บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๖

๓. ปมธมฺมวิหารีสุตฺตวณฺณนา [๗๓] ตติเย ทิวสํ อตินาเมตีติ ทิวสํ อติกฺกาเมติ. ริญฺจติ ปฏิสลฺลานนฺติ เอกีภาวํ วิสฺสชฺเชติ. เทเสตีติ กเถติ ปกาเสติ. ธมฺมปญฺตฺติยาติ ธมฺมสฺส ปญฺาปนาย. ^๓- ธมฺมํ ปริยาปุณาตีติ นวงฺควเสน จตุสจฺจธมฺมํ ปริยาปุณาติ วฬญฺเชติ กเถติ. น ริญฺจติ ปฏิสลฺลานนฺติ เอกีภาวํ น วิสฺสชฺเชติ. อนุยุญฺชติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถนฺติ นิยกชฺฌตฺเต จิตฺตสมาธึ อาเสวติ ภาเวติ, สมถกมฺมฏฺาเน ยุตฺตปฺปยุตฺโต โหติ. หิเตสินาติ หิตํ เอสนฺเตน. อนุกมฺปเกนาติ อนุกมฺปมาเนน. อนุกมฺปํ อุปาทายาติ อนุกมฺปํ จิตฺเตน ปริคฺคเหตฺวา, ปฏิจฺจาติปิ วุตฺตํ โหติ. กตํ โว @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. วิกิริตฺวา ^๒ ฉ.ม. นครโสภตฺถาย ^๓ สี. ธมฺมสญฺตฺติยาติ ธมฺมสฺส @สญฺาปนาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖.

ตํ มยาติ ตํ มยา อิเม ปญฺจ ปุคฺคเล เทเสนฺเตน ตุมฺหากํ กตํ. เอตฺตกเมว หิ อนุกมฺปกสฺส สตฺถุ กิจฺจํ ยทิทํ อวิปรีตธมฺมเทสนา. อิโต ปรํ ปน ปฏิปตฺติ นาม สาวกานํ กิจฺจํ. เตนาห เอตานิ ภิกฺขุ รุกฺขมูลานิ ฯเปฯ อนุสาสนีติ. ตตฺถ จ รุกฺขมูลานีติ อิมินา รุกฺขมูลเสนาสนํ ทสฺเสติ. สุญฺาคารานีติ อิมินา ชนวิวิตฺตฏฺานํ. อุภเยนาปิ จ โยคานุรูปํ เสนาสนมาจิกฺขติ, ทายชฺชํ นิยฺยาเทติ. ฌายถาติ อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน อฏฺตึสารมฺมณานิ, ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน จ อนิจฺจาทิโต ขนฺธายตนาทีนิ อุปนิชฺฌายถ, สมถญฺจ วิปสฺสนญฺจ วฑฺเฒถาติ วุตฺตํ โหติ. มา ปมาทตฺถาติ มา ปมชฺชิตฺถ. มา ปจฺฉา วิปฺปฏิสาริโน อหุวตฺถาติ เย หิ ปุพฺเพ ทหรกาเล อาโรคฺยกาเล อนฺนสปฺปายาทิสมฺปตฺติกาเล ^๑- สตฺถุสมฺมุขีภาว- กาเล จ โยนิโสมนสิการวิรหิตา รตฺตินฺทิวํ มงฺกุณภตฺตา ^๒- หุตฺวา เสยฺยสุข- มิทฺธสุขมนุยุตฺตา ปมชฺชนฺติ, เต ปจฺฉา ชรากาเล โรคกาเล มรณกาเล วิปตฺติกาเล สตฺถุ ปรินิพฺพุตกาเล ^๓- จ ตํ ปุพฺเพ ปมาทวิหารํ อนุสฺสรนฺตา สปฺปฏิสนฺธิกาลกิริยญฺจ ภาริยํ สมฺปสฺสมานา วิปฺปฏิสาริโน โหนฺติ. ตุเมฺห ปน ตาทิสา มา อหุวตฺถาติ เอตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห "มา ปจฺฉา วิปฺปฏิสาริโน อหุวตฺถา"ติ. อยํ โว อมฺหากํ อนุสาสนีติ อยํ อมฺหากํ สนฺติกา "ฌายถ มา ปมาทตฺถา"ติ ตุมฺหากํ อนุสาสนี, โอวาโทติ วุตฺตํ โหติ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๕-๓๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=798&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=798&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=73 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=2024 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=2068 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=2068 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_22