ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๑๐. จูฬปนฺถกสุตฺตวณฺณนา
    [๕๐] ทสเม จูฬปนฺถโกติ มหาปนฺถกตฺเถรสฺส กนิฏฺฐภาติกตฺตา จ
ปนฺเถ ชาตตฺตา จ ทหรกาเล ลทฺธโวหาเรน อปรภาเคปิ อยมายสฺมา
"จูฬปนฺถโก"เตฺวว ปญฺญายิตฺถ. คุณวิเสเสหิ ปน ฉฬภิญฺโญ ปภินฺนปฏิสมฺภิโท
"เอตทคฺคํ ภิกฺขเว มม สาวกานํ ภิกฺขูนํ มโนมยํ กายํ อภินิมฺมินนฺตานํ ยทิทํ
จูฬปนฺถโก, เจโตวิวฏฺฏกุสลานํ ยทิทํ จูฬปนฺถโก"ติ ๒- ทฺวีสุ ฐาเนสุ ภควตา
เอตทคฺเค ฐปิโต อสีติยา มหาสาวเกสุ อพฺภนฺตโร.
    โส เอกทิวสํ ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฺปฏิกฺกนฺโต อตฺตโน ทิวาฏฺฐาเน
ทิวาวิหารํ นิสินฺโน สมาปตฺตีหิ ทิวสภาคํ วีตินาเมตฺวา สายนฺหสมยํ อุปาสเกสุ
ธมฺมสฺสวนตฺถํ อนาคเตสุ เอว วิหารมชฺฌํ ปวิสิตฺวา ภควติ คนฺธกุฏิยํ
นิสินฺเน "อกาโล ตาว ภควโต อุปฏฺฐานํ อุปสงฺกมิตุนฺ"ติ คนฺธกุฏิปฺปมุเข
เอกมนฺตํ นิสีทิ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา. เตน วุตฺตํ "เตน โข ปน สมเยน
อายสฺมา จูฬปนฺถโก ภควโต อวิทูเร นิสินฺโน โหติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ
กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวา"ติ โส หิ ตทา กาลปริจฺเฉทํ กตฺวา
สมาปตฺตึ สมาปชฺชิตฺวา นิสีทิ.
    เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ อายสฺมโต จูฬปนฺถกสฺส กายจิตฺตานํ
สมฺมาปณิหิตภาวสงฺขาตํ อตฺถํ ชานิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ อญฺโญปิ โย
@เชิงอรรถ:  สี.,ม. อวิทู   องฺ. เอกก. ๒๐/๑๙๙/๒๔
ปสฺสทฺธกาโย สพฺพิริยาปเถสุ อุปฏฺฐิตสฺสติ สมาหิโต, ตสฺส ภิกฺขุโน
อนุปาทาปรินิพฺพานปริโยสานสฺส วิเสสาธิคมสฺส ตตฺถ ปาตุภาววิภาวนํ อิมํ อุทานํ
อุทาเนสิ.
    ตตฺถ ฐิเตน กาเยนาติ กายทฺวาริกสฺส อสํวรสฺส ปหาเนน อกรเณน
สมฺมา ฐปิเตน โจปนกาเยน, ตถา จกฺขาทีนํ อินฺทฺริยานํ นิพฺพิเสวนภาวกรเณน
สุฏฺฐุ ฐปิเตน ปญฺจทฺวาริกกาเยน, สํยตหตฺถปาทตาย หตฺถกุกฺกุจฺจาทีนํ อภาวโต
อปริผนฺทเนน ฐิเตน กรชกาเยน จาติ สงฺเขปโต สพฺเพนปิ กาเยน
นิพฺพิการตาสงฺขาเตน นิจฺจลภาเวน ฐิเตน. เอเตนสฺส สีลปาริสุทฺธิ ทสฺสิตา.
อิตฺถมฺภูตลกฺขเณ จ อิทํ กรณวจนํ. ฐิเตน เจตสาติ จิตฺตสฺส ฐิติปริทีปเนน
สมาธิสมฺปทํ ทสฺเสติ. สมาธิ หิ จิตฺตสฺส `ฐิตี'ติ วุจฺจติ. ตสฺมา สมถวเสน
วิปสฺสนาวเสเนว วา เอกคฺคตาย สติ จิตฺตํ อารมฺมเณ เอโกทิภาวูปคมเนน
ฐิตํ นาม โหติ, น อญฺญถา. อิทญฺจ ยถาวุตฺตกายจิตฺตานํ ฐปนํ สมาทหนํ
สพฺพสฺมิมฺปิ กาเล สพฺเพสุ จ อิริยาปเถสุ อิจฺฉิตพฺพนฺติ ทสฺเสนฺโต อาห
"ติฏฺฐํ นิสินฺโน อุท วา สยาโน"ติ. ตตฺถ วา สทฺโท อนิยมตฺโถ. เตน
ติฏฺฐนฺโต วา นิสินฺโน วา สยาโน วา ตทญฺญิริยาปโถ วาติ อยมตฺโถ ทีปิโต
โหตีติ จงฺกมนสฺสาปิ อิธ สงฺคโห เวทิตพฺโพ.
    เอตํ สตึ ภิกฺขุ อธิฏฺฐหาโนติ ยาย ปเคว ปริสุทฺธสมาจาโร
กายจิตฺตทุฏฺฐุลฺลภาวูปสมเนน กายํ จิตฺตญฺจ อสารทฺธํ กตฺวา ปฏิลทฺธาย
อนวชฺชสุขาธิฏฺฐาย กายจิตฺตปสฺสทฺธิวเสน จิตฺตํ ลหุํ มุทุํ กมฺมญฺญญฺจ กตฺวา สมฺมา
ฐเปนฺโต สมาทหนฺโต กมฺมฏฺฐานํ ปริพฺรูเหติ มตฺถกญฺจ ปาเปติ, ตํ เอว
กมฺมฏฺฐานานุโยคสฺส อาทิมชฺฌปริโยสาเนสุ พหูปการํ สตึ ภิกฺขุ อธิฏฺฐหาโน
สีลวิโสธนํ อาทึ กตฺวา ยาว วิเสสาธิคมา ตตฺถ ๑- ตตฺถ อธิฏฺฐหนฺโตติ อตฺโถ.
@เชิงอรรถ:  สี.,ม. ตทตฺถํ
ลเภถ ปุพฺพาปริยํ วิเสสนฺติ โส เอวํ สติอารกฺเขน เจตสา กมฺมฏฺฐานํ อุปรูปริ
วฑฺเฒนฺโต พฺรูหนฺโต ผาตึ กโรนฺโต ปุพฺพาปริยํ ปุพฺพาปริยวนฺตํ ปุพฺพาปรภาเวน
ปวตฺตํ อุฬารุฬารตราทิเภทวิเสสํ ลเภยฺย.
    ตตฺถ ทุวิโธ ปุพฺพาปริยวิเสโส สมถวเสน วิปสฺสนาวเสน จาติ. เตสุ
สมถวเสน ตาว นิมิตฺตุปฺปตฺติโต ปฏฺฐาย ยาว เนวสญฺญานาสญฺญายตนวสีภาโว,
ตาว ปวตฺโต ภาวนาวิเสโส ปุพฺพาปริยวิเสโส. วิปสฺสนาวเสน ปน รูปมุเขน
อภินิวิสนฺตสฺส รูปธมฺมปริคฺคหโต, อิตรสฺส นามธมฺมปริคฺคหโต ปฏฺฐาย ยาว
อรหตฺตาธิคโม, ตาว ปวตฺโต ภาวนาวิเสโส ปุพฺพาปริยวิเสโส. อยเมว จ
อิธาธิปฺเปโต.
    ลทฺธาน ปุพฺพาปริยํ วิเสสนฺติ ปุพฺพาปริยวิเสสํ อุกฺกํสปารมิปฺปตฺตํ อรหตฺตํ
ลภิตฺวา. อทสฺสนํ มจฺจุราชสฺส คจฺเฉติ ชีวิตุปจฺเฉทวเสน สพฺเพสํ สตฺตานํ
อภิภวนโต มจฺจุราชสงฺขาตสฺส มรณสฺส วิสยภูตํ ภวตฺตยํ สมติกฺกนฺตตฺตา อทสฺสนํ
อโคจรํ คจฺเฉยฺย. อิมสฺมึ วคฺเค ยํ อวุตฺตํ, ตํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวาติ.
                       ทสมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                   นิฏฺฐิตา จ โสณตฺเถรวคฺควณฺณนา ๑-
                       ------------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. มหาวคฺควณฺณนา


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๓๔๒-๓๔๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=7662&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=7662&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=126              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3295              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3451              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3451              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]