ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                    ๑๐. สุสิมปริพฺพาชกสุตฺตวณฺณนา ๓-
    [๗๐] ทสเม ครุกโตติ สพฺพเทวมนุสฺเสหิ ปาสาณจฺฉตฺตํ วิย จิตฺเตน
ครุกโต. มานิโตติ มเนน ปิยายิโต. ปูชิโตติ จตุปจฺจยปูชาย ปูชิโต. อปจิโตติ
นีจวุตฺติกรเณน อปจิโต. สตฺถารํ หิ ทิสฺวา มนุสฺสา หตฺถิกฺขนฺธาทีหิ โอตรนฺติ
มคฺคํ เทนฺติ, อํสกูฏํ สาฏกํ อปเนนฺติ, อาสนโต วุฏฺฐหนฺติ วนฺทนฺตีติ. ๒-
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. อรหตฺตผลภิสมโย      ฉ.ม., อิ. วนฺทนฺติ   ฉ.ม. สุสิมสุตฺต...
เอวํ โส เตหิ อปจิโต นาม โหติ. สุสิโมติ เอวํนามโก เวทงฺเคสุ กุสโล
ปณฺฑิตปริพฺพาชโก. เอหิ ตฺวนฺติ เตสํ กิร เอตทโหสิ "สมโณ โคตโม น
ชาติโคตฺตาทีนิ อาคมฺม ลาภคฺคปฺปตฺโต ชาโต, กวิเสฏฺโฐ ปเนส อุตฺตมกวิตาย
สาวกานํ คนฺถํ พนฺธิตฺวา เทติ, เต ตํ อุคฺคณฺหิตฺวา อุปฏฺฐานํ อุปนิสินฺนกถมฺปิ
อนุโมทนมฺปิ สรภญฺญมฺปีติ เอวมาทีนิ กเถนฺติ, เต เตสํ ปสนฺนา ลาภํ อุปสํหรนฺติ.
สเจ มยํ ยํ สมโณ โคตโม ชานาติ, ตโต โถกํ ชาเนยฺยาม, อตฺตโน สมยํ ตตฺถ
ปกฺขิปิตฺวา มยมฺปิ อุปฏฺฐากานํ กเถยฺยาม, ตโต เอเตหิ ลาภตรา ๑- ภเวยฺยาม.
โก นุ โข สมณสฺส โคตมสฺส สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา ขิปฺปเมว อุคฺคณหิตุํ
สกฺขิสฺสตี"ติ. เต เอวํ จินฺเตนฺตา ๒- "สุสิโม ปฏิพโล"ติ ทิสฺวา ตํ อุปสงฺกมิตฺวา
เอวมาหํสุ.
    เยนายสฺมา อานนฺโท เตนุปสงฺกมีติ กสฺมา อุปสงฺกมิ? เอวํ กิรสฺส
อโหสิ "กสฺส นุ โข สนฺติกํ คนฺตฺวา อหํ อิมํ ธมฺมํ ขิปฺปํ ลทฺธุํ สกฺขิสฺสามี"ติ
ตโต จินฺเตสิ "สมโณ โคตโม ครุ เตชุสฺสโท นิยมมนุยุตฺโต, น สกฺกา อกาเล
อุปสงฺกมิตุํ, อญฺเญปิ พหู ขตฺติยาทโย สมณํ โคตมํ อุปสงฺกมนฺติ, ตสฺมิมฺปิ สมเย
น สกฺกา อุปสงฺกมิตุํ. สาวเกสุปิสฺส สาริปุตฺโต มหาปญฺโญ วิปสฺสนาลกฺขณมฺหิ
เอตทคฺเค ฐปิโต, มหาโมคฺคลฺลาโน สมาธิลกฺขณมฺหิ เอตทคฺเค ฐปิโต,
มหากสฺสโป ธุตงฺคธเรสุ, อนุรุทฺโธ ทิพฺพจกฺขุเกสุ, ปุณฺโณ มนฺตานิปุตฺโต
ธมฺมกถิเกสุ, อุปาลิตฺเถโร วินยธเรสุ เอตทคฺเค ฐปิโต, อยํ ปน อานนฺโท
พหุสฺสุโต ติปิฏกธโร, สตฺถาปิสฺส ตตฺถ ตตฺถ กถิตํ ธมฺมํ อาหริตฺวา กเถติ, ปญฺจสุ
ฐาเนสุ เอตทคฺเค ฐปิโต, อฏฺฐนฺนํ วรานํ ลาภี, จตูหิ อจฺฉริยพฺภุตธมฺเมหิ
สมนฺนาคโต, ตสฺส สมีปํ คโต ๓- ขิปฺปํ ธมฺมํ ลทฺธุํ สกฺขิสฺสามี"ติ. ตสฺมา
เยนายสฺมา อานนฺโท เตนุปสงฺกมิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. ลาภิตรา         ฉ.ม., อิ. จินฺเตตฺวา
@ สี. คเต
    เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ กสฺมา เนตฺวา ๑- อุปสงฺกมิ? เอวํ กิรสฺส อโหสิ
"อยํ ติตฺถิยสมเย ปาฏิเยกฺโก `อหํ สตฺถา'ติ ปฏิชานนฺโต จรติ, ปพฺพาเชตฺวา ๒-
สาสนสฺส อลาภายปิ ปริสกฺเกยฺย. น โข ปนสฺสาหํ อชฺฌาสยํ อาชานามิ,
สตฺถา ชานิสฺสตี"ติ. ตสฺมา ตํ อาทาย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ. เตนหานนฺท
สุสิมํ ปพฺพาเชถาติ ๓- สตฺถา กิร จินฺเตสิ "อยํ ปริพฺพาชโก ติตฺถิยสมเย `อหํ
ปาฏิเยกฺโก สตฺถา'ติ ปฏิชานมาโน จรติ, `อิธ มคฺคพฺรหฺมจริยํ จริตุํ อิจฺฉามี'ติ
กิร วทติ, กึ นุ โข มยิ ปสนฺโน, อุทาหุ มยฺหํ สาวเกสุ, อุทาหุ มยฺหํ วา มม
สาวกานํ วา ธมฺมกถาย ปสนฺโน"ติ. อถสฺส เอกฏฺฐาเนปิ ปสาทาภาวํ ญตฺวา
"อยํ มม สาสเน ธมฺมํ เถเนสฺสามีติ ปพฺพาเชติ, ๔- อิติสฺส อาคมนํ อปริสุทฺธํ,
นิปฺผตฺติ นุ โข กีทิสา"ติ โอโลเกนฺโต "กิญฺจาปิ `ธมฺมํ เถเนสฺสามี'ติ
ปพฺพาเชติ, ๔- กติปาเหเนว ปน ฆเฏตฺวา อรหตฺตํ คณฺหิสฺสตี"ติ ญตฺวา "เตนหานนฺท
สุสิมํ ปพฺพาเชถา"ติ ๓- อาห.
    อญฺญา พฺยากตา โหตีติ เต กิร ภิกฺขู สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฏฺฐานํ
คเหตฺวา เตมาสํ วสฺสํ วสนฺตา ตสฺมึเยว อนฺโตเตมาเส ฆเฏนฺตา วายมนฺตา
อรหตฺตํ ปฏิลภึสุ. เต "ปฏิลทฺธคุณํ สตฺถุ อาโรเจสฺสามา"ติ ปริสุทฺธปวารณา ๕-
เสนาสนํ สํสาเมตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ อาคนฺตฺวา อตฺตโน ปฏิลทฺธคุณํ อาโรเจสุํ.
ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. อญฺญาติ อรหตฺตสฺส นามํ. พฺยากตาติ อาโรจิตา.
อสฺโสสีติ โส กิร โอหิตโสโตว หุตฺวา เตสํ ๖- ภิกฺขูนํ ฐิตฏฺฐานํ คจฺฉติ ตํ ตํ
กถํ สุณิตุกาโม. เยน เต ภิกฺขู เตนุปสงฺกมีติ กสฺมา อุปสงฺกมิ? ตํ กิรสฺส ปวุตฺตึ
สุตฺวา เอตทโหสิ "อญฺญา นาม อิมสฺมึ สาสเน ปริมาณํ ๗- สารภูตา อาจริยมุฏฺฐิ
มญฺเญ ภวิสฺสติ, ปุจฺฉิตฺวา นํ ชานิสฺสามี"ติ. ตสฺมา อุปสงฺกมีติ. ๘-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. กสฺมา สยํ อปพฺพาเชตฺวา   ฉ.ม., อิ. ปพฺพชิตฺวา   สี. ปพฺพาเชหีติ
@ ฉ.ม., อิ. ปพฺพชติ    ฉ.ม., อิ. ปวาริตปวารณา
@ ฉ.ม., อิ. เตสํ เตสํ   ฉ.ม. ปรมปฺปมาณํ   ฉ.ม., อิ. อุปสงฺกมิ
    อเนกวิหิตนฺติ อเนกวิธํ. อิทฺธิวิธนฺติ อิทฺธิโกฏฺฐาสํ. อาวิภาวํ ติโรภาวนฺติ
อาวิภาวํ คเหตฺวา ติโรภาวํ, คเหตฺวา อาวิภาวํ กาตุํ สกฺโกถาติ ปุจฺฉติ.
ติโรกุฑฺฑนฺติ ปรกุฑฺฑํ. ติโรปพฺพเตปิ ๑- เอเสว นโย. อุมฺมุชฺชนิมฺมุชฺชนฺติ
อุมฺมุชฺชนญฺจ นิมฺมุชฺชนญฺจ. ปลฺลงฺเกนาติ ปลฺลงกพนฺธเนน. กมถาติ นิสีทิตุํ วา
คเหตุํ ๒- วา สกฺโกถาติ ปุจฺฉติ. สกุโณติ ปกฺขยุตฺโต สกุโณ. อยเมตฺถ
สงฺเขโป, วิตฺถารโต ปน อิมสฺส เจว อิโต ปเรสญฺจ ทิพฺพโสตาทีนํ ๓-
วณฺณนานโย วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตนเยน เวทิตพฺโพ. ๔-
    สนฺตา วิโมกฺขาติ องฺคสนฺตตาย เจว อารมฺมณสนฺตตาย จ สนฺตา อารปฺปวิโมกฺขา.
กาเยน ผุสิตฺวาติ นามกาเยน ผุสิตฺวา ปฏิลภิตฺวา. ปญฺญาวิมุตฺตา โข
มยํ อาวุโสติ อาวุโส มยํ นิชฺฌานกา สุกฺขวิปสฺสกา ปญฺญามตฺเตเนว วิมุตฺตาติ
ทสฺเสติ. อาชาเนยฺยาสิ วา ตฺวํ อาวุโส สุสิม, น วา ตฺวํ อาชาเนยฺยาสีติ
กสฺมา เอวมาหํสุ? เอวํ กิร เนสํ อโหสิ "มยํ อิมสฺส อชฺฌาสยํ คเหตฺวา
กเถตุํ น สกฺขิสฺสาม, ทสพลํ ปน ปุจฺฉิตฺวา นิกฺกงฺโข ภวิสฺสตี"ติ.
ธมฺมฏฺฐิติญาณนฺติ วิปสฺสนาญาณํ, ตํ ปฐมตรํ อุปฺปชฺชติ. นิพฺพาเน ญาณนฺติ
วิปสฺสนาย จิณฺณนฺเต ปวตฺตํ มคฺคญาณํ, ตํ ปจฺฉา อุปฺปชฺชติ. ตสฺมา ภควา
เอวมาห.
    อาชาเนยฺยาสิ วาติอาทิ กสฺมา วุตฺตํ? วินาปิ สมาธึ เอวํ
ญาณุปฺปตฺติทสฺสนตฺถํ, อิทํ หิ วุตฺตํ โหติ:- สุสิม มคฺโค วา ผลํ วา น
สมาธินิสฺสนฺโท, น สมาธิอานิสํโส, น สมาธิสฺส นิปฺผตฺติ, วิปสฺสนาย ปเนสา
นิฏฺฐา, ๕- วิปสฺสนาย อานิสํโส, วิปสฺสนาย นิปฺผตฺติ, ตสฺมา ชาเนยฺยาสิ วา ตฺวํ,
น วา ตฺวํ ชาเนยฺยาสิ, อถโข ธมฺมฏฺฐิติญาณํ ปุพฺเพ, ปจฺฉา นิพฺพาเน ญาณนฺติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. อิตรปททฺวเย        ฉ.ม., อิ. คนฺตุํ
@ ฉ.ม., อิ. อิมสฺส อิทฺธิวิธสฺส ตโต ปเรสํ ทิพฺพโสตาทีนญฺจ
@ ฉ.ม. เวทิตพฺโพติ, อิ. เวทิตพฺพาติ   ฉ.ม., อิ. ปเนโส นิสฺสนฺโท
    อิทานิสฺส ปฏิเวธภพฺพตํ ญตฺวา เตปริวฏฺฏํ ธมฺมเทสนํ เทเสนฺโต ๑- ตํ กึ
มญฺญสิ สุสิม, รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วาติอาทิมาห. เตปริวฏฺฏเทสนาวสาเน
ปน เถโร อรหตฺตํ ปตฺโต. อิทานิสฺส อนุโยคํ อาโรเปนฺโต ชาติปจฺจยา
ชรามรณนฺติ สุสิม ปสฺสสีติอาทิมาห. อปิ นุ ตฺวํ สุสิมาติ อิทํ กสฺมา อารภิ?
นิชฺฌานกานํ สุกฺขวิปสฺสกภิกฺขูนํ ปากฏกรณตฺถํ. อยํ เหตฺถ อธิปฺปาโย:-
น เกวลํ ตฺวเมว นิชฺฌานโก สุกฺขวิปสฺสโก, เอเตปิ ภิกฺขู เอวรูปาเยวาติ.
เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมวาติ. ทสมํ.
                         มหาวคฺโค สตฺตโม.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๑๔๐-๑๔๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=3148&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=3148&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=279              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=3187              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=2963              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=2963              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]