ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                       ๔. อิสฺสตฺถสุตฺตวณฺณนา *-
      [๑๓๕] จตุตฺถสฺส อตฺถุปฺปตฺติโก นิกฺเขโป. ภควโต กิร ปฐมโพธิยํ
มหาลาภสกฺกาโร อุทปาทิ ภิกฺขุสํฆสฺส จ. ติตฺถิยา หตลาภสกฺการา หุตฺวา กุเลสุ
เอวํ กเถนฺตา วิจรนฺติ:- "สมโณ โคตโม เอวมาห `มยฺหเมว ทานํ ทาตพฺพํ,
น อญฺเญสํ ทานํ ทาตพฺพํ. มยฺหเมว สาวกานํ ทานํ ทาตพฺพํ, น อญฺเญสํ
สาวกานํ ทานํ ทาตพฺพํ. มยฺหเมว ทินฺนํ มหปฺผลํ, น อญฺเญสํ ทินฺนํ มหปฺผลํ.
มยฺหเมว สาวกานํ ทินฺนํ มหปฺผลํ, น อญฺเญสํ สาวกานํ ทินฺนํ มหปฺผลนฺ'ติ,
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. โรสโกติ ฆฏฺฏโก   ฉ.ม., อิ. จิรกาลํ   ฉ.ม., อิ. อยฺยิกามาตุฏฺฐาเน
@ ฉ.ม., อิ. สตสหสฺสคฺฆนโก  ฉ.ม., อิ. กริยมานเมว   ฉ.ม., อิ. กตปริโยสิตํ
@* ฉ.ม. อิสฺสตฺตสุตฺตวณณนา
ยุตฺตํ นุโข สยมฺปิ ภิกฺขาจารนิสฺสิเตน ปเรสํ ภิกฺขาจารนิสฺสิตานํ จตุนฺนํ
ปจฺจยานํ อนฺตรายํ กาตุํ, อยุตฺตํ กโรติ อนนุจฺฉวิกนฺ"ติ. สา กถา ปตฺถรมานา
ราชกุลํ สมฺปตฺตา. ราชา สุตฺวา จินฺเตสิ "อฏฺฐานเมตํ ยํ ตถาคโต ปเรสํ ลาภนฺตรายํ
กเรยฺย, เอเต ตถาคตสฺส อลาภาย อยสาย ปริสกฺกนฺติ. สจาหํ อิเธว ฐตฺวา
`มา เอวํ อวจุตฺถ, น สตฺถา เอวํ กเถตี'ติ วเทยฺยํ, เอสา ๑- กถา นิชฺฌคฺคึ ๒-
น คจฺเฉยฺย, อิมสฺส มหาชนสฺส สนฺนิปติตกาเลเยว นํ นิชฺฌาเปสฺสามี"ติ ๓- เอกํ
ฉณทิวสํ อาคเมนฺโต ตุณฺหี อโหสิ.
       อปเรน สมเยน มหาฉเณ สมฺปตฺเต "อยํ อิมสฺส กาโล"ติ นคเร
เภรึ จราเปสิ:- "สทฺธา วา อสฺสทฺธา วา สมฺมาทิฏฺฐิกา วา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา
วา เคหรกฺขเก ทารเก วา มาตุคาเม วา ฐเปตฺวา อวเสสา เย วิหารํ
นาคจฺฉนฺติ, ปญฺญาสทณฺโฑ"ติ. สยมฺปิ ปาโตว นฺหาตฺวา กตปาตราโส
สพฺพาภรณปฏิมณฺฑิโต มหตา พลกาเยน สทฺธึ วิหารํ อคมาสิ. คจฺฉนฺโต จ
จินฺเตสิ:- "ภควา ตุเมฺหหิ ๔- กิร ๕- มยฺหเมว ทานํ ทาตพฺพํ ฯเปฯ น อญฺเญสํ
สาวกานํ ทินฺนํ มหปฺผลนฺ'ติ เอวํ ปุจฺฉิตุํ อยุตฺตํ, ปญฺหเมว ปุจฺฉิสฺสามิ, ปญฺหํ
กเถนฺโต จ ๖- เม ภควา อวสาเน ติตฺถิยานํ วาทํ ภชฺชิสฺสตี"ติ. ๗- โส ปญฺหํ
ปุจฺฉนฺโต กตฺถ นุโข ภนฺเต ทานํ ทาตพฺพนฺติ อาห. ยตฺถาติ ยสฺมึ ปุคฺคเล
จิตฺตํ ปสีทติ, ตสฺมึ ทาตพฺพํ, ตสฺส วา ทาตพฺพนฺติ อตฺโถ.
        เอวํ วุตฺเต ราชา เยหิ มนุสฺเสหิ ติตฺถิยานํ วจนํ อาโรจิตํ, เตปิ
โอโลเกสิ. เต รญฺญา โอโลกิตมตฺตาว มงฺกุภูตา อโธมุขา ปาทงฺคุฏฺฐเกน ภูมึ
ขนมานา ๘- อฏฺฐํสุ. ราชา "เอกปเทเนว ภนฺเต หตา ติตฺถิยา"ติ มหาชนํ สาเวนฺโต
มหาสทฺเทน อภาสิ. เอวํ วจนํ ๙- ภาสิตฺวา "ภควา จิตฺตํ นาม
นิคณฺฐาเจลกปริพฺพาชกาทีสุ ยตฺถ กตฺถจิ ปสีทติ, กตฺถ ปน ทินฺนํ มหปฺผลนฺ"ติ
ปุจฺฉิ. อญฺญํ โข เอตนฺติ "มหาราช อญฺญํ ตยา ปฐมํ ปุจฺฉิตํ, อญฺญํ ปจฺฉา,
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. เอวํ สา                 ฉ.ม. นิชฺฌตฺตึ, สี., อิ. นิรุทฺธํ
@ สี., อิ. นิรุชฺฌาเปสฺสามิ, ม. นิชฺฌตฺตึ ลภิสฺสามิ    ฉ.ม., อิ. ตุเมฺห
@ ฉ.ม. กิร เอวํ วทถ   สี., อิ. กเถนฺโตว   ฉ.ม. ภญฺชิสฺสติ, อิ. ภิชฺชิสฺสติ
@ ฉ.ม., อิ. เลขมานา       ฉ.ม., อิ. เอวญฺจ ปน
สลฺลกฺเขหิ เอตํ, ปญฺหกถนมฺปิ ๑- มยฺหํ ภาโร"ติ วตฺวา สีลวโต โขติอาทิมาห.
ตตฺถ อิธ ตฺยสฺสาติ อิธ เต อสฺส. สมุปพฺยูโฬฺหติ ราสิภูโต. อสิกฺขิโตติ
ธนุสิปฺเป อสิกฺขิโต. อกตหตฺโถติ มุฏฺฐิพนฺธาทิวเสน อสมฺปาทิตหตฺโถ. อกตโยคฺโคติ
ติณปุญฺชมตฺติกาปุญฺชาทีสุ อกตปริจโย. อกตุปาสโนติ ราชราชมหามตฺตานํ
อทสฺสิตสรกฺเขโป. ฉมฺภีติ ปเวธิตกาโย.
       กามจฺฉนฺโท ปหีโนติอาทีสุ อรหตฺตมคฺเคน กามจฺฉนฺโท ปหีโน โหติ,
อนาคามิมคฺเคน พฺยาปาโท, อรหตฺตมคฺเคเนว ถีนมิทฺธํ, ตถา อุทฺธจฺจํ ทุติเยน,
ตติเยเนว กุกฺกุจฺจํ, ปฐมมคฺเคน วิจิกิจฺฉา ปหีนา โหติ. อเสกฺเขน สีลกฺขนฺเธนาติ
อเสกฺขสฺส สีลกฺขนฺโธ อเสกฺโข สีลกฺขนฺโธ นาม. เอส นโย สพฺพตฺถ. เอตฺถ
จ ปุริเมหิ จตูหิ ปเทหิ โลกิยโลกุตฺตรา สีลสมาธิปญฺญาวิมุตฺติโย กถิตา.
วิมุตฺติญาณทสฺสนํ ปจฺจเวกฺขณญาณํ โหติ, ตํ โลกิยเมว.
       อิสฺสตฺถนฺติ ๒- อุสุสิปฺปํ. พลวิริยนฺติ เอตฺถ พลํ นาม วาโยธาตุ, วิริยํ
กายิกเจตสิกวิริยเมว. ภเรติ ภเรยฺย. นาสูรํ ชาติปจฺจยาติ "อยํ ชาติสมฺปนฺโน"ติ
เอวํ ชาติการณา อสูรํ น ภเรยฺย.
       ขนฺติโสรจฺจนฺติ เอตฺถ ขนฺตีติ อธิวาสนขนฺติ, โสรจฺจนฺติ อรหตฺตํ.
ธมฺมาติ เอเต เทฺว ธมฺมา. อสฺสเมติ อาวสเถ. วิวเนติ อรญฺญฏฺฐาเน, นิรุทเก
อรญฺเญ จตุรสฺสโปกฺขรณิอาทีนิ การเยติ อตฺโถ. ทุคฺเคติ วิสมฏฺฐาเน. สงฺกมนานีติ
ปณฺณาสหตฺถสฏฺฐิหตฺถานิ สโมกิณฺณปริสุทธวาลุกานิ สงฺกมนานิ กเรยฺย.
       อิทานิ เอเตสุ อรญฺญเสนาสเนสุ วสนฺตานํ ภิกฺขูนํ ภิกฺขาจารวตฺตํ
อาจิกฺขนฺโต อนฺนปานนฺติอาทิมาห. ตตฺถ เสนาสนานีติ มญฺจปีฐาทีนิ.
วิปฺปสนฺเนนาติ ขีณาสวสฺส เทนฺโตปิ สกงฺเขน กิเลสมลิเนน จิตฺเตน อทตฺวา
วิปฺปสนฺเนเนว ๓- ทเทยฺย. ถนยนฺติ คชฺเชนฺโต. สตกฺกุถูติ ๔- สตสิขโร, อเนกกูโฏต
อตฺโถ. อภิสงฺขจฺจาติ อภิสงฺขริตฺวา สโมธาเนตฺวา ราสึ กตฺวา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. ปญฺหากถนํ ปน             ฉ.ม. อิสฺสตฺตนฺติ, ม. อิสฺสฏฺฐนฺติ
@ ฉ.ม. วิปฺปสนฺเนเนว จิตฺเตน          ฉ.ม., อิ. สตกฺกกูติ
     อนุโมทมาโนติ ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา. ปกิเรตีติ ทานคฺเค วิจรติ,
ปกิรนฺโต วิย วา ทานํ เทติ. ปุญฺญธาราติ อเนกทานเจตนามยา ปุญฺญธารา.
ทาตารํ อภิวสฺสตีติ ยถา อากาเส สมุฏฺฐิตเมฆโต นิกฺขนฺตา อุทกธารา ปฐวึ
สิเนหยนฺติ กลินฺนยนฺติ อภิวสฺสนฺติ, ๑- เอวเมว อยมฺปิ ทายกสฺส อพฺภนฺตเร
อุปฺปนฺนา ปุญฺญธารา ตเมว ทาตารํ อนฺโต สิเนเหติ ปูเรติ อภิสนฺเทติ. เตน
วุตฺตํ "ทาตารํ อภิวสฺสตี"ติ. จตุตฺถํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๑๕๖-๑๕๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=4085&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=4085&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=405              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=3146              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=2773              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=2773              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]