อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

                     อนิยตกณฺฑวณฺณนา
     อิเม โข ปนายสฺมนฺโต เทฺว อนิยตา ธมฺมา อุทฺเทสํ
อาคจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๔๓} เตน สมเยน พุทฺโธ ภควาติ ปฐมอนิยตสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ
กาลยุตฺตํ สมุลฺลปนฺโตติ กาลํ สลฺลกฺเขตฺวา ยทา น โกจิ
สมีเป คจฺฉติ วา อาคจฺฉติ วา ตทา ตทนุรูปํ กจฺจิ น
อุกฺกณฺฐสิ น กิลมสิ น ฉาตาสีติ อาทิกํ เคหสิตกถํ กเถนฺโต ฯ
กาลยุตฺตํ ธมฺมํ ภณนฺโตติ กาลํ สลฺลกฺเขตฺวา ยทา อญฺโญ
โกจิ อาคจฺฉติ วา คจฺฉติ วา ตทา ตทนุรุปํ อุโปสถํ กเรยฺยาสิ
สลากภตฺตํ ทเทยฺยาสีติ อาทิกํ ธมฺมกถํ กเถนฺโต ฯ พหู ธีตโร จ
ปุตฺตา จ อสฺสาติ พหุปุตฺตา ฯ ตสฺสา กิร ทส ปุตฺตา ทส ธีตโร
จ อเหสุํ ฯ พหู นตฺตาโร อสฺสาติ พหุนตฺตา ฯ ยเถว หิ ตสฺสา
เอวมสฺสา ปุตฺตาธีตานมฺปิ วีสติ ทารกา อเหสุํ ฯ อิติ สา
วีสุตฺตรจตุสตปุตฺตนตฺตปริวารา อโหสิ ฯ อภิมงฺคลสมฺมตาติ
อุตฺตมมงฺคลสมฺมตา ฯ ยญฺเญสูติ ทานปฺปทาเนสุ ฯ ฉเณสูติ อาวาหวิวาห-
มงฺคลาทีสุ อนฺตรุสฺสเวสุ ฯ อุสฺสเวสูติ อาสาฬฺหีปวารณนกฺขตฺตาทีสุ
มหุสฺสเวสุ ฯ ปฐมํ โภเชนฺตีติ อิเมปิ ทารกา ตยา สมานายุกา
นีโรคา โหนฺตูติ อายาจนฺตา ปฐมํเยว โภเชนฺติ ฯ เยปิ สทฺธา
โหนฺติ ปสนฺนา เต ภิกฺขู โภเชตฺวา ตทนนฺตรํ สพฺพปฺปฐมํ
ตํเยว โภเชนฺติ ฯ น อาทิยีติ ตสฺสา วจนํ น คณฺหิ ฯ น วา
อาทรมกาสีติ อตฺโถ ฯ
     {๔๔๔-๔๔๕} อลํกมฺมนิเยติ กมฺมกฺขมํ กมฺมโยคฺคนฺติ กมฺมนิยํ ฯ อลํ
ปริยตฺตํ กมฺมนิยภาวายาติ อลํกมฺมนิยํ ฯ ตสฺมึ อลํกมฺมนิเย ฯ
ยตฺถ อชฺฌาจารํ กโรนฺตา สกฺโกนฺติ ตํ กมฺมํ กาตุํ ตาทิเสติ
อตฺโถ ฯ เตเนวสฺส ปทภาชเน วุตฺตํ สกฺกา โหติ เมถุนํ ธมฺมํ
ปฏิเสวิตุนฺติ ฯ ยตฺถ เมถุนํ ธมฺมํ สกฺกา โหติ ปฏิเสวิตุนฺติ วุตฺตํ
โหติ ฯ นิสชฺชํ กปฺเปยฺยาติ นิสชฺชํ กเรยฺย นิสีเทยฺยาติ อตฺโถ ฯ
ยสฺมา ปน นิสีทิตฺวาว นิปชฺชติ เตนสฺส ปทภาชเน อุภยํ วุตฺตํ ฯ
ตตฺถ อุปนิสินฺโนติ อุปคนฺตฺวา นิสินฺโนเอว อุปนิปนฺโนติ เวทิตพฺโพ ฯ
ภิกฺขุ นิสินฺเนติ ภิกฺขุมฺหิ นิสินฺเนติ อตฺโถ ฯ อุโภ วา นิสินฺนาติ
เทฺวปิ อปจฺฉา อปุริมํ นิสินฺนา ฯ เอตฺถ จ กิญฺจาปิ ปาลิยํ
โสตสฺส รโหติ อาคตํ จกฺขุสฺส รเหเนว ปน ปริจฺเฉโท
เวทิตพฺโพ ฯ สเจ ปิหิตกวาฏสฺส คพฺภสฺส ทฺวาเร นิสินฺโน
วิญฺญุปุริโส โหติ เนว อนาปตฺตึ กโรติ ฯ อปิหิตกวาฏสฺส ปน
ทฺวาเร นิสินฺโน อนาปตฺตึ กโรติ ฯ น เกวลญฺจ ทฺวาเร
อนฺโตทฺวาทสหตฺเถปิ โอกาเส นิสินฺโน สเจ สจกฺขุโก วิกฺขิตฺตจิตฺโตปิ
นิทฺทายนฺโตปิ อนาปตฺตึ กโรติ ฯ สมีเป ฐิโตปิ อนฺโธ น
กโรติ ฯ จกฺขุมาปิ นิปชฺชิตฺวา นิทฺทายนฺโต น กโรติ ฯ อิตฺถีนํ
ปน สตมฺปิ อนาปตฺตึ น กโรติเยว ฯ สทฺเธยฺยวจสาติ
สทฺธาตพฺพวจนา ฯ สา ปน ยสฺมา อริยสาวิกาว โหติ เตเนวสฺส
ปทภาชเน อาคตผลาติ อาทิ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ อาคตํ ผลํ
อสฺสาติ อาคตผลา ฯ ปฏิลทฺธโสตาปตฺติผลาติ อตฺโถ ฯ
อภิสเมตาวินีติ ปฏิวิทฺธจตุสฺสจฺจา ฯ วิญฺญาตํ สิกฺขตฺตยสาสนํ
เอตายาติ วิญฺญาตสาสนา ฯ นิสชฺชํ ภิกฺขุ ปฏิชานมาโนติ
กิญฺจาปิ เอวรูปา อุปาสิกา ทิสฺวา วทติ อถโข ภิกฺขุ นิสชฺชํ
ปฏิชานมาโนเยว ติณฺณํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน กาเรตพฺโพ น
อปฏิชานมาโนติ อตฺโถ ฯ เยน วา สา สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา
วเทยฺย เตน โส ภิกฺขุ กาเรตพฺโพติ นิสชฺชาทีสุ อากาเรสุ เยน
วา อากาเรน สทฺธึ เมถุนธมฺมาทีนิ โรเปตฺวา สา อุปาสิกา
วเทยฺย ปฏิชานมาโนว เตน โส ภิกฺขุ กาเรตพฺโพ ฯ เอวรูปายปิ
อุปาสิกาย วจนมตฺเตน น กาเรตพฺโพติ อตฺโถ ฯ กสฺมา ฯ
ยสฺมา ทิฏฺฐนฺนาม ตถาปิ โหติ อญฺญถาปิ โหติ ฯ
ตทตฺถโชตนตฺถญฺจ อิทํ วตฺถุํ อุทาหรนฺติ ฯ มลฺลารามวิหาเร กิร เอโก
ขีณาสวตฺเถโร เอกทิวสํ อุปฏฺฐากกุลํ คนฺตฺวา อนฺโตเคเห นิสีทิ ฯ
อุปาสิกาปิ สยนปลฺลงฺกํ นิสฺสาย ฐิตา โหติ ฯ อเถโก ปิณฺฑจาริโก
ทฺวาเร ฐิโต ทิสฺวา เถโร อุปาสิกาย สทฺธึ เอกาสเน นิสินฺโนติ
สญฺญํ ปฏิลภิตฺวา ปุนปฺปุนํ โอโลเกสิ ฯ เถโรปิ อยํ มยิ
อสุทฺธลทฺธิโก ชาโตติ สลฺลกฺเขตฺวา กตภตฺตกิจฺโจ วิหารํ คนฺตฺวา
อตฺตโน วสนฏฺฐานํ ปวิสิตฺวา อนฺโตว นิสีทิ ฯ โส ภิกฺขุ เถรํ
โจเทสฺสามีติ อาคนฺตฺวา อุกฺกาสิตฺวา ทฺวารํ วิวริ ฯ เถโร ตสฺส
จิตฺตํ ญตฺวา อากาเส อุปฺปติตฺวา กูฏาคารกณฺณิกํ นิสฺสาย
ปลฺลงฺเกน นิสีทิ ฯ โสปิ ภิกฺขุ อนฺโต ปวิสิตฺวา มญฺจญฺจ
เหฏฺฐามญฺจญฺจ โอโลเกตฺวา เถรํ อปสฺสนฺโต อุทฺธํ โอโลเกสิ ฯ
อถ อากาเส นิสินฺนํ เถรํ ทิสฺวา ภนฺเต เอวํ มหิทฺธิกา นาม
ตุมฺเห มาตุคาเมน สทฺธึ เอกาสเน นิสินฺนภาวํ วทาเปถเอวาติ
อาห ฯ เถโร อนฺตรฆรสฺเสเวโส อาวุโส โทโส อหํ ปน ตํ
สทฺธาเปตุํ อสกฺโกนฺโต เอวมกาสึ รกฺเขยฺยาสิ มนฺติ วตฺวา
โอตรตีติ ฯ {๔๔๖} อิโต ปรํ สา เจ เอวํ วเทยฺยาติ อาทิ สพฺพํ
ปฏิญฺญาย การณาการทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ มาตุคามสฺส เมถุนํ
ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโตติ มาตุคามสฺส มคฺเค เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโตติ
อตฺโถ ฯ นิสชฺชาย กาเรตพฺโพติ นิสชฺชํ ปฏิชานิตฺวา เมถุนธมฺมปฏิเสวนํ
อปฏิชานนฺโต เมถุนธมฺมปาราชิกาปตฺติยา อกาเรตฺวา
นิสชฺชามตฺเตน ยํ อาปตฺตึ อาปชฺชติ ตาย กาเรตพฺโพ ฯ ปาจิตฺติยาย
กาเรตพฺโพติ อตฺโถ ฯ เอเตน นเยน สพฺพจตุกฺเกสุ วินิจฺฉโย
เวทิตพฺโพ ฯ {๔๕๑} สิกฺขาปทปริโยสาเน อาปตฺตานาปตฺติปริจฺเฉททสฺสนตฺถํ
วุตฺเตสุ คมนํ ปฏิชานาตีติ อาทีสุ คมนํ ปฏิชานาตีติ
รโหนิสชฺชสฺสาทนตฺถํ คโตมฺหีติ เอวํ คมนํ ปฏิชานาติ ฯ นิสชฺชนฺติ
นิสชฺชสฺสาเทเนว นิสชฺชํ ปฏิชานาติ ฯ อาปตฺตินฺติ ตีสุ อญฺญตรํ
อาปตฺตึ ฯ อาปตฺติยา กาเรตพฺโพติ ตีสุ ยํ ปฏิชานาติ ตาย
กาเรตพฺโพ ฯ เสสเมตฺถ จตุกฺเก อุตฺตานาธิปฺปายเมว ฯ
ทุติยจตุกฺเก ปน คมนํ น ปฏิชานาตีติ รโหนิสชฺชสฺสาทวเสน น
ปฏิชานาติ ฯ สลากภตฺตาทินา อตฺตโน กมฺเมน คโตมฺหิ สา
ปน มยฺหํ นิสินฺนฏฺฐานํ อาคตาติ วทติ ฯ เสสเมตฺถาปิ
อุตฺตานาธิปฺปายเมว ฯ
     อยํ ปน สพฺพตฺถ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ รโหนิสชฺชสฺสาโทติ
เมถุนธมฺมสนฺนิสฺสิตกิเลโส วุจฺจติ ฯ โย ภิกฺขุ เตนสฺสาเทน
มาตุคามสฺส สนฺติกํ คนฺตุกาโม อกฺขึ อญฺเชติ ทุกฺกฏํ ฯ นิวาสนํ
นิวาเสติ กายพนฺธนํ พนฺธติ จีวรํ ปารุปติ สพฺพตฺถ ปโยเค ปโยเค
ทุกฺกฏํ ฯ คจฺฉโต ปทวาเร ปทวาเร ทุกฺกฏํ ฯ คนฺตฺวา นิสีทติ
ทุกฺกฏเมว ฯ มาตุคาเม อาคนฺตฺวา นิสินฺนมตฺเต ปาจิตฺติยํ ฯ สเจ
สา อิตฺถี เกนจิเทว กรณีเยน อุฏฺฐาย ปุนปฺปุนํ นิสีทติ นิสชฺชาย
นิสชฺชาย ปาจิตฺติยํ ฯ ยํ สนฺธาย คโต สา น ทิฏฺฐา อญฺญา
อาคนฺตฺวา นิสีทติ อสฺสาเท อุปฺปนฺเน ปาจิตฺติยํ ฯ มหาปจฺจริยํ
ปน คมนกาลโต ปฏฺฐาย อสุทฺธจิตฺตตฺตา อาปตฺติเยวาติ วุตฺตํ ฯ
สเจ สมฺพหุลา อาคจฺฉนฺติ มาตุคามคณนาย ปาจิตฺติยานิ ฯ
สเจ อุฏฺฐาย อุฏฺฐาย ปุนปฺปุนํ นิสีทนฺติ นิสชฺชาคณนาย
ปาจิตฺติยานิ ฯ อนิยเมตฺวา ทิฏฺฐทิฏฺฐาย สทฺธึ รหสฺสาทํ กปฺเปสฺสามีติ
คนฺตฺวา นิสินฺนสฺสาปิ อาคตาคตานํ วเสน ปุนปฺปุนํ นิสชฺชาวเสน
จ วุตฺตนเยเนว อาปตฺติโย เวทิตพฺพา ฯ สเจปิ สุทฺธจิตฺเตน
คนฺตฺวา นิสินฺนสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา นิสินฺนาย อิตฺถิยา
รหสฺสาโท อุปฺปชฺชติ อนาปตฺติเยว ฯ สมุฏฺฐานาทีนิ
ปฐมปาราชิกสทิสาเนวาติ ฯ
                 ปฐมานิยตวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๑๕๐-๑๕๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=3136&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=3136&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=631
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=19219
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=8522
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=8522
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_1