ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                         ๙. สุสิมสุตฺตวณฺณนา
     [๑๑๐] นวเม ตุยฺหํปิ โน อานนฺท สาริปุตฺโต รุจฺจตีติ สตฺถา เถรสฺส
วณฺณํ กเถตุกาโม, วณฺโณ จ นาเมส วิสภาคปุคฺคลสฺส สนฺติเก กเถตุํ น
วฏฺฏติ. ตสฺส สนฺติเก กถิโต หิ มตฺถกํ น ปาปุณาติ. โส หิ "อสุโก นาม
ภิกฺขุ สีลวา"ติ วุตฺเต "กึ ตสฺส สีลํ, โครูปสีโล โส, กึ ตยา อญฺโญ สีลวา
น ทิฏฺฐปุพฺโพ"ติ วา, "ปญฺญวา"ติ วุตฺเต "กึ ปญฺญา ๖- โส, กึ ตยา
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม., อิ.....วฏฺฏิยํ             ๒-๒ ฉ.ม., อิ. อกฺกมติ
@ ฉ.ม., อิ. โธวิตฺวา กาเล สมฺปตฺเต       ฉ.ม., อิ.....กาโล
@ ฉ.ม.  จาตุ...., อิ. จาตุมฺ....           ฉ.ม. ปญฺโญ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๓.

อญฺโญ ปญฺญวา น ทิฏฺฐปุพฺโพ"ติ ๑- อาทีนิ วตฺวา วณฺณกถาย อนฺตรายํ กโรติ. อานนฺทตฺเถโร ปน สาริปุตฺตตฺเถรสฺส สภาโค, ปณีตานิ จีวราทีนิ ๒- ลภิตฺวา เถรสฺส เทติ, อตฺตโน อุปฏฺฐากทารเก ปพฺพาเชตฺวา เถรสฺส สนฺติเก อุปชฺฌํ คณฺหาเปติ, ๓- สาริปุตฺตตฺเถโรปิ อานนฺทตฺเถรสฺส ตเถว กโรติ. กึการณา? อญฺญมญฺญสฺส คุเณสุ ปสีทิตฺวา. ๔- อานนฺทตฺเถโร หิ "อมฺหากํ เชฏฺฐภาติโก เอกํ อสงฺเขยฺยํ สตสหสฺสญฺจ กปฺปํ ๕- ปารมิโย ปูเรตฺวา โสฬสวิธํ ปญฺญํ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ธมฺมเสนาปติฏฺฐาเน ฐิโต"ติ เถรสฺส คุเณสุ ปสีทิตฺวา จ ๖- เถรํ มมายติ. สาริปุตฺตตฺเถโรปิ "สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส มยา กตฺตพฺพํ มุโขทกทานาทิกิจฺจํ สพฺพํ อานนฺโท กโรติ, อานนฺทํ นิสฺสายาหํ อิจฺฉิติจฺฉิตํ สมาปตฺตึ สมาปชฺชิตุํ ลภามี"ติ ตสฺสายสฺมโต ๗- คุเณสุ ปสีทิตฺวา ๘- ตํ มมายติ. ตสฺมา ภควา สาริปุตฺตตฺเถรสฺส วณฺณํ กเถตุกาโม อานนฺทตฺเถรสฺส สนฺติเก กเถตุํ อารทฺโธ. ตตฺถ ตุยฺหํปีติ สมฺปิณฺฑนตฺเถ ๙- ปิกาโร. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- อานนฺท สาริปุตฺตสฺส อาจาโร โคจโร วิหาโร อภิกฺกโม ปฏิกฺกโม อาโลกิตวิโลกิตํ สมฺมิญฺชิตปสารณํ มยฺหํ รุจฺจติ, อสีติมหาเถรานํ รุจฺจติ, สเทวกสฺส โลกสฺส รุจฺจติ, ตุยฺหํปิ รุจฺจตีติ. ตโต เถโร สาฏกนฺตเร ลทฺโธกาโส พลวมลฺโล วิย ตุฏฺฐมานโส หุตฺวา "สตฺถา มยฺหํปิ สหายสฺส ๑๐- วณฺณํ กถาเปตุกาโม, ลภิสฺสามิ โน อชฺช ทีปธชภูตํ มหาชมฺพุํ วิธุนนฺโต วิย พลาหกนฺตรโต จนฺทํ นีหริตฺวา ทสฺเสนฺโต วิย สาริปุตฺตตฺเถรสฺส วณฺณํ กเถตุนฺ"ติ จินฺเตตฺวา ปฐมตรํ ตาว จตูหิ ปเทหิ ปุคฺคลปลาเป ๑๑- หรนฺโต กสฺส หิ นาม ภนฺเต อพาลสฺสาติอาทิมาห. พาโล หิ พาลตาย, ทุฏฺโฐ โทสตาย, มุโฬฺห โมเหน, วิปลฺลตฺถจิตฺโต อุมฺมตฺตโก จิตฺตวิปลฺลาเสน วณฺณํ "วณฺโณ"ติ วา อวณฺณํ "อวณฺโณ"ติ วา "อยํ พุทฺโธ, @เชิงอรรถ: ฉ.ม., อิ. น ทิฏฺฐปุพฺโพ"ติ วา ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ @ ฉ.ม., อิ. คณฺหาเปติ, อุปสมฺปาเทติ สี., อิ., ม. ปสีทิตฺวาว มมายนฺติ @ ฉ.ม., อิ. กปฺเป ฉ.ม., อิ. ว ฉ.ม. อายสฺมโต อานนฺทสฺส @ ฉ.ม. ปสีทิตฺวา ว ฉ.ม., อิ. สมฺปิณฺฑนตฺโถ @๑๐ ฉ.ม., อิ. มยฺหํ ปิยสหาย สฺส ๑๑ ม. ปุคฺคลปลาเส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๔.

อยํ สาวโก"ติ วา น ชานาติ, อพาลาทโย นาม ๑- ชานนฺติ, ตสฺมา อพาลสฺสาติอาทิมาห. น รุจฺเจยฺยาติ พาลาทีนํเยว หิ โส น รุจเจยฺย, อญฺญสฺส กสฺส ๒- น รุจฺเจยฺย. เอวํ ปุคฺคลปลาเป หริตฺวา อิทานิ โสฬสหิ ปเทหิ ยถาภูตํ วณฺณํ กเถนฺโต ปณฺฑิโต ภนฺเตติอาทิมาห. ตตฺถ ปณฺฑิโตติ ปณฺฑิจฺเจน สมนฺนาคโต, จตูสุ โกสลฺเลสุ ฐิตสฺเสตํ นามํ. วุตฺตํ เหตํ:- "ยโต โข อานนฺท ภิกฺขุ ธาตุกุสโล จ โหติ อายตนกุสโล จ ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสโล จ ฐานาฐานกุสโล จ, เอตฺตาวตา โข อานนฺท `ปณฺฑิโต ภิกฺขู'ติ อลํ วจนายา"ติ. ๓- มหาปญฺโญติอาทีสุ มหาปญฺญาทีหิ สมนฺนาคโตติ อตฺโถ. ตตฺรีทํ มหาปญฺญาทีนํ นานตฺตํ ๔- :- กตมา มหาปญฺญา? มหนฺเต สีลกฺขนฺเธ ปริคฺคณฺหาตีติ มหาปญฺญา, มหนฺเต สมาธิกฺขนฺเธ, ปญฺญากฺขนฺเธ, วิมุตฺติกฺขนฺเธ, วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธ ปริคฺคณฺหาตีติ มหาปญฺญา. มหนฺตานิ ฐานาฐานานิ, มหาวิหารสมาปตฺติโย, มหนฺตานิ อริยสจฺจานิ, มหนฺเต สติปฏฺฐาเน, สมฺมปฺปธาเน, อิทฺธิปาเท, มหนฺตานิ อินฺทฺริยานิ, พลานิ, โพชฺฌงฺคานิ, มหนฺเต อริยมคฺเค, มหนฺตานิ สามญฺญผลานิ, มหาอภิญฺญาโย, มหนฺตํ ปรมตฺถนิพฺพานํ ปริคฺคณฺหาตีติ มหาปญฺญา. สา ปน เถรสฺส เทโวโรหนํ กตฺวา สงฺกสฺสนครทฺวาเร ฐิเตน สตฺถารา ปุถุชฺชนปญฺจเก ๕- ปเญฺห ปุจฺฉิเต ตํ วิสฺสชฺเชนฺตสฺส ปากฏา ชาตา. กตมา ปุถุปญฺญา? ปุถุ นานาขนฺเธสุ ญาณํ ปวตฺตตีติ ปุถุปญฺญา, ปุถุ นานาธาตูสุ, ปุถุ นานาอายตเนสุ, ปุถุ นานาปฏิจฺจสมุปฺปาเทสุ, ปุถุ นานาสุญฺญตมนุปลพฺเภสุ, ปุถุ นานาอตฺเถสุ, ธมฺเมสุ, นิรุตฺตีสุ, ปฏิภาเณสุ, ปุถุ นานาสีลกฺขนฺเธสุ, ปุถุ นานาสมาธิปญฺญาวิมุตฺติวิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธสุ, ปุถุ นานาฐานาฐาเนสุ, ปุถุ นานาวิหารสมาปตฺตีสุ, ปุถุ นานาอริยสจฺเจสุ, ปุถุ นานาสติปฏฺฐาเนสุ, สมฺมปฺปธาเนสุ, อิทฺธิปาเทสุ, อินฺทริเยสุ, พเลสุ, โพชฺฌงฺเคสุ, ปุถุ นานาอริยมคฺเคสุ, สามญฺญผเลสุ, อภิญฺญาสุ, ปุถุ นานาชนสาธารณธมฺเม ๖- สมติกฺกมฺม ปรมตฺเถ นิพฺพาเน ญาณํ ปวตฺตตีติ ปุถุปญฺญา. @เชิงอรรถ: ฉ.ม., อิ. ปน ฉ.ม., อิ. กสฺสจิ ม. อุปริ. ๑๔/๑๒๔/๑๑๑ พหุธาตุกสุตฺต @ ขุ. ปฏิ. ๓๑/๖๖๕/๕๗๐ มหาปญฺญากถา (สฺยา) สี. ปุถุชฺชนาทิเก ปญฺจเก @ สี. สาธารเณ สีลธมฺเม

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๕.

กตมา หาสปญฺญา? อิเธกจฺโจ หาสพหุโล เวทพหุโล ตุฏฺฐิพหุโล ปาโมชฺชพหุโล สีลํ ปริปูเรติ, อินฺทฺริยสํวรํ ปริปูเรติ, โภชเน มตฺตญฺญุตาชาคริยานุโยคํ, ๑- สีลกฺขนฺธํ, สมาธิกฺขนฺธํ, ปญฺญากฺขนฺธํ, วิมุตฺติกฺขนฺธํ, วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺธํ ปริปูเรตีติ หาสปญฺญา. หาสพหุโล ปาโมชฺชพหุโล ฐานาฐานานิ ๒- ปฏิวิชฺฌตีติ หาสปญฺญา. หาสพหุโล วิหารสมาปตฺติโย ปริปูเรตีติ หาสปญฺญา. หาสพหุโล อริยสจฺจานิ ปฏิวิชฺฌตีติ ๓- หาสปญฺญา. ๔- สติปฏฺฐาเน, สมฺมปฺปธาเน, อิทฺธิปาเท, อินฺทฺริยานิ, พลานิ, โพชฺฌงฺคานิ, อริยมคฺคํ ภาเวตีติ หาสปญฺญา. หาสพหุโล สามญฺญผลานิ สจฺฉิกโรติ, อภิญฺญาโย ปฏิวิชฺฌตีติ หาสปญฺญา, หาสพหุโล เวทตุฏฺฐิปาโมชฺชพหุโล ปรมตฺถนิพฺพานํ สจฺฉิกโรตีติ หาสปญฺญา. เถโร จ สรโท นาม ตาปโส หุตฺวา อโนมทสฺสิสฺส ภควโต ปาทมูเล อคฺคสาวกปตฺถนํ ปตฺเถสิ, ๕- ตํกาลโต ปฏฺฐาย หาสพหุโล สีลปริปูรณาทีนิ อกาสีติ หาสปญฺญา. ๖- กตมา ชวนปญฺญา? ยํกิญฺจิ รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ ฯเปฯ ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ รูปํ อนิจฺจโต ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. ทุกฺขโต ขิปฺปํ, อนตฺตโต ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. ยากาจิ เวทนา ฯเปฯ ยํกิญฺจิ วิญฺญาณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ ฯเปฯ สพฺพํ วิญฺญาณํ อนิจฺจโต, ทุกฺขโต, อนตฺตโต ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. จกฺขุํ ๗- ฯเปฯ ชรามรณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อนิจฺจโต, ทุกฺขโต, อนตฺตโต ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อนิจฺจํ ขยตฺเถน, ทุกฺขํ ภยตฺเถน, อนตฺตา อสารกตฺเถนาติ ตุลยิตฺวา ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวา รูปนิโรเธ นิพฺพาเน ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. เวทนา, สญฺญา, สงฺขารา, วิญฺญาณํ, จกฺขุํ ๗- ฯเปฯ ชรามรณํ อตีตานาคต- ปจฺจุปฺปนฺนํ อนิจฺจํ ขยตฺเถน ฯเปฯ วิภูตํ กตฺวา ชรามรณนิโรเธ นิพฺพาเน ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ ฯเปฯ วิญฺญาณํ. จกฺขุํ ๗- @เชิงอรรถ: ฉ.ม., อิ. โภชเน มตฺตญฺญุตํ,ชาคริยานุโยคํ, @ ฉ.ม. ฐานาฏฺฐานํ, อิ. ฐานาฏฺฐานานิ ฉ.ม., อิ. ปฏิวิชฺฌติ @ ฉ.ม., อิ. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ ฉ.ม., อิ ปฏฺฐเปสิ @ ฉ.ม. หาสปญฺโญ ฉ.ม. จกฺขุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๖.

ฯเปฯ ชรามรณํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมนฺติ ตุลยิตฺวา ตีรตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวา ชรามรณนิโรเธ นิพฺพาเน ขิปฺปํ ชวตีติ ชวนปญฺญา. กตมา ติกฺขปญฺญา? ขิปฺปํ กิเลเส ฉินฺทตีติ ติกฺขปญฺญา. อุปฺปนฺนํ กามวิตกฺกํ นาธิวาเสติ, อุปฺปนฺนํ พฺยาปาทวิตกฺกํ, อุปฺปนฺนํ วิหึสาวิตกฺกํ, อุปฺปนฺนุปฺปนฺเน ปาปเก อกุสเล ธมฺเม, อุปฺปนฺนํ ราคํ, โทสํ, โมหํ, โกธํ, อุปนาหํ, มกฺขํ, ปลาสํ, อิสฺสํ, มจฺฉริยํ, มายํ, สาเถยฺยํ, ถมฺภํ, สารมฺภํ, มานํ, อติมานํ, มทํ, ปมาทํ, สพฺเพ กิเลเส, สพฺเพ ทุจฺจริเต, สพฺเพ อภิสงฺขาเร สพฺเพ ภวคามิกมฺเม นาธิวาเสติ ปชหติ วิโนเทติ, พฺยนฺตีกโรติ, อนภาวงฺคเมตีติ ติกฺขปญฺญา. เอกสฺมึ อาสเน จตฺตาโร จ อริยมคฺคา, จตฺตาริ จ สามญฺญผลานิ, จตสฺโส จ ปฏิสมฺภิทาโย, ฉ จ อภิญฺญาโย อธิคตา โหนฺติ สจฺฉิกตา ผุสิตา ๑- ปญฺญายาติ ติกฺขปญฺญา. เถโร จ ภาคิเนยฺยสฺส ทีฆนขปริพฺพาชกสฺส เวทนาปริคฺคหสุตฺเต เทสิยมาเน ฐิตโกว สพฺพกิเลเส ฉินฺทิตฺวา สาวกปารมิญาณํ ปฏิวิทฺธกาลโต ปฏฺฐาย ติกฺขปญฺโญ นาม ชาโต. เตนาห "ติกฺขปญฺโญ ภนฺเต อายสฺมา สาริปุตฺโต"ติ. กตมา นิพฺเพธิกปญฺญา? อิเธกจฺโจ สพฺพสงฺขาเรสุ อุพฺเพคพหุโล โหติ อุตฺราสพหุโล ๒- อุกฺกณฺฐพหุโล อรติพหุโล อนภิรติพหุโล พหิมุโข น รมติ สพฺพสงฺขาเรสุ, อนิพฺพิธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพพํ โลภกฺขนฺธํ นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ นิพฺเพธิกปญฺญา. อนิพฺพิธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โทสกฺขนฺธํ, โมหกฺขนฺธํ, โกธํ, อุปนาหํ ฯเปฯ สพฺเพ ภวคามิกมฺเม นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ นิพฺเพธิกปญฺญา. อปฺปิจฺโฉติ สนฺตคุณนิคุหนตา, ปจฺจยปฏิคฺคหเณ จ มตฺตญฺญุตา, เอตํ อปฺปิจฺฉลกฺขณนฺติ ๓- อิมินา ลกฺขเณน สมนฺนาคโต. สนฺตุฏฺโฐติ จตูสุ ปจฺจเยสุ ยถาลาภสนฺโตโส ยถาพลสนฺโตโส ยถาสารุปฺปสนฺโตโสติ อิเมหิ ตีหิ สนฺโตเสหิ สมนฺนาคโต. ปวิวิตฺโตติ กายวิเวโก จ วิเวกฏฺฐกายานํ เนกฺขมฺมาภิรตานํ, จิตฺตวิเวโก จ ปริสุทฺธจิตฺตานํ ปรมโวทานปตฺตานํ, อุปธิวิเวโก จ นิรูปธีนํ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ผสฺสิตา ฉ.ม., อิ. อุตฺตาส.... ม. อปฺปิจฺฉตาลกฺขณนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๗.

ปุคฺคลานํ วิสงฺขารคตานนฺติ อิเมสํ ติณฺณํ วิเวกานํ ลาภี. อสํสฏฺโฐคิ ทสฺสน- สํสคฺโค สวนสํสคฺโค สมุลฺลาปสํสคฺโค ๑- ปริโภคสํสคฺโค กายสํสคฺโคติ อิเมหิ ปญฺจหิ สํสคฺเคหิ วิรหิโต. อยญฺจ ปญฺจวิโธ สํสคฺโค ราชูหิ ราชมหามตฺเตหิ ติตฺถิเยหิ ติตฺถิยสาวเกหิ อุปาสเกหิ อุปาสิกาหิ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีหีติ อฏฺฐหิ ปุคฺคเลหิ สทฺธึ ชายติ, โส สพฺโพปิ เถรสฺส นตฺถีติ อสํสฏฺโฐ. อารทฺธวิริโยติ ปคฺคหิตวิริโย ปริปุณฺณวิริโย. ตตฺถ อารทฺธวิริโย ภิกฺขุ คมเน อุปฺปนฺนกิเลสสฺส ฐานํ ปาปุณิตุํ น เทติ, ฐาเน อุปฺปนฺนสฺส นิสชฺชํ, นิสชฺชาย อุปฺปนฺนสฺส สยนํ ๒- ปาปุณิตุํ น เทติ, ตสฺมึ ตสฺมึ อิริยาปเถ อุปฺปนฺนํ ตตฺถ ตตฺเถว นิคฺคณฺหาติ. เถโร ปน จตุจตฺตาฬีสวสฺสานิ มญฺเจ ปีฏฺฐึ น ปสาเรสิ. ๓- ตํ สนฺธาย "อารทฺธวิริโย"ติ อาห. วตฺตาติ โอธุนนวตฺตา. ภิกฺขูนํ อชฺฌาจารํ ทิสฺวา "อชฺช กเถสฺสามิ, เสฺว กเถสฺสามี"ติ ติณวตฺถารํ ๔- น กโรติ, ตสฺมึ ตสฺมึเยว ฐาเน โอวทติ อนุสาสตีติ อตฺโถ. วจนกฺขโมติ วจนํ ขมติ. เอโก หิ ปรสฺส โอวาทํ เทติ, สยํ ปน อญฺเญน โอวทิยมาโน กุชฺฌติ. เถโร ปน ปรสฺสปิ โอวาทํ เทติ, สยํ โอวทิยมาโนปิ สิรสา สมฺปฏิจฺฉติ. เอกทิวสํ กิร สาริปุตฺตตฺเถรํ สตฺตวสฺสิโก สามเณโร "ภนฺเต สาริปุตฺต ตุมฺหากํ นิวาสนกณฺโณ โอลมฺพตี"ติ อาห. เถโร กิญฺจิ อวตฺวาว เอกมนฺตํ คนฺตฺวา ปริมณฺฑลํ นิวาเสตฺวา อาคมฺม "เอตฺตกํ วฏฺฏติ อาจริยา"ติ อญฺชลึ ปคฺคยฺห อฏฺฐาสิ. "ตทหุปพฺพชิโต สนฺโต, ชาติยา สตฺตวสฺสิโก. โสปิ มํ อนุสาเสยฺย, สมฺปฏิจฺฉามิ มตฺถเกนา"ติ ๕- อาห. โจทโกติ วตฺถุสฺมึ โอติณฺเณ วา อโนติณฺเณ วา วีติกฺกมํ ทิสฺวา "อาวุโส ภิกฺขุนา นาม เอวํ นิวาเสตพฺพํ, เอวํ ปารุปิตพฺพํ, เอวํ คนฺตพฺพํ เอวํ ฐาตพฺพํ, เอวํ นิสีทิตพฺพํ, เอวํ ขาทิตพฺพํ, เอวํ ภุญฺชิตพฺพนฺ"ติ ตนฺติวเสน อนุสิฏฺฐึ เทติ. @เชิงอรรถ: สมุลฺลปน...., อิ. สมุลฺลาป..... ฉ.ม. เสยฺยํ ฉ.ม.,อิ. ปสาเรติ @ ฉ.ม. กถาววตฺถานํ ฉ.ม., อิ.มตฺถเกติ, มิลินฺทปญฺห หน้า ๓๘๒

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๘.

ปาปครหีติ "ปาปปุคฺคเล น ปสฺเส น เตสํ วจนํ สุเณ, เตหิ สทฺธึ เอกจกฺกวาเฬปิ น วเสยฺยํ. "มา เม กทาจิ ปาปิจฺโฉ ๑- กุสีโต หีนวิริโย. อปฺปสฺสุโต อนาจาโร ๒- สเมโต อหุ กตฺถจี"ติ ๓- เอวํ ปาปปุคฺคเลปิ ครหติ, สมเณน นาม ราควสิเกน โทสโมหวสิเกน น โหตพฺพํ, อุปฺปนฺโน ราโค โทโส โมโห ปหาตพฺโพ"ติ เอวํ ปาปธมฺเมปิ ครหตีติ ทฺวีหิ การเณหิ "ปาปครหี ภนฺเต อายสฺมา สาริปุตฺโต"ติ วทติ. เอวํ อายสฺมตา อานนฺเทน โสฬสหิ ปเทหิ เถรสฺส ยถาภูตํ วณฺณปฺปกาสเน กเต "กึ อานนฺโท อตฺตโน ปิยสหายสฺส วณฺณํ กเถตุํ น ลภติ, กเถตุ กึ ปน เตน กถิตํ ตเถว โหติ, กึ โส สพฺพญฺญู"ติ โกจิ ปาปปุคฺคโล วตฺตุํ มา ลภีติ. ๔- สตฺถา ตํ วณฺณภณนํ อกุปฺปํ สพฺพญฺญูภาสิตํ กโรนฺโต ชินมุทฺทิกาย ลญฺฉนฺโต เอวเมตนฺติอาทิมาห. เอวํ ตถาคเตน จ อานนฺทตฺเถเรน จ มหาสาวกสฺส ๕- วณฺเณ กถิยมาเน ภูมฏฺฐกา เทวตา อุฏฺฐหิตฺวา เอเตเหว โสฬสหิ ปเทหิ วณฺณํ กถยึสุ, ตโต อากาสฏฺฐกเทวตา สีตพลาหกา อุณฺหพลาหกา จาตุมฺมหาราชิกาติ ยาว อกนิฏฺฐพฺรหฺมโลกา เทวตา อุฏฺฐหิตฺวา เอเตเหว โสฬสหิ ปเทหิ วณฺณํ กถยึสุ. เอเตนุปาเยน เอกจกฺกวาฬํ อาทึ กตฺวา ทสสุ จกฺกวาฬสหสฺเสสุ เทวตา อุฏฺฐหิตฺวา กถยึสุ. อถายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส สทฺธิวิหาริโก สุสิโม เทวปุตฺโต จินฺเตสิ "อิเม เทวปุตฺตา ๖- อตฺตโน อตฺตโน นกฺขตฺตกีฬํ ปหาย ตตฺถ ฐตฺวา ๗- มยฺหํ อุปชฺฌายสฺเสว วณฺณํ กเถนฺติ, คจฺฉามิ ตถาคตสฺส สนฺติกํ, คนฺตฺวา เอตเทว วณฺณภณนํ เทวตา ภาสิตํ กโรมี"ติ, โส ตถา อกาสิ. ตํ ทสฺเสตุํ อถโข สุสิโม เทวปุตฺโตติ ๘- อาทิ วุตฺตํ. @เชิงอรรถ: ก. เมกตทสฺสี ทุสฺสีโล ฉ.ม. อนาทโร, ก. อนาทาโน @ ก. สมนฺตา กตฺถจิ อหูติ, ขุ. อป. ๓๒/๓๖๕/๔๔ สาริปุตฺตตฺเถราปทาน @ ฉ.ม. ลภตูติ ฉ.ม. มหาเถรสฺส ฉ.ม., อิ. อิมา เทวตา @ ฉ.ม., อิ. ตตฺถ ตตฺถ คนฺตฺวา ฉ.ม., อิ. เทวปุตฺโตติ ปาโฐ น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๙.

อุจฺจาวจาติ อญฺเญสุ ฐาเนสุ ปณีตํ อุจฺจํ วุจฺจติ, หีนํ อวจํ. อิธ ปน อุจฺจาวจาติ นานาวิธา วณฺณนิภา. ตสฺสา กิร เทวปริสาย นีลฏฺฐานํ อตินีลํ, ปีตกฏฺฐานํ อติปีตกํ, โลหิตฏฺฐานํ อติโลหิตํ, โอทาตฏฺฐานํ อจฺโจทาตนฺติ จุตุพฺพิธา วณฺณนิภา ปาตุภวิ. เตเนว เสยฺยถาปิ นามาติ จตฺสฺโส อุปมา อาคตา. ตตฺถ สุโภติ สุนฺทโร. ชาติมาติ ชาติสมฺปนฺโน. สุปริกมฺมกโตติ โธวนาทิปริกมฺเมน สุฏฺฐุ ปริกมฺมกโต. ปณฺฑุกมฺพเล ฐปิโต. ๑- เอวเมวนฺติ รตฺกมฺพเล นิกฺขิตฺตมณี วิย สพฺพา เอกปฺปหาเรเนว วิโรจิตุํ อารทฺธา. นิกฺขนฺติ ๒- อติเรกปญฺจสุวณฺเณน กตปิลนฺธนํ. ตํ หิ ฆฏฺฏนมชฺชนกฺขมํ โหติ. ชมฺโพนทนฺติ มหาชมฺพุสาขาย ปวตฺตนทิยํ นิพฺพตฺตํ, มหาชมฺพุผลรเส วา ปฐวิยํ ปวิฏฺเฐ สุวณฺณงฺกุรา อุฏฺฐหนฺติ, เตน สุวณฺเณน กตํ ปิลนฺธนนฺติปิ อตฺโถ. ทกฺขกมฺมารปุตฺตอุกฺกามุขสุกุสลสมฺปหฏฐนฺติ สุกุสเลน กมฺมารปุตฺเตน อุกกามุเข ปจิตฺวา สมฺปหฏฺฐํ. ธาตุวิภงฺเค ๓- อกตภณฺฑํ คหิตํ, อิธ ปน กตภณฺฑํ. วิทฺเธติ ทูริภูเต. เทเวติ อากาเส. นภํ อพฺภุสฺสกฺกมาโนติ ๔- อากาสํ อภิลงฺฆนฺโต. อิมินา ตรุณสุริยภาโว ทสฺสิโต. โสรโตติ โสรจฺเจน สมนฺนาคโต. ทนฺโตติ นิพฺพิเสวโน. สตฺถุวณฺณภโตติ สตฺถารา อาภตวณฺโณ. สตฺถา หิ อฏฺฐปริสมชฺเฌ นิสีทิตฺวา "เสวถ ภิกฺขเว สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเน"ติ อาทินา ๕- นเยน เถรสฺส วณฺณํ อาหรติ. เถโร อาภตวณฺโณ นาม โหติ. กาลํ กงฺขตีติ ปรินิพฺพานกาลํ ปตฺเถติ. ขีณาสโว หิ เนว มรณํ อภินนฺทติ, น ชีวิตํ ปตฺเถติ, ทิวเส ๖- เวตนํ คนฺตฺวา ๗- ฐิตปุริโส วิย กาลํ ปน ปตฺเถติ, โอโลเกนฺโต ติฏฺฐตีติ อตฺโถ. เตนาห:- ๘- "นาภินนฺทามิ มรณํ นาภินนฺทามิ ชีวิตํ. กาลํ จ ปาฏิกงฺขามิ นิพฺพิสํ ภตโก ยถา"ติ. ๙- นวมํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม., อิ. ปณฺฑุกมฺพเล นิกฺขิตฺโตติ รตฺตกมฺพเล ฐปิโต ก. เนกฺขนฺติ @ ม. อุปริ. ๑๔/๓๖๐/๓๑๑ ธาตุวิภงฺคสุตฺต ก. อพฺภุสฺสุกฺกมาโน.... @ ม. อุปริ. ๑๔/๓๗๑/๓๑๖ สจฺจวิภงฺคสุตฺต ฉ.ม., อิ. ทิวสสงฺเขปํ, สี. ทิวเส @ทิวเส ฉ.ม., อิ. คเหตฺวา ฉ.ม., อิ. เตเนวาห @ ขุ. เถร. ๒๖/๑๐๐๒/๓๙๗ สาริปุตฺตเถรคาถา

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๑๑๒-๑๑๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=2947&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=2947&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=303              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=2026              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=1720              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=1720              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]