อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๒. มิคสาลาสุตฺตวณฺณนา
     [๔๔] ทุติเย กถํ กถํ นามาติ เกน เกน นาม การเณน. อญฺเญยฺโยติ
อาชานิตพฺโพ. ยตฺร  หิ นามาติ ยสฺมึ นาม ธมฺเม. สมสมคติกาติ ๔- สมภาเวเนว
สมคติกา. ภวิสฺสนฺตีติ ชาตา. สกทาคามี สตฺโต ๕- ตุสิตํ กายํ อุปปนฺโนติ
สกทาคามี ปุคฺคโล หุตฺวา ตุสิตภวเนเยว นิพฺพตฺโต. กถํ กถํ นามาติ เกน
เกน นุ โข การเณน, กึ นุ โข ชานิตฺวา เทสิโต, อุทาหุ อชานิตฺวาติ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อุปฺปนฺนโภชนานิ  ๒ ฉ.ม. นุปลิปฺปติ โลเกนาติ  ๓ ฉ.ม. วิญฺญสฺสนฺติ
@๔ ฏีกา. สมสมคติยาติ  ๕ ฉ.ม. สกทาคามิปตฺโต
เถโร การณํ อชานนฺโต เอวํ โข ปเนตํ ภคินิ ภควตา พฺยากตนฺติ อาห.
     อมฺพกา อมฺพกสญฺญาติ ๑- อิตฺถี หุตฺวา อิตฺถีสญฺญายเอว ๒- สมนฺนาคตา.
เก จ ปุริสปุคฺคลปโรปริยญาเณติ เอตฺถ ปุริสปุคฺคลปโรปริยญาณํ วุจฺจติ
ปุริสปุคฺคลานํ ติกฺขมุทุวเสน อินฺทฺริยปโรปริยญาณํ. ตสฺมา กา จ พาลา มิคสาลา,
เก จ ปุริสปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยญาเณ อปฺปฏิหตวิสยา สมฺมาสมฺพุทฺธา,
อุภยเมตํ ทูเร สุวิทูเรติ อยเมตฺถ สงฺเขโป.
     อิทานิ มิคสาลาย อตฺตโน ทูรภาวํ ทสฺเสนฺโต ฉยิเม อานนฺทาติ-
อาทิมาห. โสรโต โหตีติ ปาปโต สุฏฺฐุ โอรโต วิรโต โหติ. สูรโตติปิ ปาโฐ.
อภินนฺทนฺติ สพฺรหฺมจารี เอกตฺตวาเสนาติ เตน สทฺธึ เอกโต วาเสน
สพฺรหฺมจารี อภินนฺทนฺติ ตุสฺสนฺติ. เอกนฺตวาเสนาติปิ ปาโฐ. สตตวาเสนาติ
อตฺโถ. สวเนนปิ อกตํ โหตีติ โสตพฺพยุตฺตกํ อสฺสุตํ โหติ. พาหุสจฺเจนปิ อกตํ
โหตีติ เอตฺถ พาหุสจฺจํ วุจฺจติ วิริยํ, วิริเยน กตฺตพฺพยุตฺตกํ อกตํ โหตีติ
อตฺโถ. ทิฏฺฐิยาปิ อปฺปฏิวิทฺธํ โหตีติ ทิฏฺฐิยา ปฏิวิชฺฌิตพฺพํ อปฺปฏิวิทฺธํ
ปีติปาโมชฺชํ น ลภติ. หานคามีเยว โหตีติ อริหานิเมว ๓- คจฺฉติ.
     ปมาณิกาติ ปุคฺคเลสุ ปมาณคฺคาหกา. ปมินนฺตีติ ปเมตุํ ตุเลตุํ อารภนฺติ.
เอโก หีโนติ เอโก คุเณหิ หีโน. เอโก ปณีโตติ เอโก คุเณหิ ปณีโต. ตญฺหีติ
ตํ ปมาณกรณํ.
     อภิกฺกนฺตตโรติ สุนฺทรตโร. ปณีตตโรติ อุตฺตมตโร. ธมฺมโสโต นิพฺพหตีติ
สูรํ หุตฺวา ปวตฺตมานํ วิปสฺสนาญาณํ นิพฺพหติ, อริยภูมึ สมฺปาเปติ.
ตทนนฺตรํ โก ชาเนยฺยาติ ตํ อนฺตรํ ตํ การณํ อญฺญตฺร ตถาคเตน โก
ชาเนยฺยาติ อตฺโถ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อมฺพกา อมฺพกปญฺญาติ, ฉ.ม. อมฺมกา อมฺมกสญฺญาติ  ๒ สี. อิตฺถิปญฺญาย
@๓ ฉ.ม. ปริหานิเมว
     โกธมาโนติ โกโธ จ มาโน จ. โลภธมฺมาติ โลโภเยว. วจีสงฺขาราติ ๑-
อลฺลาปสลฺลาปวเสน วจนาเนว. โย วา ปนสฺส มาทิโสติ โย วา ปน
อญฺโญปิ มยา สทิโส สมฺมาสมฺพุทฺโธเยว อสฺส, โส ปุคฺคเลสุ ปมาณํ
คเณฺหยฺยาติ อตฺโถ. ขญฺญตีติ คุณขณนํ ปาปุณาติ. อิเม โข อานนฺท ฉ
ปุคฺคลาติ เทฺว โสรตา, เทฺว อธิคตโกธมานโลภธมฺมา, เทฺว อธิคตโกธมานวจี-
สงฺขาราติ อิเม ฉ ปุคฺคลา. คตินฺติ  ญาณคตึ. เอกงฺคหีนาติ เอเกน ๒- คุณงฺเคน
หีนา. ปูรโณ สีเลน วิเสสี อโหสิ, อิสิทตฺโต ปญฺญาย. ปูรณสฺส สีลํ
อิสิทตฺตสฺส ปญฺญาฏฺฐาเน ฐิตํ, อิสิทตฺตสฺส ปญฺญา ปูรณสฺส สีลฏฺฐาเน ฐิตาติ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๒๔-๑๒๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=2804&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2804&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=315
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=8199
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=8170
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=8170
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_22