ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๒๘๓} เตน สมเยน พุทฺโธ ภควาติ ทุฏฺฐุลฺลวาจสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ
อาทิสฺสาติ อปทิสิตฺวา ฯ วณฺณมฺปิ ภณตีติ อาทีนิ ปรโต
อาวิภวิสฺสนฺติ ฯ ฉินฺนกาติ ฉินฺนโอตฺตปฺปา ฯ ธุตฺติกาติ สฐา ฯ
อหิริกาโยติ นิลฺลชฺชา ฯ โอหสนฺตีติ สิตํ กตฺวา มนฺทหสิตํ
หสนฺติ ฯ อุลฺลปนฺตีติ อโห อยฺโยติ อาทินา นเยน อุจฺจกรณึ
นานาวิธํ ปโลภนกถํ กเถนฺติ ฯ อุชฺชคฺฆนฺตีติ มหาหสิตํ หสนฺติ ฯ
อุปฺผณฺเฑนฺตีติ ปณฺฑโก อยํ นายํ ปุริโสติ อาทินา นเยน
ปริหาสํ กโรนฺติ ฯ
     {๒๘๕} สารตฺโตติ ทุฏฺฐุลฺลวาจสฺสาทราเคน สารตฺโต ฯ อเปกฺขวา
ปฏิพทฺธจิตฺโตติ วุตฺตนยเมว ฯ เกวลํ อิธ วาจสฺสาทราโค
โยเชตพฺโพ ฯ มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหีติ เอตฺถ อธิปฺเปตํ
มาตุคามํ ทสฺเสนฺโต มาตุคาโมติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ วิญฺญู ปฏิพลา
สุภาสิตทุพฺภาสิตํ ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาชานิตุนฺติ ยา ปณฺฑิตา
สาตฺถกนิรตฺถกกถํ อสทฺธมฺมสทฺธมฺมปฏิสํยุตฺตํ กถญฺจ ชานิตุํ ปฏิพลา
อยํ อิธ อธิปฺเปตา ยา ปน มหลฺลิกาปิ พาลา เอฬมูคา อยํ อิธ
อนธิปฺเปตาติ ทสฺเสติ ฯ โอภาเสยฺยาติ อวภาเสยฺย นานปฺปการํ
อสทฺธมฺมวจนํ วเทยฺย ฯ ยสฺมา ปน เอวํ โอภาสนฺตสฺส โย โส
โอภาโส นาม โส อตฺถโต อชฺฌาจาโร โหติ ราควเสน
อภิภวิตฺวา สญฺญมเวลํ อาจาโร ตสฺมา ตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต
โอภาเสยฺยาติ อชฺฌาจาโร วุจฺจตีติ อาห ฯ ยถาตนฺติ เอตฺถ ตนฺติ
นิปาตมตฺตํ ฯ ยถา ยุวา ยุวตินฺติ อตฺโถ ฯ
     เทฺว มคฺเค อาทิสฺสาติ อาทิ เยนากาเรน โอภาสโต สงฺฆาทิ.
เสโส โหติ ตํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ เทฺว มคฺเคติ วจฺจมคฺคญฺจ
ปสฺสาวมคฺคญฺจ ฯ เสสํ อุทฺเทเส ตาว ปากฏเมว ฯ นิทฺเทเส
ปน โถเมตีติ อิตฺถีลกฺขเณน สุภลกฺขเณน สมนฺนาคตาสีติ วทติ
น ตาว สีสํ เอติ ฯ ตว วจฺจมคฺโค จ ปสฺสาวมคฺโค จ อีทิโส
เตน นาม อีทิเสน อิตฺถีลกฺขเณน สุภลกฺขเณน สมนฺนาคตาสีติ
วทติ สีสํ เอติ สงฺฆาทิเสโส ฯ วณฺเณติ ปสํสตีติ อิมานิ ปน
โถมนปทสฺส เววจนานิ ฯ ขุํเสตีติ วาจาปโฏเทน ฆฏฺเฏติ ฯ วมฺเภตีติ
อปสาเทติ ฯ ครหตีติ โทสํ วเทติ ฯ ปรโต ปน ปาลิยา อาคเตหิ
อนิมิตฺตาสีติ อาทีหิ เอกาทสหิ ปเทหิ อฆฏิเต สีสํ น เอติ
ฆฏิเตปิ เตสุ สิขิรณีสิ สมฺภินฺนาสิ อุภโตพฺยญฺชนาสีติ อิเมหิ ตีหิ
ฆฏิเตเยว สงฺฆาทิเสโส ฯ เทติ เมติ ยาจนายปิ เอตฺตเกเนว
สีสํ น เอติ ฯ เมถุนธมฺมํ เทหีติ เอวํ เมถุนธมฺเมน ฆฏิเตเอว
สงฺฆาทิเสโส ฯ กทา เต มาตา ปสีทิสฺสตีติ อาทีสุ อายาจนวจเนสุปิ
เอตฺตเกเนว สีสํ น เอติ ฯ กทา เต มาตา ปสีทิสฺสติ
กทา เต เมถุนํ ธมฺมํ ลภิสฺสามีติ วา ตว มาตริ ปสนฺนาย
เมถุนํ ธมฺมํ ลภิสฺสามีติ วา อาทินา ปน นเยน เมถุนธมฺเมน
ฆฏิเตเยว สงฺฆาทิเสโส ฯ กถํ ตฺวํ สามิกสฺส เทสีติ อาทีสุ
ปุจฺฉาวจเนสุปิ เมถุนธมฺมนฺติ วุตฺเตเยว สงฺฆาทิเสโส น อิตรถา ฯ
เอวํ กิร ตฺวํ สามิกสฺส เทสีติ ปฏิปุจฺฉาวจเนสุปิ เอเสว นโย ฯ
อาจิกฺขนาย ปุฏฺโฐ ภณตีติ กถํ ททมานา สามิกสฺส ปิยา โหตีติ เอวํ
ปุฏฺโฐ อาจิกฺขติ ฯ เอตฺถ จ เอวํ เทหิ เอวํ ททมานาติ วุตฺเตปิ สีสํ
น เอติ เมถุนธมฺมํ เอวํ เทหิ อุปเนหิ เอวํ เมถุนธมฺมํ ททมานา
อุปนยมานา ปิยา โหตีติ อาทินา ปน นเยน เมถุนธมฺเมน
ฆฏิเตเยว สงฺฆาทิเสโส ฯ อนุสาสนวจเนสุปิ เอเสว นโย ฯ
อกฺโกสนิทฺเทเส อนิมิตฺตาสีติ นิมิตฺตรหิตาสิ ฯ กุญฺจิยปนาฬิยมตฺตเมว
ตว อุทกโสตนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ นิมิตฺตมตฺตาสีติ ตว อิตฺถีนิมิตฺตํ
อปริปุณฺณํ สญฺญามตฺตเมวาติ วุตฺตํ โหติ ฯ อโลหิตาติ
สุกฺขโสตา ฯ ธุวโลหิตาติ นิจฺจโลหิตกิลินฺนโสตา ฯ ธุวโจลาติ นิจฺจํ
ปกฺขิตฺตาณิโจลา สทา อาณิโจลกํ เสวสีติ วุตฺตํ โหติ ฯ
ปคฺฆรนฺตีติ สวนฺติ สทา เต มุตฺตํ สวตีติ วุตฺตํ โหติ ฯ สิขิรณีติ
พหินิกฺขนฺตอาณิมํสา ฯ อิตฺถีปณฺฑกาติ อนิมิตฺตาว วุจฺจติ ฯ
เวปุริสิกาติ สมสฺสุทาฒิกา ปุริสรูปา อิตฺถี ฯ สมฺภินฺนาติ
สมฺภินฺนวจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺคา ฯ อุภโตพฺยญฺชนกาติ อิตฺถีนิมิตฺเตน จ
ปุริสนิมิตฺเตน จาติ อุภโตพฺยญฺชนเกหิ สมนฺนาคตา ฯ อิเมสุ ปน
เอกาทสสุ ปเทสุ สิขิรณีสิ สมฺภินฺนาสิ อุภโตพฺยญฺชนกาสีติ อิมานิ
ตีณิเยว ปทานิ สุทฺธานิ สีสํ เอนฺติ  ฯ อิติ อิมานิ จ ตีณิ
ปุริมานิ จ วจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺคเมถุนธมฺมปทานิ ตีณิ ฉปฺปทานิ
สุทฺธานิ อาปตฺติกรานิ ฯ เสสานิ อนิมิตฺตาสีติ อาทีนิ อนิมิตฺเต
เมถุนธมฺมํ เม เทหีติ วา อนิมิตฺตาสิ เมถุนธมฺมํ เม เทหีติ วา
อาทินา นเยน เมถุนธมฺเมน ฆฏิตาเนว อาปตฺติกรานิ โหนฺตีติ
เวทิตพฺพานิ ฯ
     {๒๘๖} อิทานิ ยฺวายํ โอติณฺโณ วิปริณเตน จิตฺเตน โอภาสติ
ตสฺส วจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺเค อาทิสฺส เอเตสํ วณฺณภณนาทีนํ วเสน
วิตฺถารโต อาปตฺติเภทํ ทสฺเสนฺโต อิตฺถี จ โหติ อิตฺถีสญฺญีติ
อาทิมาห ฯ เตสํ อตฺโถ กายสํสคฺเค วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ
อยํ ปน วิเสโส ฯ อธกฺขกนฺติ อกฺขกโต ปฏฺฐาย อโธ ฯ
อุพฺภชานุมณฺฑลนฺติ ชานุมณฺฑลโต ปฏฺฐาย อุทฺธํ ฯ อุพฺภกฺขกนฺติ
อกฺขกโต ปฏฺฐาย อุทฺธํ ฯ อโธชานุมณฺฑลนฺติ ชานุมณฺฑลโต
ปฏฺฐาย อโธ ฯ อกฺขกํ ปน ชานุมณฺฑลญฺจ เอตฺเถว ทุกฺกฏกฺเขตฺเต
สงฺคหํ คจฺฉติ ภิกฺขุนิยา กายสํสคฺเค วิย ฯ น หิ พุทฺธา
ครุกาปตฺตึ สาวเสสํ ปญฺญาเปนฺตีติ ฯ กายปฏิพทฺธนฺติ วตฺถํ วา
ปุปฺผํ วา อาภรณํ วา ฯ
     {๒๘๗} อตฺถปุเรกฺขารสฺสาติ อนิมิตฺตาสีติ อาทีนํ ปทานํ อตฺถํ
กเถนฺตสฺส อฏฺฐกถํ วา สชฺฌายํ กโรนฺตสฺส ฯ ธมฺมปุเรกฺขารสฺสาติ
ปาลึ วาเจนฺตสฺส วา สชฺฌายนฺตสฺส วา ฯ เอวํ อตฺถญฺจ
ธมฺมญฺจ ปุรกฺขิตฺวา ภณนฺตสฺส อตฺถปุเรกฺขารสฺส จ ธมฺมปุเรกฺขารสฺส
จ อนาปตฺติ ฯ อนุสาสนีปุเรกฺขารสฺสาติ อิทานิปิ อนิมิตฺตาสิ
อุภโตพฺยญฺชนกาสิ อปฺปมาทํ ทานิ กเรยฺยาสิ ยถา อายติมฺปิ
เอวรูปา มาโหสีติ เอวํ อนุสิฏฐึ ปุรกฺขิตฺวา ภณนฺตสฺส
อนุสาสนีปุเรกฺขารสฺส อนาปตฺติ ฯ โย ปน ภิกฺขุนีนํ ปาลึ วาเจนฺโต
ปกติวาจนามคฺคํ ปหาย หสนฺโต หสนฺโต สิขิรณีสิ สมฺภินฺนาสิ
อุภโตพฺยญฺชนกาสีติ ปุนปฺปุนํ ภณติ ตสฺส อาปตฺติเยว ฯ
อุมฺมตฺตกสฺส อนาปตฺติ ฯ อิธ อาทิกมฺมิโก อุทายิตฺเถโร ตสฺส
อนาปตฺติ อาทิกมฺมิกสฺสาติ ฯ
                  ปทภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตา
      สมุฏฺฐานาทีสุ อิทํ สิกฺขาปทํ ติสมุฏฺฐานํ กายจิตฺตโต
วาจาจิตฺตโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ กิริยา สญฺญาวิโมกฺขํ
สจิตฺตกํ โลกวชฺชํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํ อกุสลจิตฺตํ ทฺวิเวทนนฺติ ฯ
      {๒๘๘} วินีตวตฺถูสุ โลหิตวตฺถุสฺมึ โส ภิกฺขุ อิตฺถิยา โลหิตกํ นิมิตฺตํ
สนฺธายาห อิตรา น อญฺญาสิ ตสฺมา ทุกฺกฏํ ฯ กกฺกสโลมนฺติ
รสฺสโลเมหิ พหุโลมํ ฯ อากิณฺณโลมนฺติ ชฏิตโลมํ ฯ ขรโลมนฺติ
ถทฺธโลมํ ฯ ทีฆโลมนฺติ อรสฺสโลมํ ฯ สพฺพํ อิตฺถีนิมิตฺตเมว
สนฺธาย วุตฺตํ ฯ {๒๘๙} วาปิตํ โข เตติ อสทฺธมฺมํ สนฺธายาห ฯ สา
อสลฺลกฺเขตฺวา โน จ โข ปฏิวุตฺตนฺติ อาห ฯ ปฏิวุตฺตํ นาม
อุทกวปฺเป วีเชหิ อปฺปติฏฺฐิโตกาเส ปาณเกหิ วินาสิตวีเช วา
โอกาเส ปุน วีชํ ปติฏฺฐาเปตฺวา อุทเกน อาสิตฺตํ ถลวปฺเป
วิสมวิสมปติตานํ วีชานํ สมกรณตฺถาย ปุน อฏฺฐทนฺตเกน สมีกตํ ฯ
เตสุ อญฺญตรํ สนฺธาย เอสา อาห ฯ มคฺควตฺถุสฺมึ มคฺโค
สํสรตีติ องฺคชาตมคฺคํ สนฺธายาห ฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ ฯ
      สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย ทุฏฺฐุลฺลวาจสิกฺขาปทวณฺณนา
นิฏฺฐิตา ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๓๙-๔๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=807&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=807&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=397              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=13714              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=5394              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=5394              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]