อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ม.อ. (ปปญฺจ.๔)

                    ๔. เสวิตพฺพาเสวิตพฺพสุตฺตวณฺณนา
      [๑๐๙] เอวมฺเม สุตนฺติ เสวิตพฺพาเสวิตพฺพสุตฺตํ. ตตฺถ ตญฺจ อญฺมญฺ
กายสมาจารนฺติ อญฺ เสวิตพฺพํ กายสมาจารํ, อญฺ อเสวิตพฺพํ วทามิ,
เสวิตพฺพเมว เกนจิ ปริยาเยน อเสวิตพฺพนฺติ, อเสวิตพฺพํ วา เสวิตพฺพนฺติ จ น
วทามีติ อตฺโถ. วจีสมาจาราทีสุปิ เอเสว นโย. อิติ ภควา สตฺตหิ ปเทหิ
มาติกํ เปตฺวา วิตฺถารโต อวิภชิตฺวาว เทสนํ นิฏฺเปสิ. กตฺมา? สาริปุตฺตตฺเถรสฺส
โอกาสกรณตฺถํ.
      [๑๑๓] มโนสมาจาเร มิจฺฉาทิฏฺิสมฺมาทิฏฺิโย ทิฏฺิปฏิลาภวเสน วิสุํ
องฺคํ หุตฺวา ิตาติ น คหิตา.
      [๑๑๔] จิตฺตุปฺปาเท อกมฺมปถปฺปตฺตา ๑- อภิชฺฌาทโย เวทิตพฺพา.
      [๑๑๕] สญฺาปฏิลาภวาเร อภิชฺฌาสหคตาย ๒- สญฺายาติอาทีนิ
กามสญฺาทีนํ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตานิ.
      [๑๑๗] สพฺยาปชฺฌนฺติ สทุกฺขํ. อปรินิฏฺิตภาวายาติ ภวานํ
อปรินิฏฺิตภาวาย. เอตฺถ จ สพฺยาปชฺฌตฺตภาวา นาม จตฺตาโร โหนฺติ. โย หิ
ปุถุชฺชโนปิ เตนตฺตภาเวน ภวํ ปรินิฏฺเปตุํ น สกฺโกติ, ตสฺส ปฏิสนฺธิโต ปฏฺาย
อกุสลา ธมฺมา วฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา จ ปริหายนฺติ, สทุกฺขเมว อตฺตภาวํ
อภินิพฺพตฺเตติ นาม. ตถา โสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน. ปุถุชฺชนาทโย ตาว
โหนฺตุ, อนาคามี กถํ สพฺยาปชฺฌํ อตฺตภาวํ อภินิพฺพตฺเตติ, กถญฺจสฺส อกุสลา
ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺตีติ. อนาคามีปิ หิ สุทฺธาวาเส
นิพฺพตฺโต อุยฺยานวิมานกปฺปรุกฺเข โอโลเกตฺวา "อโห สุขํ อโห สุขนฺ"ติ อุทานํ
อุทาเนติ, อนาคามิโน ภวโลโภ ภวตณฺหา อปฺปหีนาว โหนฺติ, ตสฺส
อปฺปหีนตณฺหตาย อกุสลา ธมฺมา ๓- วฑฺฒนฺติ นาม, กุสลา ปริหายนฺติ นาม, สทุกฺขเมว
อตฺตภาวํ อภินิพฺพตฺเตติ, อปรินิฏฺิตภโวเยว โหตีติ เวทิตพฺโพ.
      อพฺยาปชฺฌนฺติ อทุกฺขํ. อยมฺปิ จตุนฺนํ ชนานํ วเสน เวทิตพฺโพ. โย
หิ ปุถุชฺชโนปิ เตนตฺตภาเวน ภวํ ปรินิฏฺเปตุํ สกฺโกติ, ปุน ปฏิสนฺธึ น
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กมฺมปถปตฺตา    ๒ ฏีกา. อนภิชฺฌาสหคตาย    ๓ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ
คณฺหาติ, ตสฺส ปฏิสนฺธิคฺคหณโต ปฏฺาย อกุสลา ปริหายนฺติ, กุสลาเยว
วฑฺฒนฺติ, อทุกฺขเมว อตฺตภาวํ นิพฺพตฺเตติ, ปรินิฏฺิตภโวเยว นาม โหติ. ตถา
โสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน. โสตาปนฺนาทโย ตาว โหนฺตุ, ปุถุชฺชโน กถํ
อพฺยาปชฺฌํ อตฺตภาวํ นิพฺพตฺเตติ, กถญฺจสฺส อกุสลปริหานิอาทีนิ โหนฺตีติ.
ปุถุชฺชโนปิ ปจฺฉิมภวิโก เตนตฺตภาเวน ภวํ ปรินิฏฺาเปตุํ สมตฺโถ โหติ. ตสฺส
องฺคุลิมาลสฺส วิย เอเกนูนปาณสหสฺสํ ฆาเตนฺตสฺสาปิ อตฺตภาโว อพฺยาปชฺโฌเยว
นาม, ภวํ ปรินิฏฺาเปติเยว นาม. อกุสลเมว หายติ, วิปสฺสนเมว คพฺภํ
คณฺหาเปติ นาม.
      [๑๑๙] จกฺขุวิญฺเยฺยนฺติอาทีสุ ยสฺมา เอกจฺจสฺส ตสฺมึเยว รูเป ราคาทโย
อุปฺปชฺชนฺติ, อภินนฺทติ อสฺสาเทติ, อภินนฺทนฺโต อสฺสาเทนฺโต อนยพฺยสนํ
ปาปุณาติ, เอกจฺจสฺส น อุปฺปชฺชนฺติ, นิพฺพนฺทติ วิรชฺชติ, นิพฺพินฺทนฺโต
วิรชฺชนฺโต นิพฺพุตึ ปาปุณาติ, ตสฺมา "ตญฺจ อญฺมญฺนฺ"ติ น วุตฺตํ. เอเสว
นโย สพฺพตฺถ.
      เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามีติ ๑- เอตฺถ เก ภควโต อิมสฺส ภาสิตสฺส
อตฺถํ อาชานนฺติ, เก น อาชานนฺตีติ. เย ตาว อิมสฺส สุตฺตสฺส ปาฬิญฺจ
อฏฺกถญฺจ อุคฺคณฺหิตฺวา ตกฺกรา น โหนฺติ, ยถาวุตฺตํ อนุโลมปฏิปทํ น
ปฏิปชฺชนฺติ, เต น อาชานนฺติ นาม. เย ปน ตกฺกรา โหนฺติ, ยถาวุตฺตํ
อนุโลมปฏิปทํ ปฏิปชฺชนฺติ, เต อาชานนฺติ นาม. เอวํ สนฺเตปิ สปฺปฏิสนฺธิกานํ
ตาว ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย โหตุ, อปฺปฏิสนฺธิกานํ กถํ โหตีติ. อปฺปฏิสนฺธิกา
อนุปาทานา วิย ชาตเวทา ปรินิพฺพายนฺติ, กปฺปสตสหสฺสานมฺปิ ๒- อจฺจเยน เตสํ
ปุน ทุกฺขํ นาม นตฺถิ. อิติ เอกํเสน เตสํเยว ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย โหติ.
เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺกถาย
                  เสวิตพฺพาเสวิตพฺพสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          -------------
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อาชาเนยฺยุนฺติ           ๒ ม. กปฺปสหสฺสมฺปิ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๖๙-๗๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=1751&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=1751&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=198
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=2899
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=2874
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=2874
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔
http://84000.org/tipitaka/read/?index_14