ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๙. นิพฺเพธิกสุตฺตวณฺณนา
     [๖๓] นวเม อนิพฺพิทฺธปุพฺเพ อปฺปทาลิตปุพฺเพ โลภกฺขนฺธาทโย นิพฺพิชฺฌติ
ปทาเลตีติ นิพฺเพธิกปริยาโย, นิพฺพิชฺฌนการณนฺติ อตฺโถ. นิทานสมฺภโวติ กาเม
นิเทติ อุปฺปาทนสมตฺถตาย นิยฺยาเทตีติ นิทานํ. สมฺภวติ ตโตติ สมฺภโว, นิทานเมว
สมฺภโว นิทานสมฺภโว. เวมตฺตตาติ นานากรณํ.
     กามคุณาติ กามยิตพฺพฏฺเฐน กามา, พนฺธนฏฺเฐน คุณา "อนฺตคุณนฺ"ติอาทีสุ
วิย. จกฺขุวิญฺเญยฺยาติ จกฺขุวิญฺญาเณน ปสฺสิตพฺพา. อิฏฺฐาติ ปริยิฏฺฐา วา โหนฺตุ
มา วา, อิฏฺฐารมฺมณภูตาติ อตฺโถ. กนฺตาติ กมนียา. มนาปาติ มนวฑฺฒนกา.
ปิยรูปาติ ปิยชาติกา. กามูปสํหิตาติ อารมฺมณํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาเนน กาเมน
อุปสญฺหิตา. รชนิยาติ ราคุปฺปตฺติการณภูตา. เนเต กามาติ น เอเต กมนฏฺเฐน
กามา นาม โหนฺติ. สงฺกปฺปราโคติ สงฺกปฺปวเสน อุปฺปนฺนราโค. กาโมติ อยํ
กามปฺปหานาย ปฏิปนฺเนหิ ปหาตพฺโพ. กมนฏฺเฐน กามา นาม. จิตฺรานีติ
จิตฺรวิจิตฺรารมฺมณานิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สุขสนฺนิจิตา   ฉ.ม. อภิโท อทฺธรตฺตนฺติ
     ผสฺโสติ สหชาตผสฺโส. กามยมาโนติ กามํ กามยมาโน. ตชฺชํ ตชฺชนฺติ
ตชฺชาติกํ ตชฺชาติกํ. ปุญฺญภาคิยนฺติ ทิพฺเพ กาเม ปตฺเถตฺวา สุจริตปาริปูริยา
เทวโลเก นิพฺพตฺตสฺส อตฺตภาโว ปุญฺญภาคิโย นาม, ทุจฺจริตปาริปูริยา อปาเย
นิพฺพตฺตสฺส อตฺตภาโว อปุญฺญภาคิโย นาม. อยํ วุจฺจติ ภิกฺขเว กามานํ
วิปาโกติ อยํ ทุวิโธปิ กามปตฺถนํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนตฺตา กามานํ วิปาโกติ
วุจฺจติ. โส อิมํ นิพฺเพธิกนฺติ โส ภิกฺขุ อิมํ ฉตฺตึสาย ฐาเนสุ ๑- นิพฺพิชฺฌนกํ
เสฏฺฐจริยํ ชานาติ. กามนิโรธนฺติ กามานํ นิโรเธน เอวํ ลทฺธนามํ. อิมสฺมิญฺหิ
ฐาเน พฺรหฺมจริยสงฺขาโต มคฺโคว กามนิโรโธติ วุตฺโต.
     สามิสาติ กิเลสามิสสมฺปยุตฺตา. อิมินา นเยน สพฺพฏฺฐาเนสุ ๒- อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
อปิเจตฺถ โวหารเวปกฺกนฺติ โวหารวิปากํ. กถาสงฺขาโต หิ โวหาโร สญฺญาย
วิปาโก นาม. ยถา ยถา นนฺติ เอตฺถ นํอิติ นิปาตมตฺตเมว. อิติ ยสฺมา ยถา
ยถา สญฺชานาติ, ตถา ตถา เอวํสญฺญี อโหสินฺติ กเถติ, ตสฺมา โวหารเวปกฺกาติ
อตฺโถ.
     อวิชฺชาติ อฏฺฐสุ ฐาเนสุ อญฺญาณภูตา พหลา อวิชฺชา. ๓- นิรยํ คเมนฺตีติ
นิรยคมนียา, นิรเย นิพฺพตฺติปจฺจยาติ อตฺโถ. เสเสสุปิ เอเสว นโย. เจตนาหนฺติ
เจตนํ อหํ. อิธ สพฺพสงฺคาหิกา วิทหนเจตนา ๔- คหิตา. เจตยิตฺวาติ ทฺวารปฺปวตฺต-
เจตนา. มนสาติ เจตนาสมฺปยุตฺเตน จิตฺเตน. นิรยเวทนิยนฺติ นิรเย วิปากทายกํ.
เสเสสุปิ เอเสว นโย. อธิมตฺตนฺติ พลวทุกฺขํ. ทนฺธวิราคีติ ครุกํ น ขิปฺปํ
สณิกํ วิคจฺฉนกทุกฺขํ. อุรตฺตาฬึ กนฺทตีติ อุรํ ตาเฬตฺวา โรทติ. ปริเยฏฺฐินฺติ
ปริเยสนํ. เอกปทํ ทฺวิปทนฺติ เอกปทมนฺตํ วา ทฺวิปทมนฺตํ  วา, โก มนฺตํ ชานาตีติ
อตฺโถ. สมฺโมหเวปกฺกนฺติ สมฺโมหวิปากํ. ทุกฺขสฺส หิ สมฺโมโห นิสฺสนฺทวิปาโก นาม.
@เชิงอรรถ:  ม. ฉตฺตึสายตเนสุ   สี. สพฺพวาเรสุ
@ สี. พลวอวิชฺชา   ฉ.ม. สํวิทหนเจตนา
ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. ปริเยสนาปิ หิ ตสฺส นิสฺสนฺทวิปาโกติ. อิมสฺมึ สุตฺเต
วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๔๘-๑๕๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=3347&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=3347&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=334              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=9611              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=9676              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=9676              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_22

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]