อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๕. อนุรุทฺธสุตฺตวณฺณนา
     [๔๖] ฉฏฺเ เยนายสฺมา อนุรุทฺโธติ ตา กิร เทวตา อตฺตโน สมฺปตฺตึ
โอโลเกตฺวา "กึ นุ โข นิสฺสาย อยํ อเมฺหหิ สมฺปตฺติ ลทฺธา"ติ อาวชฺชมานา เถรํ
ทิสฺวา "มยํ อมฺหากํ อยฺยสฺส ปุพฺเพ จกฺกวตฺติรชฺชํ กาเรนฺตสฺส ๓- ปาทปริจาริกา
หุตฺวา เตน ทินฺโนวาเท ตฺวา อิมํ สมฺปตฺตึ ลภิมฺหา, คจฺฉาม เถรํ อาเนตฺวา
อิมํ สมฺปตฺตึ อนุภวิสฺสามา"ติ ทิวาเยว ๔- เยนายสฺมา อนุรุทฺโธ เตนุปสงฺกมึสุ.
ตีสุ าเนสูติ ตีสุ การเณสุ. านโส ปฏิลภามาติ ขเณเนว ลภาม. สทฺทนฺติ ๕-
วจนสทฺทํ วา คีตสทฺทํ วา อาภรณสทฺทํ วา. ปีตา อสฺสูติอาทีนิ นีลา ตาว
ชาตา, ปีตา ภวิตุํ น สกฺขิสฺสนฺตีติอาทินา นเยน จินฺเตตฺวา วิตกฺเกสิ. ตาปิ
"อิทานิ อยฺโย อมฺหากํ ปีตภาวํ อิจฺฉติ, อิทานิ โลหิตภาวนฺ"ติ ตาทิสาว อเหสุํ.
     อจฺฉริกํ ๖- วาเทสีติ ปาณิตลํ วาเทสิ. ปญฺจงฺคิกสฺสาติ อาตตํ วิตตํ
อาตตวิตตํ สุสิรํ ฆนนฺติ อิเมหิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส. ตตฺถ อาตตํ นาม
จมฺมปริโยนทฺเธสุ เภริอาทีสุ เอกตลตุริยํ, วิตตํ นาม อุภยตลํ. อาตตวิตตํ
นาม สพฺพโส ปริโยนทฺธํ, สุสิรํ วํสาทิ, ฆนํ สมฺมาทิ. สุวินีตสฺสาติ
อากฑฺฒนสิถิลกรณาทีหิ สุมุจฺฉิตสฺส. สุปฺปฏิปตาฬิตสฺสาติ ปมาเณ ิตภาวชานนตฺถํ
สุฏฺุ ปฏิปตาฬิตสฺส. กุสเลหิ สุสมนฺนาหตสฺสาติ เย วาเทตุํ กุสลา เฉกา, เตหิ
วาทิตสฺส. วคฺคูติ มธุโร ๗- สุนฺทโร. รชนีโยติ รญฺเชตุํ สมตฺโถ. กมนีโยติ
กาเมตพฺพยุตฺโต. ขมนีโยติปิ ปาโ, ทิวสํปิ สุยฺยมาโน ขมเตว, น นิพฺพินฺทตีติ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อุโปสถวาโส  ๒ ฉ.ม. ภูเต
@๓ ฉ.ม. กโรนฺตสฺส  ๔ ฉ.ม. ทิวา
@๕ ฉ.ม. สรนฺติ  ๖ ฉ.ม. อจฺฉรํ  ๗ ฉ.ม. เฉโก
อตฺโถ. มทนีโยติ มานมทปุริสมทชนโน. อินฺทฺริยานิ โอกฺขิปีติ "อสารุปฺปํ อิมา
เทวตา กโรนฺตี"ติ อินฺทฺริยานิ เหฏฺา ขิปิ, น อกฺขีนิ อุมฺมิเลตฺวา โอโลเกสิ.
น ขฺวยฺโย  อนุรุทฺโธ สาทิยตีติ "มยํ นจฺจาม คายาม, อยฺโย ปน อนุรุทฺโธ
น โข สาทิยติ, อกฺขีนิ อุมฺมิเลตฺวา น โอโลเกติ, กึ มยํ นจฺจิตฺวา วา คายิตฺวา
วา กริสฺสามา"ติ ตตฺเถว อนฺตรธายึสุ. เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ตาสํ เทวตานํ
อานุภาวํ ทิสฺวา "กติหิ นุ โข ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต มาตุคาโม มนาปกายิเก
เทวโลเก นิพฺพตฺตตี"ติ อิมมตฺถํ ปุจฺฉิตุํ อุปสงฺกมิ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๒๕๙-๒๖๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=5818&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=5818&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=23&i=136
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=23&A=5504
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=23&A=5744
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=23&A=5744
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_23