บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๑

หน้าที่ ๓๖.

๗. ทุกฺกรสุตฺตวณฺณนา [๑๗] สตฺตเม ทุตฺติติกฺขนฺติ ทุกฺขมํ ทุอธิวาสนํ. ^๑- อพฺยตฺเตนาติ พาเลน. สามญฺนฺติ สมณธมฺโม. อิมินา เทวตา อิทํ ทสฺเสติ:- ยํ ปณฺฑิตา กุลปุตฺตา ทสปิ วสฺสานิ วีสติมฺปิ ^๒- สฏฺิมฺหิ ^๒- วสฺสานิ ทนฺเต อภิทนฺตมาทายปิ ^๓- ชิวฺหาย ตาลุํ อาหจฺจปิ เจตสา จิตฺตํ อภินิคฺคณฺหิตฺวาปิ เอกาสนํ เอกภตฺตํ ปฏิเสวมานา อาปาณโกฏิกํ ^๔- พฺรหฺมจริยํ จรนฺตา สามญฺ กโรนฺติ. ตํ ภควา พาโล อพฺยตฺโต กาตุํ น สกฺโกตีติ. พหู หิ ตตฺถ สมฺพาธาติ ตสฺมึ สามญฺสงฺขาเต อริยมคฺเค พหู สมฺพาธา มคฺคาธิคมาย ปฏิปนฺนสฺส ปุพฺพภาเค พหู ปริสฺสยาติ ทสฺเสติ. จิตฺตํ เจ น นิวารเยติ ยทิ อโยนิโส อุปฺปนฺนํ จิตฺตํ น นิวาเรยฺย, กติ อหานิ สามญฺ จเรยฺย, เอกทิวสํปิ น จเรยฺย. จิตฺตวสิโก หิ สมณธมฺมํ กาตุํ น สกฺโกติ. ปเท ปเทติ อารมฺมเณ อารมฺมเณ. อารมฺมณมฺหิ อิธ ปทนฺติ อธิปฺเปตํ. ยสฺมึ ยสฺมึ หิ อารมฺมเณ กิเลโส อุปฺปชฺชติ, ตตฺถ ตตฺถ พาโล วิสีทติ นาม. อิริยาปถปทํปิ วฏฺฏติ. คมนาทีสุ หิ ยตฺถ ยตฺถ กิเลโส อุปฺปชฺชติ, ตตฺถ ตตฺเถว วิสีทติ นาม. สงฺกปฺปานนฺติ กามสงฺกปฺปาทีนํ. กุมฺโมวาติ กจฺฉโป วิย. องฺคานีติ คีวปญฺจมานิ องฺคานิ. สโมทหนฺติ สโมทหนฺโต, สโมทหิตฺวา วา. มโนวิตกฺเกติ มนมฺหิ อุปฺปนฺนวิตกฺเก. เอตฺตาวตา อิทํ ทสฺเสติ:- ยถา กุมฺโม โสณฺฑิปญฺจมานิ องฺคานิ สเก กปาเล สโมทหนฺโต สิงฺคาลสฺส โอตารํ น เทติ, สโมทเหตฺวาปิสฺส ^๕- อปฺปสยฺหตํ อาปชฺชติ, เอวเมว ภิกฺขุ มนมฺหิ อุปฺปนฺนวิตกฺเก สเก อารมฺมณกปาเล สโมทหํ มารสฺส โอตารํ น เทติ, สโมทเหตฺวาปิสฺส อปฺปสยฺหตํ อาปชฺชตีติ. อนิสฺสิโตติ ตณฺหาทิฏฺินิสฺสเยหิ อนิสฺสิโต หุตฺวา. อเหมาโนติ ^๖- อวิหึสมาโน. ปรินิพฺพุโตติ กิเลสปรินิพฺพาเนน ^๗- ปรินิพฺพุโต. นูปวเทยฺย กญฺจีติ อญฺ กญฺจิ ^๘- ปคฺคลํ อวจารวิปตฺติอาทีสุ ยาย @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อิ. ทุอธิวาสิยํ ^๒ ฉ.ม. วีสติปิ สฏฺิปิ @^๓ สี.,อิ. ทนฺเตหิ ทนฺตมาทาย, ฉ.ม.ปิสทฺโท น ทิสฺสติ @^๔ อาปาณโกฏิกนฺติ ปาณโกฏิปริโยสานํ ยาวชีวนฺติ อตฺโถติ ฏีกา @^๕ ฉ.ม., อิ. สโมทหิตฺวา จสฺส ^๖ ฉ.ม., อิ อเหยาโน @^๗ ฉ.ม. กิเลสนิพฺพาเนน ^๘ ฉ.ม. ยํ กิญฺจิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗.

กายจิ มงฺกุกตฺตุกาโม ^๑- หุตฺวา น วเทยย, "กาเลน วกฺขามิ โน อกาเลนา"ติอาทโย ปน ปญฺจ ธมฺเม อชฺฌตฺตํ อุปฏฺเปตฺวา อุลฺลุมฺปนสภาวสณฺิเตน จิตฺเตน การุญฺตํ ปฏิจฺจ วเทยฺยาติ. ทุกฺกรสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. -----------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๓๖-๓๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=934&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=934&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=36 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=209 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=183 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=183 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15