บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๖

หน้าที่ ๓๗.

๕. ปฐมโยธาชีวสุตฺตวณฺณนา [๗๕] ปญฺจเม โยธาชีวาติ ยุทฺธูปชีวิโน. รชคฺคนฺติ หตฺถิอสฺสาทีนํ ปาทปฺปหารภินฺนาย ภูมิยา อุคฺคตํ รชกฺขนฺธํ. น สนฺถมฺภตีติ สนฺถมฺภิตฺวา ฐาตุํ น สกฺโกติ. สหติ รชคฺคนฺติ รชกฺขนฺธํ ทิสฺวาปิ อธิวาเสติ. ธชคฺคนฺติ หตฺถิอสฺสาทีนํ ปิฏฺเฐสุ วา รเถสุ วา อุสฺสาปิตานํ ธชานํ อคฺคํ. อุสฺสาหนนฺติ ^๑- หตฺถิอสฺสรถานญฺเจว พลกายสฺส จ อุจฺจาสทฺทมหาสทฺทํ. สมฺปหาเรติ ^๒- สมาคเต อปฺปมตฺตเกปิ ปหาเร. หญฺญตีติ ^๓- วิหญฺญติ วิฆาตํ อาปชฺชติ. พฺยาปชฺชตีติ วิปตฺตึ อาปชฺชติ, ปกติภาวํ ชหติ. สหติ สมฺปหารนฺติ เทฺว ตโย ปหาเร ปตฺวาปิ สหติ อธิวาเสติ. ตเมว สงฺคามสีสนฺติ ตํเยว ชยกฺขนฺธาวารฏฺฐานํ. อชฺฌาวสตีติ สตฺตาหมตฺตํ อภิภวิตฺวา อาวสติ. กึการณา? ลทฺธปฺปหารานุปการชคฺคนตฺถญฺเจว ^๔- กตกมฺมานํ วิเสสํ ญตฺวา ฐานนฺตรทานตฺถญฺจ อิสฺสริเย สุขานุภวนตฺถญฺจ. อิทานิ ยสฺมา สตฺถุ โยธาชีเวหิ กิจฺจํ นตฺถิ, อิมสฺมึ ปน สาสเน ตถารูเป ปญฺจ ปุคฺคเล ทสฺเสตุํ อิทํ โอปมฺมํ อาภตํ. ตสฺมา เต ปุคฺคเล ทสฺเสนฺโต เอวเมว โขติอาทิมาห. ตตฺถ สํสีทตีติ มิจฺฉาวิตกฺกสฺมึ สํสีทติ อนุปวิสติ. น สกฺโกติ พฺรหฺมจริยํ สนฺธาเรตุนฺติ พฺรหฺมจริยวาสํ อนุปจฺฉิชฺชมานํ โคเปตุํ น สกฺโกติ. สิกฺขาทุพฺพลฺยํ อาวิกตฺวาติ สิกฺขาย ทุพฺพลภาวํ ปกาเสตฺวา. กิมสฺส รชคฺคสฺมินฺติ กึ ตสฺส ปุคฺคลสฺส รชคฺคํ นามาติ วทติ. อภิรูปาติ อภิรูปวตี. ^๕- ทสฺสนียาติ ทสฺสนโยคฺคา. ปาสาทิกาติ ทสฺสเนเนว จิตฺตปฺปสาทาวหา. ปรมายาติ อุตฺตมาย. วณฺณโปกฺขรตายาติ สรีรวณฺเณน เจว องฺคสณฺฐาเนน จ. โอหสตีติ ^๖- อวหสติ. อุลฺลปตีติ กเถติ. อุชฺชคฺฆตีติ ปาณึ ปหริตฺวา มหาหสิตํ หสติ. อุปฺผณฺเฑตีติ อุปฺผณฺฑนกถํ ^๗- กเถติ. อภินิสีทตีติ อภิภวิตฺวา สนฺติเก วา เอกาสเน วา นิสีทติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อุสฺสารณนฺติ ^๒ ก. สมฺปธาเรติ @^๓ สี. อาหญฺญตีติ ^๔ ฉ.ม. ลทฺธปหารานํ ปหารชคฺคนตฺถญฺเจว ^๕ สี. อติรูปา @^๖ ม. อุหสตีติ, ฉ. อูหสตีติ ^๗ ฉ.ม. อุปฺปณฺเฑตีติ อุปฺปณฺฑนกถํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘.

ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. อชฺโฌตฺถรตีติ อวตฺถรติ. วินิเวเฐตฺวา วินิโมเจตฺวาติ คหิตฏฺฐานโต ตสฺสา หตฺถํ วินิพฺเพเฐตฺวา เจว โมเจตฺวา จ. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถ- เมวาติ. อิมสฺมึ สุตฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๗-๓๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=832&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=832&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=75 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=2070 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=2110 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=2110 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_22