ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๔)

                           ๔. วิภงฺควคฺค
                       ๑. ภทฺเทกรตฺตสุตฺตวณฺณนา
      [๒๗๒] เอวมฺเม สุตนฺติ ภทฺเทกรตฺตสุตฺตํ. ตตฺถ ภทฺเทกรตฺตสฺสาติ
วิปสฺสนานุโยคสมนฺนาคตตฺตา ภทฺทกสฺส เอกรตฺตสฺส. อุทฺเทสนฺติ มาติกํ.
วิภงฺคนฺติ วิตฺถารภาชนียํ.
      อตีตนฺติ อตีเต ปญฺจกฺขนฺเธ. นานฺวาคเมยฺยาติ ตณฺหาทิฏฺฐีหิ
นานุคจฺเฉยฺย. นปฺปฏิกงฺเขติ ตณฺหาทิฏฺฐีหิ น ปตฺเถยฺย. ยทตีตนฺติ อิทเมตฺถ
การณวจนํ. ยสฺมา ยํ อตีตํ, ตํ ปหีนํ นิรุทฺธํ อตฺถงฺคตํ, ตสฺมา ตํ ปุน
นานุคจฺเฉยฺย. ยสฺมา จ ยํ อนาคตํ, ตํ อปฺปตฺตํ อชาตํ อนิพฺพตฺตํ, ตสฺมา
ตมฺปิ น ปตฺเถยฺย.
      ตตฺถ ตตฺถาติ ปจฺจุปฺปนฺนมฺปิ ธมฺมํ ยตฺถ ยตฺเถว อุปฺปนฺโน, ตตฺถ
ตตฺเถว จ นํ อนิจฺจานุปสฺสนาทีหิ สตฺตหิ อนุปสฺสนาหิ โย วิปสฺสติ,
อรญฺญาทีสุ วา ตตฺถ ตตฺเถว วิปสฺสติ. อสํหีรํ อสงฺกุปฺปนฺติ อิทํ
วิปสฺสนาปฏิวิปสฺสนาทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. วิปสฺสนา หิ ราคาทีหิ น สํหีรติ น
สงฺกุปฺปตีติ อสํหีรํ อสงฺกุปฺปํ, ตํ อนุพฺรูหเย, วฑฺเฒยฺย, ปฏิวิปสฺเสยฺยาติ
วุตฺตํ โหติ. อถ วา นิพฺพานํ ราคาทีหิ น สํหีรติ น สงฺกุปฺปตีติ อสํหีรํ
อสงฺกุปฺปํ. ตํ วิทฺวา ปณฺฑิโต ภิกฺขุ อนุพฺรูหเย, ปุนปฺปุนํ ตทารมฺมณํ ตํ
ผลสมาปตฺตึ อปฺเปนฺโต วฑฺเฒยฺยาติ อตฺโถ.
      ตสฺส ปน อนุพฺรูหนฺตสฺส อตฺถาย:- อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปนฺติ
กิเลสานํ อาตาปนปริตาปเนน อาตปฺปนฺติ ลทฺธนามํ วีริยํ อชฺเชว กาตพฺพํ.
โก ชญฺญา มรณํ สุเวติ เสฺว ชีวิตํ วา มรณํ วา โก ชานาติ. อชฺเชว
ทานํ วา กริสฺสามิ, สีลํ วา รกฺขิสฺสามิ, อญฺญตรํ วา ปน กุสลํ กริสฺสามีติ
หิ "อชฺช ตาว ปปญฺโจ อตฺถิ, เสฺว วา ปุนทิวเส วา กริสฺสามี"ติ จิตฺตํ
อนุปฺปาเทตฺวา อชฺเชว กริสฺสามีติ เอวํ วีริยํ กาตพฺพนฺติ ทสฺเสติ. มหาเสเนนาติ
อคฺคิวิสสตฺถาทีนิ หิ อเนกานิ มรณการณานิ ตสฺส เสนา, ตาย มหติยา
เสนาย วเสน มหาเสเนน เอวรูเปน มจฺจุนา สทฺธึ "กติปาหํ ตาว อาคเมหิ,
ยาวาหํ พุทฺธปูชาทึ อตฺตโน อวสฺสยกมฺมํ กโรมี"ติ เอวํ มิตฺตสนฺถวาการสงขาโต ๑-
วา, "อิทํ สตํ วา สหสฺสํ วา คเหตฺวา กติปาหํ อาคเมหี"ติ
เอวํ ลญฺจานุปฺปทานสงฺขาโต วา, "อิมินา ๒- พลราสินา ปฏิพาหิสฺสามี"ติ เอวํ
พลราสิสงฺขาโต วา สงฺคโร นตฺถิ. สงฺคโรติ หิ มิตฺตสนฺถวาการลญฺจานุปฺปทานพล-
ราสีนํ นามํ, ตสฺมา อยมตฺโถ วุตฺโต.
      อตนฺทิตนฺติ อนลสํ อุฏฺฐาหกํ. เอวํ ปฏิปนฺนตฺตา ภทฺโท เอกรตฺโต
อสฺสาติ ภทฺเทกรตฺโต. อิติ ตํ เอวํ ปฏิปนฺนํ ปุคฺคลํ "ภทฺเทกรตฺโต อยนฺ"ติ
ราคาทีนํ สนฺตตาย สนฺโต พุทฺธมุนิ อาจิกฺขติ.
      [๒๗๓] เอวํรูโปติอาทีสุ กาโฬปิ สมาโน อินฺทนีลมณิวณฺโณ อโหสินฺติ
วา เอวํ มนุญฺญรูปวเสเนว เอวํรูโป อโหสึ. กุสลสุขโสมนสฺสเวทนาวเสเนว
เอวํเวทโน. ตํสมฺปยุตฺตานํเยว สญฺญาทีนํ วเสน เอวํสญฺโญ เอวํสงฺขาโร
เอวํวิญฺญาโณ อโหสึ อตีตมทฺธานนฺติ.
      ตตฺถ นนฺทึ สมนฺวาเนตีติ เตสุ รูปาทีสุ ตณฺหํ สมนฺวาเนติ
อนุปวตฺเตติ. หีนรูปาทิวเสน ปน เอวํรูโป อโหสึ ฯเปฯ เอวํวิญฺญาโณ
อโหสินฺติ น มญฺญติ.
      นนฺทึ น สมนฺวาเนตีติ ตณฺหํ วา ตณฺหาสมฺปยุตฺตทิฏฺฐึ วา นานุปวตฺตยติ.
      [๒๗๔] เอวํรูโป สิยนฺติอาทีสุปิ ปณีตมนุญฺญรูปาทิวเสเนว ๓-
ตณฺหาทิฏฺฐิปวตฺตสงฺขาตา นนฺทิสมนฺวานยนาว เวทิตพฺพา.
      [๒๗๕] กถญฺจ ภิกฺขเว ปจฺจุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ สํหีรตีติ อิทํ
"ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย ธมฺมํ, ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ. อสํหีรํ อสงฺกุปฺปนฺ"ติ
อุทฺเทสสฺส นิทฺเทสตฺถํ วุตฺตํ. กามญฺเจตฺถ "กถญฺจ ภิกฺขเว ปจฺจุปฺปนฺนํ
ธมฺมํ น วิปสฺสตี"ติอาทิ วตฺตพฺพํ สิยา, ยสฺมา ปน อสํหีราติ จ อสงฺกุปฺปาติ
@เชิงอรรถ:  ม. มิตฺตสนฺถวกรณ....    ฉ.ม. อิมินาหํ      ฉ.ม. ตํมนุญฺญ,...
จ วิปสฺสนา วุตฺตา, ตสฺมา ตสฺสา เอว อภาวญฺจ ภาวญฺจ ทสฺเสตุํ สํหีรตีติ
มาติกํ อุทฺธริตฺวา วิตฺถาโร วุตฺโต. ตตฺถ สํหีรตีติ วิปสฺสนาย อภาวโต
ตณฺหาทิฏฺฐีหิ อากฑฺฒิยติ. น สํหีรตีติ วิปสฺสนาย ภาเวน ตณฺหาทิฏฺฐีหิ น
อากฑฺฒิยติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย
                     ภทฺเทกรตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           -----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๑๗๔-๑๗๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=4421&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=4421&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=526              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=7031              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=6935              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=6935              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]