ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

page235.

5. Culayamakavagga 1. Saleyyakasuttavannana [439] Evamme sutanti saleyyakasuttam. Tattha kosalesuti kosala nama janapadavasino 1- rajakumaRa. Tesam nivaso ekopi janapado rulhisaddena kosalati vuccati, tasmim kosalesu janapade. Porana panahu:- yasma pubbe mahapanadam rajakumaram nananatakani disva sitamattampi akarontam sutva raja aha "yo mama puttam hasapeti, sabbalankarena nam alankaromi"ti. Tato nangalanipi chaddetva sahajanakaye sannipatite 2- manussa atirekani 3- satta vassani nanakilikayo dassetva nam hasapetum nasakkhimsu. Tato sakko devanatam pesesi, so dibbanatakam dassetva hasapesi. Atha te manussa attano attano vasanokasabhimukha pakkamimsu. Te patipathe mittasuhajjadayo disva patisantharam karonta "kacci bho kusalam, kacci bho kusalan"ti ahamsu, tasma tam "kusalam kusalan"ti vacanam upadaya so padeso kosalati vuccatiti. Carikancaramanoti aturitacarikam caramano. Mahata bhikkhusamghena saddhinti satam va sahassam va satasahassam vati evam aparicchinnena mahata bhikkhusamghena saddhim. Brahmanagamoti brahmananam samosaranagamopi brahmanagamoti vuccati brahmananam bhogagamopi. Idha samosaranagamo 4- 5- na brahmananam vasanagamo 5- adhippeto. Tadavasariti tam avasari, sampattoti attho. Viharo panettha aniyamito, tasma tassa avidure buddhanam anucchaviko eko vanasando bhavissati, sattha tam vanasandam gatoti veditabbo. Assosunti sunimsu upalabhimsu. Sotadvarasampattavacana- nigghosanusarena janimsu. Khoti avadharanatthe padapuranamatte va nipato. Tattha avadharanatthena assosumyeva. Na tesam koci savanantarayo ahositi ayamettha attho veditabbo. Padapuranena byanjanasilitthatamattameva. @Footnote: 1 cha.Ma. janapadino 2 Ma. mahajanakayo sannipati, te 3 cha.Ma. satirekani @4 Ma. idha samosaranagamoti 5-5 cha.Ma. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page236.

Idani yamattham assosum, tam pakasetum samano khalu bho gotamotiadi vuttam. Tattha samitapapatta samanoti veditabbo. Khaluti anussavanatthe nipato. Bhoti tesam annamannam alapanamattam. Gotamoti bhagavato gottavasena paridipanam. Tasma samano khalu bho gotamoti ettha samano kira bho gotamagottoti evamattho datthabbo. Sakyaputtoti idam pana bhagavato uccakulaparidipanam. Sakyakula pabbajitoti saddhapabbajitabhavadipanam, kenaci parijunnena anabhibhuto aparikkhinamyeva tam kulam pahaya saddhapabbajitoti vuttam hoti. Tato param vuttatthameva. Tam kho panati itthambhutakhyanatthe upayogavacanam, tassa kho pana bhoto gotamassati attho. Kalyanoti kalyanagunena samannagato, setathoti vuttam hoti. Kittisaddoti kittiyeva, thutighoso va. Abbhuggatoti sadevakam lokam ajjhottharitva uggato. Kinti? "itipi so bhagava .pe. Buddho bhagava"ti. Tatrayam padasambandho:- so bhagava itipi araham, itipi sammasambuddho .pe. Itipi bhagavati. Imina ca imina ca karanenati vuttam hoti. Tattha arakatta, arinam, aranam ca hatatta, paccayadinam arahatta, papakarane rahabhavati imehi tava karanehi so bhagava arahanti veditabbotiadina nayena matikam nikkhipitva sabbaneva etani padani visuddhimagge buddhanussatiniddese vittharitaniti tato tesam vittharo gahetabbo. Sadhu kho panati sundaram kho pana, atthavaham sukhavahanti vuttam hoti. Tatharupanam arahatanti yatharupo so bhavam gotamo, evarupanam anekehipi kappakotisatasahassehi dullabhadassananam byamappabhaparikkhittehi asitianubyanjana- ratanapatimanditehi dvattimsamahapurisalakkhanavarehi samakinnamanoramasariranam atappakadassananam atimadhuradhammanigghosanam yathabhutagunadhigamena loke arahantoti laddhasaddhanam arahatam. Dassanam hotiti pasadasommani akkhini ummiletva dassanamattampi sadhu hoti. Sace pana atthangasamannagatena brahmassarena dhammam desentassa ekapadampi sotum labhissama, sadhutaramyeva bhavissatiti evam ajjhasayam katva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page237.

Yena bhagava tenupasankamimsuti sabbakiccani pahaya tutthamanasa agamimsu. Etadavocunti duvidha hi puccha agarikapuccha ca anagarikapuccha ca. Tattha "kim bhante kusalam, kim akusalan"ti imina nayena agarikapuccha agata. "ime kho bhante pancupadanakkhandha"ti imina nayena anagarikapuccha. Ime pana attano anurupam agarikapuccham pucchanta etam "ko nu kho bho gotamo hetu ko paccayo"tiadivacanam avocum, tesam bhagava yatha na sakkonti sallakkhetum, evam sankhitteneva tava panham vissajjento adhammacariyavisamacariyahetu kho gahapatayoti- adimaha. Kasma pana bhagava yatha na sallakkhenti, evam vissajjesiti. Panditamanika hi te aditova matikam atthapetva yatha sallakkhenti, evam atthe vittharite desanam uttanikati mannanta avajananti, mayampi kathenta evameva katheyyamati vattaro bhavanti, tena nesam bhagava yatha na sakkonti sallakkhetum, evam sankhitteneva tava panham vissajjesi, tato sallakkhetum asakkontehi vittharadesanam yacito vittharena desetum tenahi gahapatayotiadimaha. Tattha tenahiti karanatthe nipato, yasma mam tumhe yacatha, tasmati attho. [440] Tividhanti tihi kotthasehi, kayenati kayadvarena. Adhammacariya- visamacariyati adhammacariyasankhata visamacariya. Ayam panettha padattho, adhammassa cariya adhammacariya, adhammakarananti attho. Visama cariyati 1- visamassa va kammassa cariyati visamacariya. Adhammacariya ca sa visamacariya cati adhammacariyavisamacariya. Etenupayena sabbesu kanhasukkapadesu attho veditabbo. Luddoti kakkhalo. Darunoti sahasiko. Lohitapaniti param jivita voropentassa pani lohitena lippati. 2- Sacepi na lippati, tathavidho lohitapanitveva vuccati. Hatappahate nivitthoti hate ca parassa paharadane, pahate ca paramarane nivittho. Adayapannoti nikkarunattam apanno. Yam tam parassati yam tam parassa santakam. Paravittupakarananti tasseva parassa vittupakaranam tutthijananam parikkharabhandakam. Gamagatam vati antogame va thapitam. @Footnote: 1 cha.Ma. cariya 2 cha.Ma. pani lohitena lippanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page238.

Arannagatam vati aranne va rukkhaggapabbatamatthakadisu va thapitam. Adinnanti tehi parehi kayena va vacaya va adinnam. Theyyasankhatanti ettha thenoti coro. Thenassa bhavo theyyam, avaharanacittassetam adhivacanam. Sankha sankhatanti atthato ekam, kotthasassetam adhivacanam, "sannanidana hi papancasankha"tiadisu 1- viya. Theyyanca tam sankhatancati theyyasankhatam, theyyacittasankhato eko cittakotthasoti attho. Karanatthe cetam paccattavacanam, tasma theyyasankhatenati atthato datthabbam. Maturakkhitatiadisu yam pitari natthe va mate va ghasacchadanadihi patijaggayamana 2- vayappattam kulaghare nessamiti 3- mata rakkhati, ayam maturakkhita nama. Etenupayena piturakkhitadayopi veditabba. Sabhagakulani pana kucchigatesupi gabbhesu katikam karonti "sace mayham putto hoti, tuyham dhita, annattha gantum na labhissati, mayham puttasseva hotu"ti. Evam gabbhepi pariggahita sassamika nama. "yo itthannamam itthim gacchati, tassa ettako dando"ti evam namam 4- va geham va vithim va uddissa thapitadanda, sa saparidanda nama. Antamaso malagulaparikkhittapiti 5- ya sabbantimena paricchedena "esa me bhariya bhavissati"ti sannaya tassa upari kenaci malagulam khipantena malagulamattenapi parikkhitta hoti. Tatharupasu carittam apajjita hotiti evarupasu itthisu sammaditthisutte vuttamicchacaralakkhanavasena vitikkamam katta hoti. Sabhagatoti sabhayam thito. Parisagatoti parisayam thito. Natimajjhagatoti dayadanam majjhe thito. Pugamajjhagatoti seninam majjhe thito. Rajakulamajjhagatoti rajakulassa majjhe mahavinicchaye thito. Abhinitoti pucchanatthaya nito. Sakkhiputthoti sakkhim katva pucchito. Ehambho purisati alapanametam. 6- Attahetu va parahetu vati attano va parassa va hatthapadadihetu va dhanahetu va. Amisakincikkhahetu vati ettha amisanti labho adhippetoti. Kincikkhanti yam va tam va appamattakam, @Footnote: 1 khu. sutta 25/881/506 kalahavivadasutta khu. maha. 29/505/337 (sya) @2 cha.Ma. patijaggiyamanam 3 cha.Ma. dassamiti 4 cha.Ma. gamam 5 cha.Ma. malaguna.... @6 Ma. alapanamattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page239.

Antamaso tittiravattakasappipindavananitapindadimattakassapi lancassa 1- hetuti attho. Sampajanamusa bhasita hotiti janantoyeva musavadam katta hoti. Imesam bhedayati yesam itoti vuttanam santike sutam hoti, tesam bhedaya. Amusam bhedayati yesam amutrati vuttanam santike sutam hoti, tesam bhedaya. Iti samagganam va bhettati 2- evam samagganam va dvinnam sahayakanam bhedakaro. 3- Bhinnanam va anuppadatati sutthu katam taya, tam pajahantena katipaheneva te mahantam anattham kareyyati evam bhinnanam puna asandhanaya 4- anuppadata upatthambheta karanam dassetati attho. Vaggo aramo abhiratitthanamassati vaggaramo. Vaggaratoti vaggesu rato. Vagge disva va sutva va nandatiti vagganandi. Vaggakaranim vacanti ya vaca samaggepi satte vagge karoti bhindati, tam kalahakaranavacam bhasita hoti. Andakati 5- yatha sadose rukkhe andakani utthahanti, evam sadosataya khumsanavambhanadivacanehi andaka jata. Kakkasati putika. Yatha nama putikarukkho kakkaso hoti paggharitacunno, evam kakkasa hoti, sotam ghamsamana viya pavisati. Tena vuttam "kakkasa"ti. Parakatukati paresam katuka amanapa dosajanani. Parabhisajjaniti kutilakantakasakha viya mammesu vijjhitva paresam abhisajjani gantukamanampi gantum adatva lagganakari. Kodhasamantati kodhassa asanna. Asamadhisamvattanikati appanasamadhissa va upacarasamadhissa va asamvattanika. Iti sabbanevetani sadosavacaya vevacanani. Akalavaditi akalena vatta. Abhutavaditi yam natthi, tassa vatta. Anatthavaditi akarananissitam vatta. Adhammavaditi asabhavam vatta. Avinayavaditi asamvaravinayapatisamyuttassa vatta. Anidhanavatim vacanti hadayamanjusaya nidhetum ayuttavacam bhasita hoti. Akalenati vattabbakalassa pubbe va paccha va ayuttakale vatta hoti. Anapadesanti suttapadesavirahitam. Apariyantavatinti aparicchedam, suttam va @Footnote: 1 cha.Ma. lanjassa 2 cha.Ma....bhedakati 3 cha.Ma. bhedam katta @4 cha.Ma. asamsandanaya 5 Ma. kandakati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page240.

Jatakam va nikkhipitva tassa upalabbham va upamam va vatthum va aharitva bahirakathamyeva katheti, nikkhittam nikkhittamattameva 1- hoti. "suttam nu kho katheti jatakam nu kho, nassa antam va kotim va passama"ti vattabbatam apajjati. Yatha vatarukkhasakhanam gatagatatthane paroha otaranti, otinnotinnatthane sampajjitva puna vaddhantiyeva. Evam addhayojanampi yojanampi gacchantiyeva, gacchante gacchante pana mularukkho vinassati, pavenijatakava titthanti. Evamayampi nigrodhadhammakathiko nama hoti, nikkhittam nikkhittamattameva katva 2- passeneva pariharanto gacchati. 2- Yo pana bahumpi bhananto etadatthamidam vuttanti aharitva janapetum sakakoti, tassa kathetum vattati. Anatthasanhitanti na atthanissitam. Abhijjhata hotiti abhijjhaya oloketa hoti. Aho vatati patthanatthe nipato. Abhijjhayapi 3- olokitamattakena cettha kammapathabhedo na hoti. Yada pana "aho vatidam mama santakam assa, aham ettha vasam vatteyyan"ti attano parinameti, tada kammapathabhedo hoti, ayamidha adhippeto. Byapannacittoti vipannacitto putibhutacitto. Padutthamanasankappoti dosena dutthacittasankapPo. Hannantuti ghatiyantu. Vajjhantuti vadham papunantu. Ma va ahesunti kincipi ma ahesum. Idhapi kopamattakena kammapathabhedo na hoti. Hannantutiadicintaneneva hoti, tasma evam vuttam. Micchaditthikoti akusaladassano. Viparitadassanoti vipallatthadassano. Natthi dinnanti dinnassa 4- phalabhavam sandhaya vadati. Yitatham vuccati mahayago. Hutanti pahonaka 5- sakkaro adhippeto. Tampi ubhayam phalabhavameva sandhaya patikkhipati. Sukatadukkatananti sukatadukkatanam, 6- kusalakusalananti attho. Phalam vipakoti yam phalanti va vipakoti va vuccati, tam natthiti vadati. Natthi ayam lokoti paraloke thitassa ayam loko natthi. Natthi paro lokoti idha loke thitassapi paraloko natthi, @Footnote: 1 cha.Ma. nikkhittameva 2-2 Ma. katva katipaye passeneva pariharanto katipaye gacchati. @3 cha.Ma. abhijjhaya 4 Ma. danassa 5 cha.Ma. pahenaka..... 6 Si. sukatadukkatanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page241.

Sabbe tattha tattheva acchijjantiti dasseti. Natthi mata natthi pitati tesu sammapatipattimicchapatipattinam phalabhavavasena vadati. Natthi satta opapatikati cavitva upapajjanakasatta nama natthiti vadati. Sayam abhinna sacchikatva pavedentiti ye imanca lokam paranca lokam abhivisitthaya pannaya sayam paccakkham katva pavedenti, te natthiti sabbannubuddhanam abhavam dipeti, ettavata dasavatthuka micchaditthi kathita hoti. [441] Panatipatam pahayatiadayo satta kammapatha culahatthipade vittharita. Anabhijjhadayo uttanatthayeva. [442] Sahabyatam upapajjeyyanti sahabhavam upagaccheyyam. Brahmakayikanam devananti pathamajjhanabhumidevanam. Abhanam devananti abha nama visum natthi, parittabhaappamanabhaabhassaranam etam adhivacanam. Parittabhanantiadi pana ekato agahetva tesamyeva bhedato gahanam. Parittasubhanantiadisupi eseva nayo. Iti bhagava asavakkhayam dassetva arahattanikutena desanam nitthapesi. Idha thatva pana devaloka samanetabba, tissannam tava jhanabhuminam vasena nava brahmaloka, panca suddhavasa, catuhi aruppehi 1- saddhim navati attharasa, vehapphalehi saddhim ekunavisati, te asannam 2- pakkhipitva visati brahmaloka honti, evam chahi kamavacarehi saddhim chabbisati devaloka nama, tesam sabbesampi bhagavata dasahi kusalakammapathehi nibbatti dassita. Tattha chasu tava kamavacaresu tinnam sucaritanam vipakeneva nibbatti hoti. Uparidevalokanam pana ime kammapatha upanissayavasena kathita. Dasakusalakammapatha hi silam, silavatova 3- kasinaparikammam ijjhatiti. Sile patitthaya kasinaparikammam katva pathamajjhanam nibbattetva pathamajjhanabhumiyam nibbattati, dutiyadini bhavetva dutiyajjhanabhumiadisu nibbattati, rupavacarajjhanam padakam katva vipassanam vaddhetva anagamiphale patitthito pancasu suddhavasesu nibbattati, rupavacarajjhanam padakam @Footnote: 1 cha.Ma. arupehi 2 Ma. asanne 3 cha.Ma. silavato ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page242.

Katva arupavacarasamapattim nibbattetva catusu aruppesu nibbattati, ruparupajjhanam padakam katva vipassanam vaddhetva arahattam papunati. Asannabhavo pana bahirakanam tapasaparibbajakanam acinnoti idha na niddittho. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya saleyyakasuttavannana nitthita. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 235-242. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=6003&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=6003&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=483              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=8867              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=10514              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=10514              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]