ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                         ๓. อุปนียสุตฺตวณฺณนา
       [๓] ตติเย อุปนียตีติ ปริกฺขียติ นิรุชฺฌติ, อุปคจฺฉติ วา, อนุปุพฺเพน
มรณํ อุเปตีติ อตฺโถ. ยถา วา โคปาเลน โคคโณ นียติ, เอวํ ชราย
มรณสนฺติกํ อุปนียตีติ อตฺโถ. ชีวิตนฺติ ชีวิตินฺทฺริยํ. อปฺปนฺติ ปริตฺตํ โถกํ.
ตสฺส ทฺวีหากาเรหิ ปริตฺตตา เวทิตพฺพา สรสปริตฺตตาย จ ขณปริตฺตตาย จ.
สรสปริตฺตตายปิ หิ "โย ภิกฺขเว จิรํ ชีวติ, โส วสฺสสตํ อปฺปํ วา ภิยฺโย"ติ ๓-
วจนโต ปริตฺตํ. ขณปริตฺตตายปิ. ปรมตฺถโต หิ อติปริตฺโต สตฺตานํ ชีวิตกฺขโณ
เอกจิตฺตปฺปวตฺติมตฺโตเยว. ยถา นาม รถจกฺกํ ปวตฺตมานํปิ เอเกเนว เนมิปฺปเทเสน
ปวตฺตติ, ติฏฺฐมานํปิ เอเกเนว ติฏฺฐติ, เอวเมว ๔- เอกจิตฺตกฺขณิกํ สตฺตานํ
ชีวิตํ, ตสฺมึ จิตฺเต นิรุทฺธมตฺเต สตฺโต นิรุทฺโธติ วุจฺจติ. ยถาห:-
     อตีเต จิตฺตกฺขเณ ชีวิตฺถ น ชีวติ น ชีวิสฺสติ, อนาคเต จิตฺตกฺขเณ น ชีวิตฺถ
น ชีวติ ชีวิสฺสติ, ปจฺจุปฺปนฺเน จิตฺตกฺขเณ ชีวติ น ชีวิตฺถ น ชีวิสฺสติ.
            ชีวิตํ อตฺตภาโว จ             สุขทุกฺขา จ เกวลา
            เอกจิตฺตสมายุตฺตา             ลหุโส วตฺตเต ขโณ.
            เย นิรุทฺธา มรนฺตสฺส           ติฏฺฐมานสฺส วา อิธ
            สพฺเพปิ สทิสา ขนฺธา           คตา อปฺปฏิสนฺธิกา.
            อนิพฺพตฺเตน น ชาโต           ปจฺจุปฺปนฺเน น ชีวติ
            จิตฺตภงฺคมโต ๕- โลโก         ปญฺญตฺติ ปรมตฺถิยาติ. ๖-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม.,อิ. จตุนิกายิกภณฺฑิกตฺเถโร โรเจติ   ฉ.ม. นิพฺพานวเสเนว,
@อิ. นิพฺพานวเสน ว   ที. มหา. ๑๐/๗/๓ มหาปทานสุตฺต, สํ. นิทาน. ๑๖/๑๔๓/๑๘๔
@เวปุลฺลปพฺพตสุตฺต   ฉ.ม., อิ. เอวเมวํ   ฉ.ม. จิตฺตภงฺคา มโต
@ ขุ. มหา. ๒๙/๔๙/๔๘ คุหฏฺฐกสุตฺตนิทฺเทส (สฺยา)
       ชรูปนีตสฺสาติ ชรํ อุปคตสฺส, ชราย วา มรณสนฺติกํ อุปนีตสฺส. น
สนฺติ ตาณาติ ตาณํ เลณํ สรณํ ภวิตุํ สมตฺถา นาม เกจิ ๑- นตฺถิ. เอตํ ภยนฺติ
เอตํ ชีวิตินฺทฺริยสฺส มรณูปคมนํ, อายุปริตฺตตา, ชรูปนีตสฺส ตาณาภาโวติ ติวิธํ
ภยํ ภยวตฺถุ ภยการณนฺติ อตฺโถ. ปุญฺญานิ กยิราถ สุขาวหานีติ วิญฺญู ปุริโส
สุขาวหานิ สุขทายกานิ ปุญฺญานิ กเรยฺย. อิติ เทวตา รูปาวจรชฺฌานํ สนฺธาย
ปุพฺพเจตนํ มุญฺจนเจตนญฺจ อปรเจตนญฺจ ๒- คเหตฺวา พหุวจนวเสน "ปุญฺญานี"ติ
อาห, ฌานสฺสาทํ ฌานนิกนฺตึ ฌานสุขญฺจ คเหตฺวา "สุขาวหานี"ติ อาห.
ตสฺสา กิร เทวตาย สยํ ทีฆายุกฏฺฐาเน พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตโต ๓-  เหฏฺฐา
กามาวจรเทเวสุ ปริตฺตายุกฏฺฐาเน จวมาเน จ อุปปชฺชมาเน จ ถุลฺลผุสิตเก
วุฏฺฐิปาตสทิเส สตฺเต ทิสฺวา เอตทโหสิ "อโห วติเม สตฺตา ฌานํ ภาเวตฺวา
อปริหีนชฺฌานา กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลเก เอกกปฺปเทฺวกปฺปจตุกปฺปอฏฺฐกปฺป-
โสฬสกปฺปทฺวตฺตึสกปฺปจตุสฏฺฐิกปฺปปฺปมาณํ อทฺธานํ ติฏฺเฐยฺยุนฺ"ติ. ตสฺมา เอวมาห.
       อถ ภควา "อยํ จ เทวตา อนิยฺยานิกํ  วฏฺฏกถํ กเถตี"ติ วิวฏฺฏมสฺสา
ทสฺเสนฺโต ทุติยํ คาถมาห. ตตฺถ โลกามิสนฺติ เทฺว โลกามิสา ปริยาเยน จ
นิปฺปริยาเยน จ. ปริยาเยน เตภูมิกวฏฺฏํ โลกามิสํ, นิปฺปริยาเยน จตฺตาโร ปจฺจยา.
อิธ ปริยายโลกามิสํ อธิปฺเปตํ. นิปฺปริยายโลกามิสํปิ วฏฺฏติเยว. สนฺติเปกฺโขติ
นิพฺพานสงฺขาตํ อจฺจนฺตสนฺตึ เปกฺขนฺโต อิจฺฉนฺโต ปตฺถยนฺโตติ.
                       อุปนียสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       -------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๑-๒๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=536&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=536&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=7              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=51              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=40              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=40              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]