บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒

หน้าที่ ๕๐๐.

{๖๒๗} สุรุสุรุการกนฺติ สุรุสุรูติ เอวํ สทฺทํ กตฺวา กตฺวา ฯ ทโวติ ปริหาสวจนํ ฯ ตํ เยน เกนจิ ปริยาเยน กึพุทฺโธ สิลกพุทฺโธ ปฏิพุทฺโธ กึธมฺโม โคธมฺโม อชธมฺโม กึสงฺโฆ มิคสงฺโฆ ปสุสงฺโฆติอาทินา นเยน ตีณิ รตนานิ อารพฺภ น กตฺตพฺพนฺติ อตฺโถ ฯ {๖๒๘} หตฺถนิลฺเลหกนฺติ หตฺถํ นิลฺเลหิตฺวา นิลฺเลหิตฺวา ฯ ภุญฺชนฺเตน หิ องฺคุลีมตฺตํปิ นิลฺเลหิตุํ น วฏฺฏติ ฯ ฆนยาคุผาณิตปายาสาทิเก ปน องฺคุลีหิ คเหตฺวา องฺคุลีโย มุเข ปเวเสตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ ปตฺตนิลฺเลหกโอฏฺฐนิลฺเลหกาสุปิ ^๑- เอเสว นโย ฯ ตสฺมา เอกงฺคุลิยาปิ ปตฺโต น นิลฺเลหิตพฺโพ ฯ เอกโอฏฺโฐปิ ชิวฺหาย น นิลฺเลหิตพฺโพ ฯ โอฏฺฐมํเสหิเยว ปน คเหตฺวา อนฺโต ปเวเสตุํ วฏฺฏติ ฯ {๖๓๑} โกกนเทติ เอวํนามเก ฯ โกกนทนฺติ ปทุมํ วุจฺจติ ฯ โส จ ปาสาโท ปทุมสณฺฐาโน กโต ฯ เตนสฺส โกกนโทเตฺวว นามํ อกํสุ ฯ น สามิเสน หตฺเถน ปานียถาลกนฺติ เอตํ ปฏิกูลวเสน ปฏิกฺขิตฺตํ ฯ ตสฺมา สงฺฆิกํปิ ปุคฺคลิกํปิ คิหิสนฺตกํปิ อตฺตโน สนฺตกํปิ สงฺขํปิ สราวกํปิ ถาลกํปิ น คเหตพฺพเมว ฯ คณฺหนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ฯ สเจ ปน หตฺถสฺส เอกเทโส อามิสมกฺขิโต น โหติ เตน ปเทเสน คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ {๖๓๒} อุทฺธริตฺวา วาติ สิตฺถานิ อุทกโต อุทฺธริตฺวา เอกสฺมึ ฐาเน ราสึ กตฺวา อุทกํ ฉฑฺเฑติ ฯ ภินฺทิตฺวา วาติ สิตฺถานิ ภินฺทิตฺวา อุทกคติกานิ กตฺวา ฉฑฺเฑติ ฯ ปฏิคฺคเห วาติ @เชิงอรรถ: ^๑. นิลฺเลหเกสุ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๐๑.

ปฏิคฺคเหน ปฏิจฺฉนฺโต นํ ปฏิคฺคเห ฉฑฺเฑติ ^๑- ฯ นีหริตฺวาติ พหิ นีหริตฺวา ฉฑฺเฑติ ฯ เอวํ ฉฑฺเฑนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ {๖๓๔} เสตจฺฉตฺตนฺติ วตฺถปลิคุณฺฐิตํ ปณฺฑรจฺฉตฺตํ ฯ กิลญฺชจฺฉตฺตนฺติ วิลีวจฺฉตฺตํ ฯ ปณฺณจฺฉตฺตนฺติ ตาลปณฺณาทีหิ เยหิ เกหิจิ กตํ ฯ มณฺฑลพทฺธํ สสากพทฺธนฺติ อิทํ ปน ติณฺณํปิ ฉตฺตานํ ปญฺชรทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ ฯ ตานิ หิ มณฺฑลพทฺธานิ เจว โหนฺติ สลากพทฺธานิ จ ฯ ยํปิ ตตฺถ ชาตกทณฺฑเกน กตํ เอกปณฺณจฺฉตฺตํ โหติ ตํปิ ฉตฺตเมว ฯ เอเตสุ ยงฺกิญฺจิ ฉตฺตํ ปาณิมฺหิ อสฺสาติ ฉตฺตปาณิ ฯ โส ตํ ฉตฺตํ ธารยมาโน วา อํเส วา กตฺวา อูรุมฺหิ วา ฐเปตฺวา ยาว หตฺเถน น มุญฺจติ ตาวสฺส ธมฺมํ เทเสตุํ น วฏฺฏติ ฯ เทเสนฺตสฺส วุตฺตนเยเนว ทุกฺกฏํ ฯ สเจ ปนสฺส อญฺโญ ฉตฺตํ ธาเรติ ฉตฺตปาทุกาย วา ฐิตํ โหติ หตฺถโต อปคตมตฺเต ฉตฺเต ฉตฺตปาณิ นาม น โหติ ตสฺส ธมฺมํ เทเสตุํ วฏฺฏติ ฯ ธมฺมปริจฺเฉโท ปเนตฺถ ปทโสธมฺเม วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ {๖๓๕} ทณฺฑปาณิสฺสาติ เอตฺถ ทณฺโฑ นาม มชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส จตูหตฺถปฺปมาโณ ฯ ทณฺฑปาณิภาโว ปนสฺส ฉตฺตปาณิมฺหิ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ {๖๓๖} สตฺถปาณิมฺหิปิ เอเสว นโย ฯ อสึ สนฺนหิตฺวา ฐิโตปิ หิ สตฺถปาณิสงฺขฺยํ น คจฺฉติ ฯ {๖๓๗} อาวุธปาณิสฺสาติ เอตฺถ กิญฺจาปิ วุตฺตํ อาวุธํ นาม จาโป @เชิงอรรถ: ^๑. ปฏิคฺคเห วาติ เอตฺถ ปฏิคฺคโห นาม อุชฺฌิฏฺฐปฏิคฺคหณภาชนํ ฯ ตตฺถ ปกฺขิปิตฺวา @นีหริตฺวา ฉฑฺเฑตีติ อมฺหากํ ขนฺติ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๐๒.

โกทณฺโฑติ อถโข สพฺพาปิ ธนุวิกติ สทฺธึ สรวิกติยา อาวุธนฺติ เวทิตพฺพา ฯ ตสฺมา สทฺธึ วา สเรน ธนุํ คเหตฺวา สุทฺธธนุํ วา สุทฺธสรํ วา สชิยธนุํ วา นิชฺชิยธนุํ วา คเหตฺวา ฐิตสฺส วา นิสินฺนสฺส วา ธมฺมํ เทเสตุํ น วฏฺฏติ ฯ สเจ ปนสฺส ธนุ กณฺเฐปิ ปฏิมุกฺกํ โหติ ยาว หตฺเถน น คณฺหาติ ตาว ธมฺมํ เทเสตุํ วฏฺฏติเยวาติ ฯ ฉฏฺโฐ วคฺโค ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๕๐๐-๕๐๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=10526&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=10526&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=851 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=15882 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=10064 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=10064 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_2