อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                         ๔. นิคณฺฐสุตฺตวณฺณนา
     [๗๕] จตุตฺเถ กูฏาคารสาลายนฺติ เทฺว กณฺณิกา คเหตฺวา หํสวฏฺฏกจฺฉทเนน ๑-
กตาย คนฺธกุฏิยา. อปริเสสํ ญาณทสฺสนํ ปฏิชานาตีติ อปฺปมตฺตกํปิ อเสเสตฺวา
สพฺพํ ญาณทสฺสนํ ปฏิชานาติ. สสตํ สมิตนฺติ สพฺพกาลํ นิรนฺตรํ. ญาณทสฺสนํ
ปจฺจุปฏฺฐิตนฺติ สพฺพญฺญุตญาณํ มยฺหํ อุปฏฺฐิตนฺติ ๒- ทสฺเสติ. ปุราณานํ
กมฺมานนฺติ อายูหิตกมฺมานํ. ตาปสา พฺยนฺตีภาวนฺติ ทุกฺกรตเปน วิคตนฺตีกรณํ. ๓-
นวานํ กมฺมานนฺติ อิทานิ อายูหิตพฺพกมฺมานํ. อกรณาติ อนายูหเนน. เสตุฆาตนฺติ
ปทฆาตํ ปจฺจยฆาตํ กเถติ. กมฺมกฺขยา ทุกฺขกฺขโยติ กมฺมวฏฺฏกฺขเยน ทุกฺขวฏฺฏกฺขโย.
๔- ทุกฺขกฺขยา เวทนากฺขโยติ ทุกฺขวฏฺฏกฺขเยน เวทนากฺขโย. ทุกฺขวฏฺฏสฺมึ หิ
ขีเณ เวทนาวฏฺฏํปิ ขีณเมว โหติ. เวทนากฺขยา สพฺพํ ทุกฺขํ นิชฺชิณฺณํ ภวิสฺสตีติ
เวทนากฺขเยน ปน สกลวฏฺฏทุกฺขํ นิชฺชิณฺณเมว ภวิสฺสติ. สนฺทิฏฺฐิกายาติ สามํ
เปกฺขิตพฺพาย ๕- ปจฺจกฺขาย. นิชฺชราย วิสุทฺธิยาติ กิเลเส ชีรณกปฏิปทาย
กิเลเส วา นิชฺชีรณโต นิชฺชราย สตฺตานํ วา วิสุทฺธิปาปนโต วิสุทฺธิยาติ
นิชฺชราวิสุทฺธิยา. ๖- สมติกฺกโม โหตีติ สกลสฺส วฏฺฏทุกฺขสฺส สมติกฺกโม โหติ.
อิธ ภนฺเต ภควา กิมาหาติ ภนฺเต ภควา อิมาย ปฏิปตฺติยา กิมาห, กึ เอตํเยว
กิเลสนิชฺชีรณกปฏิปทํ ปญฺญาเปติ, อุทาหุ อญฺญนฺติ ปุจฺฉติ.
     ชานตาติ อนาวรณญาเณน ชานนฺเตน. ปสฺสตาติ สมนฺตจกฺขุนา ปสฺสนฺเตน.
วิสุทฺธิยาติ วิสุทฺธิสมฺปาปนตฺถาย. สมติกฺกมายาติ  สมติกฺกมนตฺถาย.
อตฺถงฺคมายาติ อตฺถงฺคมนตฺถาย. ญายสฺส อธิคมายาติ สห วิปสฺสนาย มคฺคสฺส
อธิคมนตฺถาย. นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายาติ อปจฺจยนิพฺพานสฺส สจฺฉิกรณตฺถาย. นวญฺจ
กมฺมํ น กโรตีติ นวํ กมฺมํ นายูหติ. ปุราณํ จ กมฺมนฺติ ปุพฺเพ อายูหิตกมฺมํ.
ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺตีกโรตีติ ผุสิตฺวา ผุสิตฺวา วิคตํ ๗- กโรติ, วิปากผสฺสํ
ผุสิตฺวา ผุสิตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. หํสวฏฺฏกจฺฉนฺเนน  ๒ ฉ.ม.,อิ. อุปฏฺฐิตเมวาติ
@๓ ฉ.ม.,อิ. วิคตนฺตกรณํ      ๔ ฉ.ม.ทุกฺขกฺขโย   ๕ ฉ.ม. ปสฺสิตพฺพาย
@๖ สี. นิชฺชราวิสุทฺธิยาติ กิเลเส ชรณกปฏิปทา กิเลเส วา นิชฺชรณโต นิชฺชรา,
@สตฺตานํ วิสุทฺธิปาปนโต วิสุทฺธีติ นิชฺชราวิสุทฺธิยา, ฉ.ม. นิชฺชราย สตฺตานํ
@วิสุทฺธิยา    ๗ ฉ.ม.,อิ. วิคตนฺตํ
ตํ กมฺมํ เขเปตีติ อตฺโถ. สนฺทิฏฺฐิกาติ สามํ ปสฺสิตพฺพา. อกาลิกาติ น กาลนฺตเร
กิจฺจการิกา. เอหิปสฺสิกาติ "เอหิ ปสฺสา"ติ เอวํ ทสฺเสตุํ ยุตฺตา. โอปนยิกาติ ๑-
อุปนเย ยุตฺตา อลฺลียิตพฺพยุตฺตา. ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพา วิญฺญูหีติ ปณฺฑิเตหิ
อตฺตโน อตฺตโน สนฺตาเนเยว ชานิตพฺพา, พาเลหิ ปน ทุชฺชานา. อิติ สีลวเสน เทฺว
มคฺคา เทฺว จ ผลานิ กถิตานิ. โสตาปนฺนสกทาคามิโน หิ สีเลสุ ปริปูริการิโน. ๒-
วิวิจฺเจว กาเมหีติอาทิกาย ปน สมาธิสมฺปทาย ตโย มคฺคา ตีณิ จ ผลานิ
กถิตานิ. อนาคามี อริยสาวโก หิ สมาธิสฺมึ ปริปูริการีติ ๒- วุตฺโต. อาสวานํ
ขยาติอาทีหิ อรหตฺตผลํ กถิตํ. เกจิ ปน สีลสมาธโยปิ อรหตฺตผลสมฺปยุตฺตาว
อิธ อธิปฺเปตาติ. ๓- เอเกกสฺส ปน วเสน ปฏิปตฺติทสฺสนตฺถํ วิสุํ วิสุํ ตนฺติ
อาโรปิตาติ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๒๒๖-๒๒๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=5233&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=5233&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=514
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=5809
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=5985
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=5985
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_20