อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                        ๘. โกสมฺพิสุตฺตวณฺณนา
    [๖๘] อฏฺเม อญฺเตฺรวาติ เอกจฺโจ หิ ปรสฺส สทฺทหิตฺวา ยํ เอส
ภณติ, ตํ ภูตนฺติ คณฺหาติ. อปรสฺส นิสีทิตฺวา จินฺเตนฺตสฺส ยํ การณํ รุจฺจติ,
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. สุราปิปาสิตํ   ๒ ฉ.ม. อิ. วินิจฺฉยึสูติ
โส "อตฺถิ เอตนฺ"ติ รุจิยา คณฺหาติ. เอโก "จิรกาลโต ปฏฺาย เอวํ อนุสฺสโว
อตฺถิ, ภูตเมตนฺ"ติ อนุสฺสเวน คณฺหาติ. อญฺสฺส วิตกฺกยโต เอกํ การณํ
อุปฏฺาติ, โส "อตฺเถตนฺ"ติ อาการปริวิตกฺเกน คณฺหาติ. อปรสฺส จินฺตยโต
เอกา ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ, ยา ยสฺส ตํ การณํ นิชฺฌายนฺตสฺส ขมติ, โส
อตฺเถตนฺ"ติ ทิฏฺินิชฺฌานกฺขนฺติยา คณฺหาติ. เถโร ปน ปญฺจปิ เอตานิ การณานิ
ปฏิกฺขิปิตฺวา ปจฺจกฺขาเณน ๑- ปฏิวิทฺธภาวํ ปุจฺฉนฺโต อญฺเตฺรว อาวุโส
มุสิล สทฺธายาติอาทิมาห. ตตฺถ อญฺเตฺรวาติ สทฺธาทีนิ การณานิ เปตฺวา, วินา
เอเตหิ การเณหีติ อตฺโถ. ภวนิโรโธ นิพฺพานนฺติ ปญฺจกฺขนฺธนิโรโธ นิพฺพานํ.
    ตุณฺหี อโหสีติ เถโร ขีณาสโว, อหํ ปน ขีณาสโวติ วา น วาติ
วา อวตฺวา ตุณฺหีเยว อโหสิ. อายสฺมา นารโท อายสฺมนฺตํ ปวิฏฺ เอตทโวจาติ
กสฺมา อโวจ? โส กิร จินฺเตสิ "ภวนิโรโธ นิพฺพานํ นามาติ เสกฺเขหิปิ อเสกฺเขหิปิ
ชานิตพฺโพ ๒- ปโญฺห เอส, อยํ ปน เถโร อิมํ เถรํ อเสกฺขภูมิยา กาเรติ, ๓-
อิมํ านํ ชานาเปสฺสามี"ติ เอตํ อโวจ.
    สมฺมปฺปญฺาย สุทฏฺนฺติ สห วิปสฺสนามคฺคปญฺาย สุฏฺุ ทิฏฺ.
น จมฺหิ อรหนฺติ อนาคามิมคฺเค ิตตฺตา อรหํ น โหมีติ ทีเปติ. ยํ ปนสฺส
อิทานิ ๔- "ภวนิโรโธ นิพฺพานนฺ"ติ าณํ, ตํ เอกูนวีสติยา ปจฺจเวกฺขณาเณหิ
วิมุตฺตํ ปจฺจเวกฺขณาณํ. อุทปาโนติ วีสตึสหตฺถคมฺภีโร ปานียกูโป. อุทกวารโกติ
อุทกํ โอสิญฺจนวารโก. ๕- อุทกนฺติ หิ โข าณํ อสฺสาติ ตีเร ิตสฺส โอโลกยโต
เอวํ าณํ ภเวยฺยํ. น จ กาเยน ผุสิตฺวาติ อุทกํ ปน นีหริตฺวา กาเยน
ผุสิตฺวา วิหริตุํ น สกฺกุเณยฺย. อุทปาเน อุทกทสฺสนํ วิย หิ อนาคามิโน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สปจฺจกฺขาเณน, อิ. ปจฺจเวกฺขเณน  ๒ ฉ.ม. เสเขหิปิ ชานิตพฺโพ
@๓ สี., อิ. กโรติ                     ๔ สี., อิ. อิทํ
@๗ ฉ.ม., อิ. อุทกอุสฺสิญฺจนวารโก
นิพฺพานทสฺสนํ, ฆมฺมาภิตตฺตปุริโส วิย อนาคามี, อุทกวารโก วิย อรหตฺตมคฺโค,
ยถา ฆมฺมาภิตตฺตปุริโส อุทปาเน อุทกํ ปสฺสติ, เอวํ อนาคามี ปจฺจเวกฺขณาเณน
"อุปริ อรหตฺตผลสมโย ๑- นาม อตฺถี"ติ ชานาติ. ยถา ปน โส ปุริโส
อุทกวารกสฺส นตฺถิตาย อุทกํ นีหริตฺวา กาเยน ผุสิตุํ น ลภติ, เอวํ
อนาคามี อรหตฺตมคฺคสฺส นตฺถิตาย นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา อรหตฺตผลสมาปตฺตึ
อปฺเปตฺวา นิสีทิตุํ น ลภติ. อฏฺมํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๑๓๘-๑๔๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=3106&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=3106&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=268
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=3074
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=2843
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=2843
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_16