อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                        ๓. เทวหิตสุตฺตวณฺณนา
       [๑๙๙] ตติเย วาเตหีติ อุทรวาเตหิ. ภควโต กิร ฉพฺพสฺสานิ ทุกฺกรการิกํ
กโรนฺตสฺส ปสตปสตมุคฺคยูสาทีนิ ๕- อาหารยโต ทุพฺโภชเนน เจว ทุกฺขเสยฺยาย จ
อุทรวาโต กุปฺปิ ๖- อปรภาเค สมฺโพธึ ปตฺวา ปณีตโภชนํ ภุญฺชนฺตสฺสาปิ
อนฺตรนฺตรา โส อาพาโธ อตฺตานํ ทสฺเสติเยว. ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. อุปฏฺฐาโก
โหตีติ ปฐมโพธิยํ อนิพทฺธุปฏฺฐากกาเล อุปฏฺฐาโก โหติ. ตสฺมึ กิร กาเล
สตฺถุ อสีติมหาเถเรสุ อุปฏฺฐาโก อภูตปุพฺโพ นาม นตฺถิ. นาคสุมโน ๗- อุปวาโณ
สุนกฺขตฺโต จุนฺโท สมณุทฺเทโส สาคโต โพธิ เมฆิโยติ อิเม ปน ปาลิยํ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. เทสนํ    ๒ ฉ.ม. นโย    ๓ ก. ขีรการณา   ๔ สี. โสฬสวิธํ ปุนปปุนธมฺมํ
@๕ ฉ.ม. ปสตมุคฺคยูสาทีนิ          ๖ ก. กมฺปิ       ๗ ฉ.ม., อิ. นาคสมาโล
อาคตุปฏฺฐากา. อิมสฺมึ ปน กาเล อุปวาณตฺเถโร ปาโตว อุฏฺฐาย ปริเวณสมฺมชฺชนํ
ทนฺตกฏฺฐทานํ นฺหาโนทกปริยาทนํ ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา อนุคฺคมนนฺติ
สพฺพํ ภควโต อุปฏฺฐานํ อกาสิ. อุปสงฺกมีติ ปฐมโพธิยํ กิร วีสติวสฺสานิ
นิทฺธูมํ ๑- อรญฺญมโหสิ, ๒- ภิกฺขุสํฆสฺส อุทกตาปนํปิ น ภควตา อนุญฺญาตํ. โส
จ พฺราหฺมโณ อุทฺธนปาฬึ พนฺธาเปตฺวา มหาปาติโย ๓- อุทฺธนํ อาโรเปตฺวา
อุณฺโหทกํ กาเรตฺวา นฺหานียจุณฺณาทีหิ สทฺธึ ตํ วิกฺกิณนฺโต ชีวิตํ กปฺเปติ.
นฺหายิตุกามา ตตฺถ คนฺตฺวา มูลํ ทตฺวา นฺหายิตฺวา คนฺเธหิ ๔- วิลิมฺปิตฺวา มาลํ
ปิลนฺธิตฺวา ปกฺกมนฺติ. ตสฺมา เถโร ตตฺถ อุปสงฺกมิ.
       กึ ปตฺถยาโนติ กึ อิจฺฉนฺโต. กึ เอสนฺติ กึ คเวสนฺโต. ปูชิโต
ปูชเนยฺยานนฺติ อิทํ เถโร ทสพลสฺส วณฺณํ กเถตุมารภิ. คิลานเภสชฺชตฺถํ คเตน
กิร คิลานสฺส วณฺโณ กเถตพฺโพติ วตฺตเมตํ. ๕- วณฺณํ หิ สุตฺวา มนุสฺสา
สกฺกจฺจํ เภสชฺชํ ทาตพฺพํ มญฺญนฺติ, สปฺปายเภสชฺชํ ลทฺธคิลาโน ๖- ขิปฺปเมว
วุฏฺฐาติ. กเถนฺเตน จ ฌานวิโมกฺขสมาปตฺติมคฺคผลานิ อารพฺภ กเถตุํ น วฏฺฏติ.
"สีลวา ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก พหุสฺสุโต อาคมธโร วํสานุรกฺขโก"ติ เอวํ ปน
อาคมนียปฏิปทํเยว กเถตุํ วฏฺฏติ. ปูชเนยฺยานนฺติ อสีติมหาเถรา สเทวเกน
โลเกน ปูเชตพฺพาติ ปูชเนยฺยา. เตเยว สกฺกาตพฺพาติ สกฺกเรยฺยา. เตสํเยว
อปจิติ กตฺตพฺพาติ อปจิเนยฺยา. ๗- ภควา เตสํ ปูชิโต สกฺกโต อปจิโต จ,
อิจฺจสฺส ตํ คุณํ ปกาเสนฺโต เถโร เอวมาห. หาตเวติ หริตุํ.
       ผาณิตสฺส ปุฏนฺติ มหนฺตํ นิจฺฉาริกํ คุฬปิณฺฑํ. โส กิร "กึ
สมณสฺส โคตมสฺส อผาสุกนฺ"ติ ปุจฺฉิตฺวา "อุทรวาโต"ติ สุตฺวา "เตนหิ
มยเมตฺถ เภสชฺชํ ชานาม, อิโต โถเกน อุทเกน อิมํ ผาณิตํ อาโลเฬตฺวา
นฺหานปริโยสาเน ปาตุํ เทถ, อิติ อุณฺโหทเกน พหิ ปริเสโท ๘- ภวิสฺสติ, อิมินา
อนฺโตติ เอวํ สมณสฺส โคตมสฺส ผาสุกํ ภวิสฺสตี"ติ วตฺวา เถรสฺส ปตฺเต
ปกฺขิปิตฺวา อทาสิ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. นิพทฺธํ ๒ ฉ.ม. อรญฺญเมว โหติ  ๓ ฉ.ม. มหาจาฏิโย  ๔ ฉ.ม. คนฺเธ
@๕ ก. วุตฺตเมตํ  ๖ ฉ.ม. ลทฺธา คิลาโน  ๗ ฉ.ม.   อปเจยฺยา  ๘ ม. สรีรเสโท
      อุปสงฺกมีติ ตสฺมึ กิร อาพาเธ ปฏิปฺปสฺสทฺเธ "เทวหิเตน ตถาคตสฺส
เภสชฺชํ ทินฺนํ, เตเนว โรโค วูปสนฺโต, อโห ทานํ ปรมทานํ พฺราหฺมณสฺสา"ติ
กถา วิตฺถาริตา ชาตา. ตํ สุตฺวา กิตฺติกาโม พฺราหฺมโณ "เอตฺตเกนปิ ตาว
เม อยํ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคโต"ติ โสมนสฺสชาโต อตฺตนา กตภาวํ ชานาเปตุกาโม
ตาวเทว ๑- ทสพเล วิสฺสาสํ อาปชฺชิตฺวา อุปสงฺกมิ.
        ทชฺชาติ ทเทยฺย. กถํ หิ ยชมานสฺสาติ เกน การเณน ยชนฺตสฺส.
อิชฺฌตีติ สมิชฺฌติ มหปฺผโล โหติ. โยเวทีติ โย อเวทิ อญฺญาสิ, วิทิตํ
ปากฏมกาสิ "โยเวตี"ติปิ ปาโฐ, โย อเวติ ชานาตีติ อตฺโถ. ปสฺสตีติ
ทิพฺพจกฺขุนา ปสฺสติ. ชาติกฺขยนฺติ อรหตฺตํ. อภิญฺญา โวสิโตติ ชานิตฺวา
โวสิโต โวสานํ กตกิจฺจตํ  ปตฺโต. เอวํ หิ ยชมานสฺสาติ อิมินา ขีณาสเว
ยชนากาเรน ยชนฺตสฺส. ตติยํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๔๕-๒๔๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=6374&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=6374&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=682
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=5642
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=5009
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=5009
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_15