหตฺต-
ผลวิมุตฺติยา สุอุตฺตรจฺฉทํ, ๔- สูปฏฺฐิตาย สติยา สฺวารํ, กิเลสปริโขภาภาเวน
@เชิงอรรถ:  ม. จตุปาริสุทฺธิสีลํ   สํ.มหา. ๑๙/๔/๕
@ สี. สจกฺกํ   สี. สคุตฺตรจฺฉทํ
อปริโขภํ, ตณฺหูปเลปาภาเวน อนุปเลปํ, สํโยชนาทีนํ อภาเวน อพนฺธนํ
สุปริกฺขิตฺตํ ๑- สุยุตฺตํ อาชญฺญรถํ กตฺวา ทสฺเสติ.
                       ปญฺจมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๓๙๔-๓๙๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=8815&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=8815&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=151              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3841              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4131              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4131              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]