ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                      ๕. ปพฺพโตปมสุตฺตวณฺณนา *-
        [๑๓๖] ปญฺจเม มุทฺธาวสิตฺตานนฺติ ขตฺติยาภิเสเกน มุทฺธนิ อวสิตฺตานํ
กตาภิเสกานํ. กามเคธปริยุฏฺฐิตานนฺติ กาเมสุ เคเธน ปริยุฏฺฐิตานํ อภิภูตานํ.
ชนปทตฺถาวริยปฺปตฺตานนฺติ ชนปเท ถิรภาวปฺปตฺตานํ. ราชกรณียานีติ ราชกมฺมานิ
ราชูหิ กตฺตพฺพกิจฺจานิ. เตสฺวาหนฺติ เตสุ อหํ. อุสฺสุกฺกํ อาปนฺโนติ พฺยาปารํ
อาปนฺโน. เอส กิร ราชา ทิวสสฺส ติกฺขตฺตุํ ภควโต อุปฏฺฐานํ คจฺฉติ,
อนฺตรคมนานิ พหูนิปิ โหนฺติ. ตสฺส นิพทฺธํ คจฺฉโต พลกาโย มหาปิ โหติ
อปฺโปปิ. อเถกทิวสํ ปญฺจสตา โจรา จินฺตยึสุ ๒- "อยํ ราชา อเวลาย อปฺเปน
พเลน สมณสฺส โคตมสฺส อุปฏฺฐานํ คจฺฉติ, อนฺตรามคฺเคน ๓- คเหตฺวา รชฺชํ
คณฺหิสฺสามา"ติ. เต อนฺธวเน นิลียึสุ. ราชาโน จ นาม มหาปุญฺญา โหนฺติ.
อถ เตสํเยว อพฺภนฺตรโต เอโก ปุริโส นิกฺขมิตฺวา รญฺโญ อาโรเจสิ. ราชา
มหนฺตํ พลกายํ อาทาย อนฺธวนํ ปริวาเรตฺวา เต สพฺเพ คเหตฺวา อนฺธวนโต
ยาว นครทฺวารา มคฺคสฺส อุโภสุ ปสฺเสสุ ยถา อญฺญมญฺญํ จกฺขุนา จกฺขุํ
อุปนิพนฺธิตฺวา โอโลเกนฺติ, เอวํ อาสนฺนานิ สูลานิ โรเปตฺวา ๔- สูเลสุ
อุตฺตาเสสิ. อิทํ สนฺธาย เอวมาห.
       อถ สตฺถา จินฺเตสิ "สจาหํ วกฺขามิ `มหาราช มาทิเส นาม
สมฺมาสมฺพุทฺเธ ธูรวิหาเร วสนฺเต ตยา เอวรูปํ ทารุณํ กมฺมํ กตํ, อยุตฺตํ เต
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. สิเนหยนฺตี เตเมนฺตี กิเลทยนฺตี อภิวสฺสติ    สี. มนฺตยึสุ
@ ฉ.ม., อิ. อนฺตรามคฺเคนํ   ฉ.ม., อิ. โรปาเปตฺวา  * ฉ.ม. ปพฺพตูปมสุตฺตวณฺณนา
กตนฺ'ติ, อถายํ ราชา มงฺกุ หุตฺวา สงฺขมฺภิตุํ ๑- น สกฺกุเณยฺย, ปริยาเยน ธมฺมํ
กเถนฺตสฺเสว เม สลฺลกฺเขสฺสตี"ติ ธมฺมเทสนํ อารภนฺโต ตํ กึ มญฺญสีติอาทิมาห.
ตตฺถ สทฺธายิโกติ สทฺธาตพฺโพ, ยสฺส ตฺวํ วจนํ สทฺทหสีติ อตฺโถ. ปจฺจยิโกติ
ตสฺเสว เววจนํ, ยสฺส วจนํ ปฏิยายสีติ ๒- อตฺโถ. อพฺภสมนฺติ อากาสสมํ.
นิปฺโปเถนฺโต อาคจฺฉตีติ ปฐวีตลโต ยาว อกนิฏฺฐพฺรหฺมโลกา สพฺพสตฺเต
สณหกรณียํ ติลจุณฺณํ วิย กโรนฺโต ปึสนฺโต ๓- อาคจฺฉติ.
       อญฺญตฺร ธมฺมจริยายาติ ฐเปตฺวา ธมฺมจริยํ อญฺญํ กตฺตพฺพํ นตฺถิ,
ทสกุสลกมฺมปถสงฺขาตา ธมฺมจริยาว กตฺตพฺพา ภนฺเตติ. สมจริยาทีนิ ตสฺเสว
เววจนานิ. อาโรเจมีติ อาจิกฺขามิ. ปฏิเวทยามีติ ชานาเปมิ. อธิวตฺตตีติ
อชฺโฌตฺถรติ. หตฺถิยุทฺธานีติ นาฬาคิริสทิเส เหมกปฺปเน นาเค อารุยฺห
ยุชฺฌิตพฺพยุตฺตานิ ๔- คตีติ นิปฺผตฺติ. วิสโยติ โอกาโส, สมตฺถภาโว วา. น หิ
สกฺกา เตหิ ชรามรณํ ปฏิพาหิตุํ. มนฺติโน มหามตฺตาติ มนฺตสมฺปนฺนา
มโหสถวิธุรปณฺฑิตสทิสมหามจฺจา. ภูมิคตนฺติ มหาโลหกุมฺภิโย ปูเรตฺวา ภูมิยํ ฐปิตํ.
เวหาสฏฺฐนฺติ จมฺมปสิพฺพเก ปูเรตฺวา ตุลาสงฺฆาฏาทีสุ ลคฺเคตฺวา เจว นิยุหาทีสุ ๕-
จ ปูเรตฺวา ฐปิตํ. อุปลาเปตุนฺติ อญฺญมญฺญํ ภินฺทิตุํ. ยถา เทฺว ชนา เอเกน
มคฺเคน น คจฺฉนฺติ, เอวํ กาตุํ.
       นภํ อาหจฺจาติ อากาสํ ปูเรตฺวา. เอวํ ชรา จ มจฺจุ จาติ อิธ ๖-
เทฺวเยว ปพฺพตา คหิตา, ราโชวาเท ปน "ชรา อาคญฺฉิ ๗- สพฺพํ โยพฺพนํ
วิลุมฺปมานาปี"ติ เอวํ ชรา มรณํ พฺยาธิ วิปตฺตีติ จตฺตาโรเปเต อาคตาว.
ตสฺมาติ ยสฺมา หตฺถิยุทฺธาทีหิ ชรามรณํ ชินิตุํ น สกฺกา, ตสฺมา. สทฺธํ
นิเวสเยติ สทฺธํ นิเวเสยฺย ปติฏฺฐาเปยฺยาติ. ปญฺจมํ.
                           ตติโย ภาโค.
                     อิติ โกสลสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         ---------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. สนฺถมฺภิตุํ, ม. สณฺฐมฺภิตุํ      ฉ.ม., อิ. ปตฺติยายสิ
@ ฉ.ม., อิ. สณฺหกรณียํ ติณจุณฺณํ วิย กโรนฺโต ปิสนฺโต
@ ฉ.ม. อภิรุยฺห ยุชฺฌิตพฺพยุทฺธานิ   ฉ.ม., อิ. นิยฺยุหาทีสุ
@ สี., อิ. อิเม, ม. อิธ ปน    ฉ.ม., อิ. อาคจฺฉติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๑๕๙-๑๖๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=4153&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=4153&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=411              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=3219              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=2831              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=2831              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]