ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

                      10. Maratajjaniyasuttavannana
    [506] Evamme sutanti maratajjaniyasuttam. Tattha kotthamanupavitthoti
kucchim pavisitva antanam anto anupavittho, pakkasayatthane nisinno. Garugaro
viyati 1- garukagaruko viya thaddho pasanapunjasadiso. Masacitam manneti masabhattam
bhuttassa kucchi viya masapuritapasibbako viya tintamaso viya cati attho. Viharam
pavisitvati sace aharadosena esa garubhavo, ajjhokase 2- cankamitum na sappayanti
cankama orohitva pannasalam pavisitva pakatipannatte asane nisidi. Paccattam
yoniso manasakasiti "kinnu kho etan"ti avajjamano attanoyeva upayena
manasi akasi. Sace pana thero attano silam avajjetva "yam hiyyo va pare
va parasuve va paribhuttam apakkamatthi, 3- anno va koci visabhagadoso, sabbam
jiratu, phasukam hotu"ti hatthena kucchim paramasissa, maro papima viliyitva
agamissa. Thero pana tatha akatva yoniso manasakasi, ma tatha gatam vihesesiti yatha
hi puttesu vihesitesu matapitaro vihesitava honti, saddhiviharikaantevasikesu
vihesitesu acariyupajjhaya vihesitava, janapade vihesite raja vihesitova hoti,
evam tathagatasavake vihesite tathagato vihesitova hoti. Tenaha "ma tathagatam
vihesesi"ti.
    Paccaggale atthasiti patiaggaleva atthasi. Aggalam vuccati kavatam,
mukhe 4- uggantva pannasalato nikkhamitva bahi pannasalaya kavatam nissaya
atthasiti attho.
    [507] Bhutapubbaham papimati kasma imam desanam arabhi? thero kira
Cintesi "akasatthakadevatanam tava manussagandho yojanasate thitanam abadham
karoti. Vuttanhetam `yojanasatam kho rajanna manussagandho deve ubbadhati'ti. 5-
@Footnote: 1 cha.Ma. garugarutaro viyati pali. garugaro viyati garukagaruko viya ukarassa
@hi okaram katva ayam niddesoti tika   2 cha.Ma. abbhokase
@3 cha.Ma. avipakkamatthi  4 cha.Ma. mukhena   5 di. maha. 10/415/277 guthakupaparisupama
Ayam pana maro nagariko paricokkho 1- mahesakkho anubhavasampanno devaraja
samano mama kucchiyam pavisitva antanam anto pakkasayokase nisinno ativiya
paduttho bhavissati. Evarupam nama jeguccham patikulam okasam pavisitva nisiditum
sakkontassa kimannam karaniyam 2- bhavissati, kimannam lajjissati, tvam mama natikoti
pana vutte mudubhavam anapajjamano nama natthi, handassa natikotim pativijjhitva
mudukeneva nam upayena vissajjemi"ti 3- cintetva imam desanamarabhi.
    So me tvam bhagineyyo hositi so tvam tasmim kale mayham bhagineyyo
hosi. Idam pavenivasena vuttam. Devalokasmim pana marassa pituvamso pitamahassa
vamso rajjam karonto nama natthi, punnavasena devaloke devaraja hutva
nibbatto, yavatayukam thatva cavati, anno eko attana katena kammena
tasmim thane adhipati hutva nibbatti, 4- iti ayam maropi tada tato cavitva
puna kusalam katva imasmim kale tasmim adhipatitthane nibbattoti veditabbo.
    Vidhuroti vigatadhuro, annehi saddhim asadisoti attho. Appakasirenati
appadukkhena. Pasupalakati ajelakapalaka. Pathavinoti maggapatipanna. Kaye
upacinitvati samantato citakam bandhitva. Aggim datva pakkamimsuti ettakena
sariram pariyadanam gamissatiti citakassa pamanam sallakkhetva catusu disasu aggim
datva pakkamimsu. Citako padipasikha viya pajjali, therassa udakalenam pavisitva
nisinnakalo viya ahosi. Civarani papphotetvati samapattito vutthaya vigatadhume
kimsukavanne angare maddamano civarani vidhunitva. Sarire panassa usumamattampi
nahosi, civaresu amsumattampi na jhayi, samapattiphalam nametam.
    [508] Akkosathati dasahi akkosavatthuhi akkosatha. Paribhasathati vacaya
paribhasatha. Rosethati ghattetha. Vihesethati dukkhapetha. Sabbametam vacaya
ghattanasseva adhivacanam. Yathatam dusi maroti yatha etesam dusi maro. Labhetha
otaranti labhetha chiddam, kilesuppattiya arammanapaccayam labheyyati attho.
@Footnote: 1 cha.Ma. parivarakkhotipi. tikayantu paricokkhoti sabbaso sucirupoti vuttam.
@Si. parimokkho  2 cha.Ma. akaraniyam   3 cha.Ma. vissajjessamiti
@4 cha.Ma. nibbattati
Mundakatiadisu hi munde mundati samane ca samanati vattum vatteyya,
ime pana hilenta mundaka samanati ahamsu. Ibbhati gahapatika. Kinhati
kanha, 1- kalakati attho. Bandhupadapaccati ettha bandhuti brahma adhippeto.
Tanhi brahmana pitamahoti voharanti. Padanam apacca padapacca,
brahmuno pitthipadato jatati adhippayo. Tesam kira ayam laddhi "brahmana
brahmuno mukhato nibbatta, 2- khattiya urato, vessa nabhito, sudda januto,
samana pitthipadato"ti.
    Jhayinosma jhayinosmati jhayino mayam jhayino mayanti. Madhurakajatati
alasiyajata. Jhayantiti cintayanti. Pajjhayantitiadini upasaggavasena vaddhitani.
Musikam maggayamanoti sayam gocaratthaya susirarukkhato nikkhantam rukkhasakhaya musikam
pariyesanto. So kira upasantupasanto viya niccalova titthati, sampattakale
musikam sahasa ganhati. Kotthuti singalo, senotipi 3- vadanti. Sandhisamalasankatireti
sandhimhi ca samale ca sankatire ca. Tattha sandhi nama gharasandhi. Samalo nama
guthaniddhamanapanali. Sankatiram nama sankaratthanam. Vahacchinnoti kantarato
nikkhanto chinnavaho. Sandhisamalasankatireti sandhimhi va samale va sankatire va.
Sopi hi thaddhagatto niccalo jhayati.
    Nirayam upapajjantiti sace maro manussanam sarire adhimuccitva evam
kareyya, manussanam akusalam na bhaveyya, marasseva bhaveyya. Sarire pana anadhimuccitva
visabhagavatthum vippatisararammanam dasseti, tada kira so bhikkhu khippam gahetva
macche ajjhottharante viya, jalam gahetva macche ganhante viya, lepayatthim
oddetva sakune bandhante viya sunakhehi saddhim aranne migavam carante viya,
matugame gahetva apanabhumiyam nisinne viya, naccante viya, gayante viya,
bhikkhuninam rattitthanadivatthanesu visabhagamanusse nisinne viya, thite viya ca
katva dassesi. Manussa arannagatapi vanagatapi viharagatapi vippatisararammanam
@Footnote: 1 Ma. kanhati kanha   2 cha.Ma. nikkhanta   3 cha.Ma. sonotipi
Passitva agantva annesam kathenti "samana evarupam assamanakam ananucchavikam
karonti, etesam dinne kuto kusalam, ma etesam kinci adattha"ti. Evam te
manussa ditthaditthatthane silavante akkosanta apunnam pasavitva apayapuraka
ahesum. Tena vuttam "nirayam upapajjanti"ti.
    [509] Anvavitthati avattita. Pharitva viharimsuti na kevalam pharitva
viharimsu. Kakusandhassa pana bhagavato ovade thatva ime cattaro brahmavihare
nibbattitva jhanapadatthanam vipassanam vaddhetva arahatte patitthahimsu.
    [510] Agatim va gatim vati patisandhivasena agamanatthanam va, cutivasena
gamanatthanam va na janami. Siya cittassa annathattanti somanassavasena annathattam
bhaveyya. Saggam lokam upapajjantiti idhapi purimanayenevattho veditabbo. Yatha hi
pubbe vippatisarakaram arammanam dasseti, evamidhapi pasadakaram. So kira tada
manussanam dassanatthane bhikkhu akase gacchante viya akase thite viya
pallankena nisinne viya akase sucikammam karonte viya akase potthakam vacente
viya akase civaram pasaretva kayam utum ganhapente viya vuddhapabbajite 1-
akasena carante viya tarunasamanere akase thatva pupphani ocinante viya
katva dassesi. Manussa arannagatapi vanagatapi viharagatapi pabbajitanam tam
patipattim disva agantva annesam kathenti "bhikkhusu antamaso samanerapi
evammahiddhika mahanubhava, etesam dinnam mahapphalam nama hoti, etesam detha
sakkarotha"ti. Tato manussa bhikkhusamgham catuhi paccayehi sakkaronta bahum punnam
katva saggapathapuraka ahesum. Tena vuttam "saggam lokam upapajjanti"ti.
    [511] Etha tumhe bhikkhave asubhanupassino kaye viharathati bhagava
sakalajambudipam ahindanto antamaso dvinnampi tinnampi bhikkhunam vasanatthanam
gantva:-
@Footnote: 1 cha.Ma. navapabbajite
              "asubhasannaparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasa bahulam viharato
     methunadhammasamapattiya cittam patiliyati patikujjati 1- pativattati na sampasariyati,
     upekkha va patikulyata va santhati.
              Ahare patikulasannaparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasa bahulam
     viharato rasatanhaya cittam patiliyati patikujjati pativattati na sampasariyati,
     upekkha va patikulyata va santhati.
              Sabbaloke anabhiratisannaparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasa bahulam
     viharato lokacittesu cittam patiliyati patikujjati pativattati na sampasariyati,
     upekkha va patikulyata va santhati.
              Aniccasannaparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasa bahulam viharato
     labhasakkarasilokesu 2- cittam patiliyati patikujjati pativattati na sampasariyati,
     upekkha va patikulyata va santhati"ti 3- evam anisamsam dassetva:-
    etha tumhe bhikkhave asubhanupassi kaye viharatha, ahare patikulasannino
sabbaloke anabhiratisannino sabbasankharesu aniccanupassinoti. Imani
kammatthanani kathesi. Tepi bhikkhu imesu catusu kammatthanesu kammam karonta
vipassanam vaddhetva sabbasave khepetva arahatte patitthahimsu, imanipi
cattari kammatthanani ragasantani dosamohasantani ragapatighatakani
dosamohapatighatakanevati. 4-
    [512] Sakkharam gahetvati antomutthiyam titthanappamanam pasanam gahetva.
Ayanhi brahmanagahapatikehi bhikkhu akkosapetvapi, brahmanagahapatikanam vasena
bhikkhusamghassa labhasakkaram uppadapetvapi otaram alabhanto idani sahattha
upakkamitukamo annatarassa kumarakassa sarire adhimuccitva evarupam pasanam
aggahesi. Tam sandhaya vuttam "sakkharam gahetva"ti.
@Footnote: 1 cha.Ma. patikutati evamuparipi          2 cha.Ma. labhasakkarasiloke
@3 an. sattaka. 23/46/48,49       4 cha.Ma. dosamohapatighatani cati.
    Sisam vo bhinditi sisam bhindi, mahacammam chijjitva 1- mamsam dvedha ahosi.
Sakkhara panassa sisakataham abhinditva atthim ahacceva nivatta. Nagapalokitam
apalokesiti paharasaddam sutva yatha nama hatthinago ito va etto va
apaloketukamo givam aparivattetva sakalasarireneva nivattitva apaloketi, evam
sakalasarireneva nivattetva apalokesi. Yatha hi mahajanassa 2- atthini kotiya
kotim ahacca thitani, paccekabuddhanam ankusalaggani, na evam buddhanam. Buddhanam
pana sankhalikani viya ekabaddhani hutva thitani, tasma pacchato apalokanakale
na sakka hoti givam parivattetum, yatha pana hatthinago pacchabhagam apaloketukamo
sakalasarireneva parivattati, evam parivattitabbam hoti. Tasma bhagava yantena
parivattita suvannapatima viya sakalasarireneva nivattitva apalokesi, apaloketva
thito pana "na vayam dusi maro mattamannasi"ti aha. Tassattho, ayam dusi
maro papam karonto neva pamanam annasi, pamanatikkantam akasiti.
    Sahapalokanayati kakusandhassa bhagavato apalokaneneva saha tamkhananneva.
Tamha ca thana caviti tamha ca devatthana cuto, mahanirayam upapannoti
attho. Cavamano hi na yattha katthaci thito cavati, tasma vasavattidevalokam agantva
cuto. "sahapalokanaya"ti ca vacanato na bhagavato apalokitatta cutoti veditabbo,
cutikaladassanamattameva hetam. 3- Ulare pana mahasavake viruddhatta 4- kuthariya
pahatam viyassa marassa 5- ayu tattheva chijjitva tatanti veditabbam. Tayo namadheyya
hontiti tini namani honti. Chaphassayatanikoti chasu phassayatanesu patiekkaya
vedanaya paccayo.
    Sankusamahatoti ayasulehi samahato. Paccattavedaniyoti sayameva
vedanajanako. Sankuna sanku dahaye samagaccheyyati ayasulena saddhim ayasulam
hadayamajjhe samagaccheyya. Tasmim kira niraye upapannanam tigavuto attabhavo
hoti, marassapi 6- tadisova ahosi. Athassa hi nirayapala talakkhandhappamanani
@Footnote: 1 Si. chinditva    2 Ma. pakatimahajanassa   3 Ma. hoti
@4 cha.Ma. viraddhatta  5 cha.Ma. ayam patho na dissati     6 cha.Ma. therassapi
Ayasulani adittani sampajjalitani samjotibhutani 1- sayameva gahetva punappunam
nivattamana "imina te thanena cintetva papam katan"ti puvadoniyam puvam
kottento viya hadayamajjham kottetva pannasa jana padabhimukha pannasa
jana sisabhimukha kottetva gacchanti, evam gacchanta pancahi vassasatehi
ubho ante patva puna nivattamana pancahi vassasatehi hadayamajjham agacchanti
tam sandhayetam 2- vuttam.
    Vutthanimanti vipakavutthanam vedanam. Sa kira mahanirayavedanato dukkhatara
hoti, yatha hi sinehapanasattahato pariharasattaham 3- dukkhataram, evam
mahanirayadukkhato ussade vipakavutthanavedana dukkhatarati vadanti. Seyyathapi
macchassati purisasisanhi vattam hoti, sulena paharantassa paharo thanam na
labhati parigalati, macchasisam ayatam puthulam, paharo thanam labhati, avirajjhitva
kammakarana sukara hoti, tasma evarupam sisam hoti.
    [513] Vidhuram savakamasajjati vidhuram savakam ghattayitva. Paccattavedanati
sayameva patiekkavedanajanaka. Idiso nirayo asiti imasmim thane nirayo
devadutasuttena dipetabbo. Kanha dukkham nigacchasiti kalaka mara dukkham vindissasi.
Majjhe sarassati mahasamuddamajjhe udakam vatthum katva nibbattavimanani
kappatthitikani honti, tesam veluriyassa viya vanno hoti, pabbatamatthake
jalitanalaggikkhandho viya ca nesam acciyo jotanti, pabhassara pabhasampanna
honti tesu vimanesu nilabhedadivasena nanattavannaacchara naccanti. Yo
etamabhijanatiti yo etam vimanavatthum janatiti attho. Evamettha vimanapetavatthukeneva
attho veditabbo. Padangutthena kampayiti idam pasadakampanasuttena
dipetabbam. Yo vejayantam pasadanti idam culatanhasankhayavimuttisuttena dipetabbam.
Sakkam so paripucchatiti idampi teneva dipetabbam. Sudhammayabhito sabhanti sudhammasabhaya
samipe, ayam pana brahmaloke sudhammasabhava, na tavatimsabhavane. Sudhammasabhavirahito
hi devaloko nama natthi.
@Footnote: 1 cha.Ma. sajotibhutani      2 cha.Ma. sandhaya evam.    3 Ma. pharitva aharasattaham
    Brahmaloke pabhassaranti brahmaloke sariputtamoggallanamahakassapadihi 1-
savakehi saddhim tassa tejodhatum samapajjitva nisinnassa bhagavato obhasam.
Ekasminhi samaye bhagava brahmaloke sudhammaya devasabhaya sannipatitva "atthi
nu kho koci samano va brahmano va evammahiddhiko, yo idha agantum
sakkuneyya"ti cintentassa 2- brahmaganassa cittamannaya tattha gantva
brahmaganassa matthake nisinno tejodhatum samapajjitva mahamoggallanadinam
agamanam cintesi. Tepi gantva sattharam vanditva tejodhatum samapajjitva
paccekam disasu nisidimsu, sakalabrahmaloko ekobhaso ahosi. Sattha catusaccappakasanam
dhammam desesi, desanapariyosane anekani brahmasahassani maggaphalesu
patitthahimsu. Tam sandhaya ima gatha vutta, so panayamattho bakabrahmasuttena 3-
dipetabbo.
    Vimokkhena aphassayiti jhanavimokkheneva 4- phusi. Vananti jambudipam.
Pubbavidehananti pubbavidehananca dipam. Ye ca bhumisaya narati bhumisaya nara nama
amaragoyanaka 5- ca uttarakuruka ca. Tepi sabbe phusiti vuttam hoti. Ayam pana
attho nandopanandadamanena dipetabbo. Vatthu visuddhimagge iddhikathaya vittharitam.
Apunnam pasaviti apunnam patilabhi. Asam makasi bhikkhusuti bhikkhu vinasemi 6-
vihesemiti etam asam ma akasi. Sesam sabbattha uttanamevati.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                     maratajjaniyasuttavannana nitthita.
                       Pancamavaggavannana nitthita.
                      Mulapannasakatthakatha nitthita.
                         --------------
@Footnote: 1 cha.Ma. mahamoggallanamahakassapadihi       2 cha.Ma. cintentasseva
@3 cha.Ma. annatarabrahmasuttena, tika. bahubrahmakasuttena
@4 cha.Ma. eva-saddo na dissati  5 cha.Ma. aparagoyanaka


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 324-331. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=8287&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=8287&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=557              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=10287              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=12144              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=12144              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pagedispage pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]