อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                   ๒. รถการวคฺค ๑. ญาตสุตฺตวณฺณนา
      [๑๑] ทุติยสฺส ปฐเม ญาโตติ ปญฺญาโต ปากโฏ. อนนุโลมิเกติ สาสนสฺส
น อนุโลเมตีติ อนนุโลมิกํ, ตสฺมึ อนนุโลมิเก. กายกมฺเมติ ปาณาติปาตาทิมฺหิ
กายทุจฺจริเต. โอฬาริกํ วา เอตํ. เอวรูเป ๑- สมาทเปตุํ สกฺโกตีติ. ทิสา นมสฺสิตุํ
วฏฺฏติ, ภูตพลึ กาตุํ วฏฺฏตีติ เอวรูเป สมาทเปติ คณฺหาเปติ. วจีกมฺเมปิ
มุสาวาทาทีนิ โอฬาริกานิ, อตฺตโน สนฺตกํ ปรสฺส อทาตุกาเมน "นตฺถี"ติ อยํ
พาลชนมุสาวาโท ๒- นาม วตฺตุํ วฏฺฏตีติ เอวรูเป สมาทเปติ. มโนกมฺเมปิ
อภิชฺฌาทโย โอฬาริกา, กมฺมฏฺฐานํ วิสํวาเทตฺวา กเถนฺโต ปน อนุโลมิเกสุ
ธมฺเมสุ สมาทเปติ นาม ทกฺขิณวิหารวาสิตฺเถโร วิย. ตํ กิร เถรํ เอโก อุปฏฺฐาโก
อมจฺจปุตฺโต อุปสงฺกมิตฺวา "เมตฺตายนฺเตน ปฐมํ กีทิเส ปุคฺคเล เมตฺตายิตพฺพนฺ"ติ
ปุจฺฉิ. เถโร สภาควิสภาคํ อนาจิกฺขิตฺวา "ปิยปุคฺคเล"ติ อาห. ตสฺส ๓- ภริยา
ปิยา โหติ มนาปา, โส ตํ อารพฺภ เมตฺตายนฺโต อุมฺมาทํ ปาปุณิ. กถํ ปเนส
พหุชนาหิตาย ปฏิปนฺโน โหตีติ? เอวรูปสฺส หิ สทฺธิวิหาริกาทโย เจว อุปฏฺฐากาทโย
จ เตสํ อารกฺขเทวตา อาทึ กตฺวา ตาสํ ตาสํ มิตฺตภูตา ยาว พฺรหฺมโลกา
เสสเทวตา จ "อยํ ภิกฺขุ น อชานิตฺวา กริสฺสตี"ติ เตน กตเมว กโรนฺติ,
เอวเมส พหุชนาหิตาย ปฏิปนฺโน โหติ.
      สุกฺกปกฺเข  ปาณาติปาตา เวรมณีอาทีนํเยว วเสน กายกมฺมวจีกมฺมานิ
เวทิตพฺพานิ. กมฺมฏฺฐานํ ปน อวิสํวาเทตฺวา กเถนฺโต อนุโลมิเกสุ ธมฺเมสุ
สมาทเปติ นาม โกลิตวิหารวาสี จตุนิกายิกติสฺสตฺเถโร วิย. ตสฺส กิร เชฏฺฐภาตา
ทตฺตาภยตฺเถโร ๔- นาม เจติยวิหาเร ๕- วสนฺโต เอกสฺมึ โรเค สมุฏฺฐิเต กนิฏฺฐํ
ปกฺโกสาเปตฺวา อาห "อาวุโส มยฺหํ สลฺลหุกํ กตฺวา เอกํ กมฺมฏฺฐานํ กเถหี"ติ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. น เอวรูเป  ๒ ฉ.ม. อทาตุกาเมน "นตฺถี"ติ อยํ วญฺจนมุสาวาโท,
@สี.,อิ. อทาตุกาเมน "นตฺถี"ติ อยํ วลญฺชนมุสาวาโท      ๓ ฉ.ม.,อิ. ตสฺส จ
@๔ ฉ.ม. นนฺทาภยตฺเถโร   ๕ ฉ.ม. โปตลิยวิหาเร
กึ ภนฺเต อญฺเญน กมฺมฏฺฐาเนน, กวฬิงฺการาหารํ ปริคฺคณฺหิตุํ วฏฺฏตีติ. กิมตฺถิโก
เอส อาวุโสติ. ภนฺเต กวฬิงฺการาหาโร อุปาทารูปํ, เอกสฺมึ จ อุปาทารูเป ทิฏฺเฐ
เตวีสติ อุปาทารูปานิ ปากฏานิ โหนฺตีติ. โส "วฏฺฏิสฺสติ อาวุโส เอตฺตกนฺ"ติ
ตํ อุยฺโยเชตฺวา กวฬิงฺการาหารํ ปริคฺคณฺหิตฺวา อุปาทารูปํ สลฺลกฺเขตฺวา
วิวชฺเชตฺวา ๑- อรหตฺตํ ปาปุณิ. อถ นํ เถรํ พหิวิหารา อนิกฺขนฺตเมว ปกฺโกสิตฺวา
"อาวุโส มหาอวสฺสโยสิ มยฺหํ ชาโต"ติ กนิฏฺฐตฺเถรสฺส อตฺตนา ปฏิลทฺธคุณํ อาโรเจสิ.
พหุชนหิตายาติ เอตสฺสปิ หิ สทฺธีวิหาริกาทโย "นายํ อชานิตฺวา กริสฺสตี"ติ เตน
กตเมว กโรนฺติ, ๒- ตถา อุปฏฺฐากาทโย เตสํ อารกฺขเทวตา ตาสํ มิตฺตา ภุมฺมฏฺฐกา
เทวตา ตาสํ มิตฺตา อากาสฏฺฐกเทวตาติ ยาว พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตเทวตา เตน
กตเมว กโรนฺตีติ ๒- พหุชนหิตาย ปฏิปนฺโน โหติ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๘๒-๘๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=1810&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=1810&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=450
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=2777
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=2720
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=2720
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_20