อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                        ๒. สารณียสุตฺตวณฺณนา
      [๑๒] ทุติเย ขตฺติยสฺสาติ ชาติยา ขตฺติยสฺส. มุทฺธาภิสิตฺตสฺสาติ
ราชาภิเสเกน มุทฺธนิ อภิสิตฺตสฺส. สารณียานิ ภวนฺตีติ อปมฺมุสฺสนกานิ ๓- โหนฺติ.
ชาโตติ นิพฺพตฺโต. ยาชีวํ สารณียนฺติ ทหรกาเล ชานิตุํปิ น สกฺกา, อปรภาเค ปน
มาตาปิตุอาทีหิ ญาตเกหิ ตํสํวาเสหิ วา ๔- "ตฺวํ อสุกชนปเท อสุกนคเร อสุกทิวเส
อสุกนกฺขตฺเต ชาโต"ติ อาจิกฺขิเต สุตฺวา ตโต ปฏฺฐาย ยาวชีวํ สรติ น สมฺมุสฺสติ.
๕- เตน วุตฺตํ "ยาวชีวํ สารณียํ โหตี"ติ.
      อิทํ ภิกฺขเว ทุติยนฺติ อภิเสกฏฺฐานํ นาม รญฺโญ พลวตุฏฺฐิกรํ โหติ,
เตนสฺส ตํ ยาวชีวํ สารณียํ. สงฺคามวิชยฏฺฐาเนปิ เอเสว นโย. เอตฺถ ปน
สงฺคามนฺติ ยุทฺธํ. อภิวิชินิตฺวาติ ชินิตฺวา สตฺตุมทฺทนํ กตฺวา. ตเมว
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. วิวฏฺเฏตฺวา  ๒-๒ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ
@๓ ฉ.ม. สารณียานิ ภวนฺตีติ สริตพฺพานิ อสมฺมุสฺสตียานิ, อิ. สาราณียานิ
@โหนฺตีติ สริตพฺพานิ อปมฺมุสฺสนกานิ  ๔ ฉ.ม.,อิ. ญาตเกหิ วา ทาสาทีหิ วา
@๕ ก. สริตพฺพํเยว โหติ น ปมฺมุสฺสิตพฺพํ
สงฺคามสีสนฺติ ตเมว สงฺคามฏฺฐานํ. อชฺฌาวสตีติ อภิภวิตฺวา อาวสติ.
      อิทานิ ยสฺมา สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส รญฺโญ ชาติฏฺฐานาทีหิ กตฺตพฺพกิจฺจํ นตฺถิ,
อิมสฺมึ ปน สาสเน ตปฺปฏิภาเค ตโย ปุคฺคเล ทสฺเสตุํ อิทํ การณํ อาภตํ, ตสฺมา
เต ทสฺเสนฺโต เอวเมว โข ภิกฺขเวติอาทิมาห. ตตฺถ อนคาริยํ ปพฺพชิโต โหตีติ
เอตฺถ จตุปาริสุทฺธิสีลํ ๑- ปพฺพชฺชานิสฺสิตเมวาติ เวทิตพฺพํ. สารณียํ โหตีติ
"อหํ อสุกรฏฺเฐ อสุกชนปเท อสุกวิหาเร อสุกมาฬเก อสุกทิวาฏฺฐาเน อสุกจงฺกเม
อสุกรุกฺขมูเล ปพฺพชิโต"ติ เอวํ ยาวชีวํ สริตพฺพเมว โหติ น ปมฺมุสฺสิตพฺพํ.
      อิทํ ทุกฺขนฺติ เอตฺตกํ ทุกฺขํ, น อิโต อุทฺธํ ทุกฺขํ อตฺถิ. อยํ ทุกฺข-
สมุทโยติ เอตฺตโก ทุกฺขสมุทโย, น อิโต อุทฺธํ ทุกฺขสมุทโย อตฺถีติ. เสสปททฺวเยปิ
เอเสว นโย. เอวเมตฺถ จตูหิ สจฺเจหิ โสตาปตฺติมคฺโค กถิโต. กสิณปริกมฺมวิปสฺสนา-
ญาณานิ ปน มคฺคสนฺนิสฺสิตาเนว โหนฺติ. สารณียํ โหตีติ "อหํ อสุกรฏฺเฐ ฯเปฯ
อสุกรุกฺขมูเล โสตาปนฺโน ชาโต"ติ ยาวชีวํ สารณียํ โหติ อสมฺมุสฺสนียํ.
      อาสวานํ ขยาติ อาสวานํ ขเยน. เจโตวิมุตฺตินฺติ ผลสมาธึ. ปญฺญา-
วิมุตฺตินฺติ ผลปญฺญํ. ๒- สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวาติ อตฺตนาว อภิวิสิฏฺฐาย ปญฺญาย
ปจฺจกฺขํ กตฺวา. อุปสมฺปชฺช วิหรตีติ ปฏิลภิตฺวา วิหรติ. สารณียนฺติ "มยา
อสุกรฏฺเฐ ฯเปฯ อสุกรุกฺขมูเล อรหตฺตํ ปตฺตนฺ"ติ อตฺตโน อรหตฺตปฺปตฺตฏฺฐานํ นาม
ยาวชีวํ สารณียํ โหติ อสมฺมุสฺสนียนฺติ ยถานุสนฺธินา ๓- เทสนํ นิฏฺฐเปสิ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๘๓-๘๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=1844&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=1844&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=451
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=2795
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=2735
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=2735
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_20